Spis treści:

Lektury obowiązkowe – co zostało usunięte? 

Z informacji zamieszczonych przez CKE wynika, że zostało usuniętych aż 10 lektur szkolnych – obowiązujących na poziomie podstawowym. Wśród nich znajdują się utwory, które są problematyczne dla większości maturzystów. Są to: 

  • fragmenty „Odysei” Homera, 
  • psalmy (w tym „Psalm 13” oraz „Psalm 47” Jana Kochanowskiego,  
  • „Romeo i Julia” Williama Szekspira,  
  • „Nie-Boska komedia” Zygmunta Krasińskiego, 
  • „Z legend dawnego Egiptu” Bolesława Prusa, 
  • „Chłopi, tom: Jesień” Władysława Stanisława Reymonta,  
  • „Rozdziobią nas kruki i wrony…” Stefana Żeromskiego,  
  • fragmenty „Ferdydurke” Witolda Gombrowicza,  
  • fragmenty „Drogi donikąd” Józefa Mackiewicza,  
  • „Madame” Antoniego Libery, 
  • fragmenty „Podróży z Herodotem”) Ryszarda Kapuścińskiego. 

Należy pamiętać, że wśród lektur obowiązkowych znajdują się także utwory liryczne. W przypadku tego rodzaju literackiego usunięto twórczość Kazimiery Iłłakowiczówny, Haliny Poświatowskiej, Jana Polkowskiego, a także wybrane utworu Wojciecha Młynarskiego, Kabaretu Starszych Panów oraz Ewy Demarczyk. Natomiast dzieła Józefa Czechowicza, Tadeusza Gajcego, a także Mirona Białoszewskiego przeniesiono do poziomu rozszerzonego. 

Przeczytaj również: Matura 2024. Jak napisać rozprawkę maturalną na 100%? Praktyczne porady

Lektury obowiązkowe - matura 2024 

Przygotowując się do matury najlepiej przyjąć podział lektur ze względu na epoki literackie. Przygotowaliśmy specjalnie dla ciebie takie zestawienie: 

Średniowiecze 

  • Biblia (fragmenty: Księgi Rodzaju, Księgi Hioba, Księgi Koheleta, Pieśni nad Pieśniami, Księgi Psalmów, Apokalipsy według św. Jana),  
  • „Mitologia” Jana Parandowskiego,  
  • fragmenty „Iliady” Homera,  
  • „Antygona” Sofoklesa. 

Średniowiecze 

  • fragmenty „Legendy o św. Aleksym”, 
  • fragmenty „Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią”, 
  • fragmenty „Kwiatków św. Franciszka z Asyżu”,  
  • fragmenty „Pieśni o Rolandzie”,  
  • fragmenty „Kroniki polskiej” Galla Anonima,  
  • fragmenty „Boskiej Komedii” Dantego Alighieri. 

Renesans 

– wybrane pieśni (koniecznie: „Pieśń IX” ks. I, „Pieśń V” ks. II; treny: IX, X, XI, XIX, „Odprawa posłów greckich” Jana Kochanowskiego),  

– fragmenty „Kazań sejmowych” Piotra Skargi,  

– „Makbet” Williama Szekspira. 

Barok 

  • fragmenty „Pamiętników” Jana Chryzostoma Paska, 
  • „Skąpiec” Moliera. 

Oświecenie 

  • wybrane satyry oraz „Hymn do miłości ojczyzny” Ignacego Krasickiego. 

Romantyzm 

  • „Dziady cz. III” Adama Mickiewicza,  
  • „Konrad Wallenrod” Adama Mickiewicza,  
  • wybrane ballady (koniecznie: „Romantyczność”) Adama Mickiewicza, 
  • „Oda do młodości” Adama Mickiewicza,  
  • „Kordian” Juliusza Słowackiego. 

Pozytywizm 

  • „Potop” Henryka Sienkiewicza,  
  • „Gloria victis” Elizy Orzeszkowej,  
  • „Zbrodnia i kara” Fiodora Dostojewskiego,  
  • „Lalka” Bolesława Prusa. 

Młoda Polska 

  • „Wesele” Stanisława Wyspiańskiego. 

Dwudziestolecie międzywojenne 

Literatura wojny i okupacji 

  • opowiadania Tadeusza Borowskiego (koniecznie: „Proszę państwa do gazu” oraz „Ludzie, którzy szli”),  
  • „Inny świat” Gustawa Herlinga-Grudzińskiego,  
  • „Zdążyć przed Panem Bogiem” Hanny Krall. 

Literatura współczesna 

  • „Dżuma” Alberta Camusa,  
  • „Rok 1984” Georga Orwella,  
  • „Tango” Sławomira Mrożka,  
  • wybrane opowiadanie Marka Nowakowskiego z tomu „Raport o stanie wojennym”,  
  • „Górą Edek” Marka Nowakowskiego,  
  • „Katedra” Jacka Dukaja,  
  • „Miejsce” Andrzeja Stasiuka,  
  • „Profesor Andrews w Warszawie” Olgi Tokarczuk. 

Czytaj również: Pytania jawne matura 2025. Lista pytań i odpowiedzi

Utwory z podstawówki ratunkiem w opresji 

Warto pamiętać, że zarówno na maturze pisemnej, jak i na maturze ustnej może przydać się także znajomość lektur ze szkoły podstawowej. Mogę one stanowić kontekst do omawianego zagadnienia literackiego. Zachęcamy do powtórzenia następujących pozycji: 

  • przypowieści biblijne (np. o siewcy, o talentach, o pannach roztropnych, o miłosiernym Samarytaninie), 
  • mity starożytnych Greków i Rzymian (mit o: powstaniu świata, Prometeuszu, Syzyfie, Demeter i Korze, Dedalu i Ikarze, Herkulesie, Tezeuszu, Orfeuszu i Eurydyce), 
  • bajki Ignacego Krasickiego,  
  • „Balladyna” Juliusza Słowackiego,  
  • „Opowieść wigilijna” Charlesa Dickensa, 
  • „Pan Tadeusz” Adama Mickiewicza, 
  • „Dziady cz. II” Adama Mickiewicza,  
  • „Świtezianka” Adama Mickiewicza,  
  • „Syzyfowe prace” Stefana Żeromskiego,  
  • „Quo vadis” Henryka Sienkiewicza,  
  • „Zemsta” Aleksandra Fredry. 

Matura ustna 2024 

Duże zmiany pojawiły się także w liście jawnych zadań w części ustnej egzaminu maturalnego. Usunięto aż 53 pytania, jak podaje komunikat. W związku z tym szczególnie polecamy prześledzenie aktualnych zagadnień, które można znaleźć bezpośrednio na stronie CKE. Najwięcej usunięto pytań nawiązujących do Biblii, „Przedwiośnia” Stefana Żeromskiego oraz „Katedry” Jacka Dukaja. Warto zwrócić uwagę, że wśród lektur do matury ustnej pojawiły się także „Balladyna” Juliusza Słowackiego oraz „Dziady cz. II” Adama Mickiewicza. Mimo że utwory te są omawiane w szkole podstawowej, to są one obowiązkowe na maturze ustnej z języka polskiego.  

Przeczytaj również: Ci pisarze to pewniaki na maturze. Tego możesz o nich nie wiedzieć

Źródła: cke.gov.pl, bryk.pl 

Oprac.: Małgorzata Szubra