Boże Ciało. Dowiedz się więcej o historii i tradycji tego święta

Boże Ciało wypada w tym roku 30 maja. Jego obchodom towarzyszą procesje eucharystyczne z chorągwiami, sztandarami i feretronami. Te ostatnie wiążą się z kaszubskim zwyczajem. O pokłonie feretronów pisał kardynał Stefan Wyszyński: „wykonują ten salut ze zręcznością akrobatów”. Na czym polega i jak może wyglądać? Sprawdź.

Spis treści:

Boże Ciało – ważne święto w Kościele katolickim
Procesja Bożego Ciała
Pokłony feretronów – kaszubski zwyczaj

Boże Ciało – ważne święto w Kościele katolickim

Boże Ciało jest obchodzone w czwartek po Święcie Trójcy Świętej. W tym roku uroczystość Najświętszego Ciała i Krwi Chrystusa przypada 30 maja. To 60 dni po Wielkanocy.

Początków Bożego Ciała należy szukać już w XIII wieku. Dogmat o transsubstancjacji, czyli przemianie substancji chleba i wina, w ciało i krew Chrystusa przy jednoczesnym zachowaniu naturalnych właściwości tych produktów, przyjęto na Soborze Laterańskim IV. Wtedy wzrosło zainteresowanie kultem Eucharystii.

Jednak wprowadzenie święta jest wiązane z objawieniem. W 1245 roku św. Juliannie z Cornillon miał się ukazać Chrystus, który nakazał ustanowienie święta Bożego Ciała. W kolejnym roku odbyła się pierwsza procesja eucharystyczna w diecezji Liege (w dzisiejszej Belgii). Jednak szybko uznano ją za przedwczesną, a późniejsza święta była nawet oskarżana o herezję.

W 1264 roku papież Urban IV wydał bullę „Transiturus de hoc Mundo”, na mocy której Boże Ciało miało stać się świętem w całym Kościele katolickim. Jednak jego śmierć opóźniła to aż do początków XIV wieku. W Polsce uroczystość wprowadzono najpierw w diecezji krakowskiej.

Przeczytaj również: Maj w przysłowiach. Nie będzie łatwo dokończyć zdanie. Podołasz?

Procesja Bożego Ciała

Procesje eucharystyczne wprowadzono później niż Boże Ciało. Odbywają się nie tylko w Europie. W wielu miejscach na świecie mają wyjątkową oprawę. Na przykład w Ameryce Łacińskiej ulice, którymi przechodzi procesja, są przystrajane kwiatami. Dekoracji nie brakuje też w Polsce.

Cztery ołtarze, do których zmierzają uczestnicy procesji, znajdują się pod gołym niebem i są przybrane m.in. gałązkami brzozy i lipy. Dawniej po uroczystościach zabierano je do domów i umieszczano np. w ziemi, alby chroniły gospodarstwa przed pożarami i innymi klęskami.

Procesja idzie głównymi ulicami miast i wsi, kapłan z monstrancją pod baldachimem. Niesione są też chorągwie, sztandary, feretrony. Unosi się zapach kadzidła, słychać pieśni i dzwonki dzwoneczków, które mają mali chłopcy. Dziewczynki (czasem w strojach ludowych) sypią kwiaty.

Pokłony feretronów – kaszubski zwyczaj

Feretrony to pokaźne dwustronne obrazy religijne, płaskorzeźby lub figury świętych, które są niesione na drążkach przez cztery osoby podczas procesji. Czasem ważą nawet więcej niż sto kilogramów, np. feretron z Oliwy ma 108 kg.

Na Kaszubach nadal pielęgnowany jest zwyczaj, który ma około 350 lat. Najprawdopodobniej został zapoczątkowany w Wejherowie. Jak wyglądają pokłony feretronów? Osoby, które w trakcie procesji niosą obraz, wykonują kilka czynności, jedna po drugiej. Trzy razy podrzucają obrazem. Przechylają feretron w przód, w tył, w prawo i w lewo – ma to przypominać znak krzyża. Robią tzw. wianek (koło) i ponownie krzyż. Gesty są ściśle ustalone, ale ich kolejność może się nieco różnić w zależności od grupy osób niosących feretron – obraźników lub obraźniczek.

– Te olbrzymie srebrne feretrony, niesione każdy przez czworo młodych ludzi, wykonują ten salut ze zręcznością akrobatów – tak wiele lat temu pokłon feretronów opisał kardynał Stefan Wyszyński.

Są tacy, którym zwyczaj się nie podoba. Gdy w 2013 roku w internecie pojawił się film ukazujący pokłony feretronów, pojawiło się mnóstwo nieprzychylnych komentarzy.