Księgi Starego Testamentu zawierają liczne opisy walk, które niejednokrotnie są wezwaniem Boga do walki przez Izraelitów. Izraelici przeważnie walczą z nieprzyjaciółmi samego Jahwe. Poszczególne księgi zawierają prawa dotyczące walki. Według Pwt w walce nie mogą brać udział mężczyźni dopiero zaślubieni. Z kolei Księga Sędziów zawiera opis zwycięstwa Debory i Baraka. Opowiadanie o zwycięstwie Izraela zaczyna się przedstawieniem dwojgiem bohaterów zwycięskich wybawicieli. Pierwszym z nich jest odważna kobieta o imieniu Debora, która zdecydowała się na porwanie do walk plemion centralnych oraz galilejskich. Gdy umysły Izraelitów były już przygotowane Debora znalazła im przywódcę oraz ogłosiła świętą wojnę. Na wodza został wybrany Barak pochodzący z pokolenia Neftalego, który zgodził się na tak trudną misję ale pod warunkiem, że charyzmatyczna sędzina też pójdzie z nim. Odniesione zwycięstwo nad Kananejczykami było celebrowane i przedstawiane jako coś niezwykłego. Temu wszystkiemu towarzyszyły zdarzenia cudowne. Cud ten polegał na pojawieniu się gwałtownego i ulewnego deszczu, który sparaliżował ruchy wozów bojowych Kananejczyków, nie sprawiając żadnych kłopotów lekkiej piechocie izraelskiej.

"Jahwe, gdy wychodziłeś z Seiru,

Gdy kroczyłeś z pól Edomu,

Ziemia drżała

I niebo dygotało,

A chmury spłynęły wodą.

Góry stopiły się przed Obliczem Jahwe, Boga Izraela"

Księga Jozuego zawiera opis podboju Kanaanu i podział zdobytej ziemi między pokolenia izraelskie. Księga ta dzieli się na dwie równe części: zajmowanie kraju (1, 1 - 12,24) i jego podział (13, 1- 22,33). Charakterystyczne dla tej księgi jest zdobycie i zburzenie Jerycha. Należy ono do najbardziej znanych opisów biblijnych. Jozue nakazuje swoim wojownikom okrążyć miasto. W siódmym dniu mają obejść miasto siedem razy i wydać okrzyk bojowy. Wtedy kruszą się mury miasto zostaje zdobyte i spalone. Sukcesy wojenne Izraelitów pod wodzą Jozuego zaczęły niepokoić państwa Przedjordanii, które zaczęły tworzyć koalicję przeciw Izraelowi.:

" I rzekł Jahwe do Jozuego: Nie bój się ich, albowiem oddałem ich w twoje ręce, żaden z nich nie oprze się tobie". Po natarciu Jozuego na nieprzyjaciół " Jahwe napełnił ich strachem na sam widok Izraela i zadał im wielką klęskę pod Gibeonem".

Nauka Jezusa zmienia podejście wobec walk, które niosą ze sobą przemoc. Niedługo po narodzinach i działalności Jezusa powstała idea, która uważała za złą wszelkie przejawy agresji oraz przemocy. Pierwsi chrześcijanie oddawali za wiarę swoje życie. Ginęli w sposób męczeński przez pożarcie lwów. Dopiero cesarz Konstantyn w czwartym wieku nadaje religii chrześcijańskiej status. Był to czas najazdów Wizygotów oraz plemion germańskich, które znacznie osłabiły Rzym, nie dający sobie rady z ich atakami.

Mieszkańcy Rzymu początkowo za ten stan rzeczy obwiniali chrześcijan przebywających na terenie cesarstwa. Zarzucano im wówczas, że ich postawa wyraża zbytnią niechęć do agresji oraz przemocy. W obronie chrześcijan stanął święty Augustyn, zmieniając znacznie tą sytuację.

Augustyn swoje rozważania dotyczące podjęcia walki przez chrześcijan oparł na rozważaniach fragmentów Starego Testamentu. Do walk wzywał sam Jahwe. Cesarstwo Rzymskie było zalążkiem wiary chrześcijańskiej, dlatego chrześcijanie mogli stawać do obrony własnej wiary. Augustyn nakazywał spełnić następujące warunki aby walka była sprawiedliwa:

  • legalna władza musi ją zaakceptować
  • musi mieć słuszne podstawy do jej rozpoczęcia

Augustyn twierdził, że każda sprawiedliwa wojna ma słuszny cel, który ujawnia się przez chęć zniszczenia zła oraz przywrócenia stałego pokoju. Dla idei pokoju dopuszczał nawet możliwość torturowania i zabijania przy prowadzonej wojnie. Bezwzględnie tępił okrucieństwo, którego podstawą były wszelkie przejawy umiłowania przemocy. Z kolei święty Tomasz do warunków świętego Augustyna dodał trzeci:

  • każda wojna musi mieć słuszna intencją

W ciągu dziejów historii były przypadki, które udowodniły, że nie zawsze warunki te były przestrzegane. Dochodziło często do ich łamania oraz deptania praw człowieka.

Racjonalne powody wywoływania wojen:

  • wystąpienie słusznej przyczyny związanej z rzeczywistym zagrożeniem, wówczas wojna powinna chronić życie osób, które są niewinne. Ważne jest aby prawa człowieka, które należą mu się z godności bycia człowiekiem były szczególnie chronione
  • wywołanie wojny musi nastąpić przez władze, które maja do tego uprawnienia, przede wszystkim są legalne. Święty Augustyn oraz Tomasz podkreślali, że wojna wypowiedziana przez legalną władzę jest słuszna. Nie dopuszcza się wywoływania wojen przez pojedynczego człowieka oraz armii mających status prywatny
  • porównywanie argumentów obu stron jest warunkiem kiepskim, gdyż każda ze stron poda takie racje, które w jej oczach na pewno będą słuszne i sprawiedliwe
  • musi zaistnieć tylko słuszna intencja, do tego aby wywołać wojnę. Augustyn mówił o takim postępowaniu żołnierza, który nie zabija drugiego człowieka odczuwając nienawiść oraz niechęć do wroga. Żołnierz musi mieć właściwe nastawienie bojowe ducha
  • do czasu wywołania wojny należy skorzystać ze wszystkich możliwości wykorzystania technik negocjacyjnych oraz mediacyjnych
  • należy zrezygnować z walki, gdy walka nie przyniesie oczekiwanego zwycięstwa, w wręcz będzie daremna
  • zasada proporcjonalności polega na tym , aby rozłożyć w taki sposób szkody aby były równomierne co do skutków uzyskanych. Nieufność budzą te wojny, które przeprowadzone są po to by, chronić honor narodu. Często zapomina się o tym, że na pierwszym miejscu powinna stać zasada chroniąca wartość człowieka. Nadrzędnym celem jest obrona własnej godności oraz przeciwnika.

Sposób prowadzenia wojny

Aby wojna przeprowadzona była słuszna należy znać pewne warunki. Gaudium et Spes papieska konstytucja jasno je określa. Podaje, że wojna, która nastawiona jest wyłącznie na bombardowanie miast i niszczenie ogromnych obszarów zamieszkałych przez ludność, stanowi zbrodnię nie tylko przeciwko człowiekowi ale również i Bogu. Konstytucja ta niewątpliwie potępia taki sposób przejawiania wszelkiej działalności człowieka. Słowa te zaczerpnięte są za artykułu 80-tego. Starano się też o zakaz rozprzestrzeniania i produkcji niektórych rodzajów broni. Należą do nich: machiny oblężnicze, kusze oraz stosowane łuki. Restrykcje te dotyczyły tylko wojen chrześcijańskich. Z kolei wojny polityczne, które nie dotyczyły spraw wiary chrześcijańskiej nie przestrzegały słów papieskiej konstytucji. Dzisiaj zabrania się stosowania broni chemicznej oraz biologicznej. Ograniczenia wprowadzona również na broń nuklearną.

Książka noszącej tytuł War and Morality czyli O wojnie i moralności jej autor Robert Holmes próbuje przedstawić bardzo cienką granicę między sprawiedliwym a słusznym powodem toczenia wojny. Brak usprawiedliwienia przyczyn prowadzących do wywołania wojny przyczynia się równocześnie do niemożności usprawiedliwienia jej celów. Biskup z Ameryki ustanowili następujące zasady przeprowadzenia wojen:

  • pierwsza dotyczy zasady proporcjonalności . Stosowana w przypadku sposobu prowadzenia wojny jak i obowiązującego prawa do niej. Nie należy używać nadmiernej ilości broni jeżeli jest ona niepotrzebna oraz nieadekwatnie proporcjonalna do stoczenia walki
  • zasada ograniczonego charakteru zakłada, że liczba brania udziału żołnierzy oraz osób cywilnych w wojnie powinna być minimalna. Zasada ta też uwzględnia traktowanie jeńców wojennych. W 1977 r. zostały podpisane w Genewie traktaty, które ograniczyły stosowanie głodu podczas toczenia wojen. Państwo nie potrafiące zignorować istotnych różnić występujących w kategoriach przeciwnika doprowadza do tego, że wojna wywołana przez niego nie jest sprawiedliwa. Taka sytuacja staje się dla niego niekorzystna, gdyż w każdej chwili można mu wypowiedzieć wojnę opartą na sprawiedliwości

O sprawiedliwości wojny

Kwestie poruszające sprawy wojenne nie są proste. Nie można tutaj nie uwzględnić poglądów pacyfistów. Augustyn podając powody usprawiedliwiające chrześcijan, którzy brali udział w wojnie, nie rozwiązał problemu wyznawców nie chcących brać udziału w toczonych walkach. Euzebiusz pochodzący z Cezarei uważa, że pacyfizm przejawia się przez szlachetne życie. Według niego ludzie cywilni biorący udział w wojnie są usprawiedliwieni. Natomiast osoby duchowe ze względu na prowadzenie wyższego życia nie powinni uczestniczyć nawet w wojnie toczonej w sprawiedliwej sprawie. Poszczególne zakony stosowały się do tej pacyfistycznej zasady. Jak wiadomo historia pokazała również takie ruchy zakonne, które dokonały krwawych rzezi na niewierzących, do nich należy znany Zakon Krzyżaków.

Augustyn oraz Luter uważali, że sam Jezus nie zakazywał walki natomiast potępiał wszelką nienawiść.

Średniowiecze było czasem powstawania grup pacyfistycznych wśród samych chrześcijan. Ruchy te stanowiły margines życia społecznego. Przedstawicielem ideologii pacyfizmu był Erazm pochodzący z Rotterdamu.

Do pokojowo nastawionych Kościołów należeli: kwakrzy i bracia czescy. Często sprzeciwiały się przemocy. Zawsze w chrześcijaństwie stanowili mniejszość. Inne Kościoły znajdowały sobie zawsze wytłumaczenie wywoływania sprawiedliwych wojen.

Wojna sprawiedliwa była zawsze przedmiotem wielu dyskusji, gdyż zarzucano jej wymaga dużych zachowań moralnych. Państwom biorącym udział w walkach trudno je wypełnić. Naruszenie jednego z wytycznych praw powoduje narażenie na obciążenie zarzutem. Niejednokrotnie udział w walkach biorą przez co również giną niewinni ludzie, dlatego ciężko jest sprostać zasadom proporcjonalności oraz ograniczonego sposobu toczenia walk.

W Nowym Testamencie według Waltera Winka istnieją dwie tezy przeciwko przemocy. Przemoc zawsze będzie czymś złym. Wykorzystanie wojny przez wykorzystanie jej w postaci mniejszego zła, nie czyni jej dobrem. Augustyn określając sprawiedliwą wojnę według Winka nieco zbłądził. Konieczność wypowiadania wojen jest sprzeczna ze sferą moralności, gdyż ona czerpie z wolności wyboru, a konieczność odrzuca wszelkie przejawy wolności.

Jacek Salij tak wyjaśnia pacyfizm oraz jego przejawy:

Podczas wtargnięcia do przedszkola szaleńca z bronią chcącego zabić dzieci jedynie użycie wobec niego agresji może uratować zagrożone życie dzieci. Czy to jest sytuacja, w której nastąpiło naruszenie prawa związanego z dziedziną moralności. Człowiek, który w tej sytuacji nic by nie zrobił, tłumacząc się jego obrzydzeniem do przemocy zachowałby się nieco dziwnie a wręcz haniebnie. W tym przypadku można rozważyć jeszcze jedną sprawę zachowania się człowieka, który podjadł by próbę negocjacji z szaleńcem, namawiając go zrezygnowania z dalszych działań wobec dzieci. Czy tutaj piąte przykazanie Nie zabijaj jest nadal aktualne? Ojciec Jacek Salij mówi, że nie. Nawet i w tej sytuacji powinno się unieszkodliwić szaleńca niż dopuścić do tego aby go zabić. Nadrzędnym celem w tym przypadku jest ratowanie zagrożonego życia dzieci. Nasza ingerencja może doprowadzić również do tego, że ów złoczyńca straci życie. Co staje się osobistym dramatem każdego człowieka, który bierze udział w tej sytuacji. Sąd doprowadzi by do uniewinnienia. Tłumaczenie spowiednika sprowadzało by do tego, że postępowanie w takiej sytuacji jest słuszne. Usprawiedliwieniem tej słuszności jest uratowanie życia niewinnych dzieci. Czy to jednak ochroniło by nas od poczucia wyrzutów sumienia. Czy prośba skierowana do Boga o wybaczenie miałaby miejsce w tej sytuacji słuszne? Być może szaleniec był w tej sytuacji niepoczytalny. Takie rozumowanie jest podstawowym założeniem wojny sprawiedliwej.

Wojna sprawiedliwa i związane z nią teorie stały się inspiracją, która doprowadzała do kodyfikacji w prawach wojny oraz przestrzegania jego reguł w praktyce. Jest to kwestia ogromnej trudności, gdyż ciężko się je egzekwuje. Wprowadzenie kodyfikacji rozpoczęto jus in bello, które stanowiły reguły przebiegu wojen oraz walk. Reguły te były przeznaczone bardziej do poddanych. Ścisłe określenie zbrodni wojennych nastąpiło już w okresie starożytności, wówczas nazwano je barbarzyństwem wojennym. Przez stulecia zbrodnie wojenne usprawiedliwiano tzw. prawem zwyczajowym. W średniowieczu powstał kodeks rycerski, w którym jasno zostały określone zasady postępowania podczas prowadzenia wojen. Bardziej propagowano wzięcie wroga do niewoli niż zabicie go. Za niedopuszczalne uważano torturowanie jeńców oraz dobijanie rannych na polu walki. Sobór Laterański II w 1139 r. zabronił używania w chrześcijańskich wojnach takiej broni jak: kusze, łuki wraz z strzałami oraz machinami oblężniczymi. To soborowe postanowienie przyniosło pozytywny skutek zaniku wojen prywatnych w średniowiecznej Europie. Jedynie Korsyce udało zachować się zwyczaj zemsty w obrębie rodu.

Od trzynastego stulecia pojęcie wojny sprawiedliwej przeszło nieliczne zmiany. Większe zastosowanie ma ona w praktyce. Tutaj przybiera bardziej funkcję oceniającą toczących się wojen aniżeli funkcję zapobiegawczą. Daniel Webster był jednym z pierwszych polityków, którzy wykorzystali teorię wojny sprawiedliwej w praktyce. W 1842 r. w Kanadzie wybuchło powstanie skierowane przeciwko kolonizatorom pochodzącym z Wielkiej Brytanii. Kupcy z Ameryki chcąc wykorzystać tą sytuację dostarczali posłańcom broń w skrzyniach. W zamian Brytyjczycy dokonali podpalenia statku Caroline należącego do amerykańskiej załogi. W wyniku interwencji amerykańskiego rządu Wielka Brytania usprawiedliwiła się, że aktu tego dokonali w wyniku zastosowanej samoobrony. Webster powołując się na teorie Grocjusza wysłał do rządu brytyjskiego notę dyplomatyczną, gdzie zaznaczył, że wszelkie użycie siły powinno być adekwatne do powstałego niebezpieczeństwa.

Prawo Międzynarodowe w kwestiach zbrodni dokonywanych podczas wojny nie dopuszczało do popełnienia zbrodni ale nie nakładało również za nie kary. Kwestie te miał wypełnić sygnatariusz we własnym kraju.

Deklaracja z 1856 r. podpisana w Paryżu znosiła wszelkie średniowieczne prawa związane z łupami uzyskanymi na wojnie oraz zabraniała korsarstwa.

Konwencja podpisana w Genewie w 1864 w. chroniła rannych podczas ewakuowania ich z pola bitwy. Zapewniała też bezpieczne leczenie. Znakiem był czerwony krzyż umieszczony na białym polu.

Deklaracja podpisana w Petersburgu w 1868 r. zabraniała zadawanie dodatkowych cierpień przeciwnikowi oraz nakazywała umieszczanie jeńców w kwaterach.

W 1899 roku w Hadze Rosja zwołała konferencję, na której ustanowiono 3 konwencje dotyczące: międzynarodowego rozwiązywania kłótni na drodze pokojowej, stosowania się do zasad przyjętych w Genewie w 1864 roku do wojen prowadzonych na morzu. Ustaliła prawa oraz wszelkie zwyczaje dotyczące wojen.

Tzw. Konwencja Haska podpisana w 1904 r. chroniła wojenne okręty leczące pacjentów.

Z kolei Konwencja Genewska ( 1906 r.) była jedynie poszerzeniem wcześniejszej Konwencji podpisanej w 1864 r.

Konferencja Haska podpisana w 1907 roku zaakceptowała 13 konwencji. Stanowiły one poszerzenie konwencji ustalonych w 1899 roku. Zebrana została przez Rosję oraz Stany Zjednoczone.

Traktat Wersalski, który został podpisany w 1919 r. ustalił, że wszelkie zbrodnie wojenne są czynami naruszającymi normy oraz obyczaje związane z wojną. Również naruszają powagę moralności wraz z traktatami.

Z kolei Pakt Ligi Narodów podpisany w 1919 roku ściśle określił niezbędne warunki toczenia wojny tzw. jus in bell. Nie odrzucił jednak wojny agresywnej.

Konwencja Haska zawarta 1923 r. dotyczyła działań oraz reguł związanych z wojną powietrzną.

W 1925 r. do życia włączono tzw. Protokół Genewski zabraniający używania wszelkich gazów, a także wprowadziła zakaz na broń bakteriologiczną.

Układ Brianda-Kelloga pochodzący z 1928 r. piętnował każde wojny. Jednak nie sprawdził się nawet podczas agresji dokonanej przez Japonię, Włochy oraz Niemcy.

Kodyfikacja reguł jus in bello dokonywała się na przełomie kolejnych lat. Po złych doświadczeniach jakie przyniosła ze sobą druga wojna światowa przede wszystkim starano się wyjść od podania definicji agresora na bazie prawa.

Jus ad Bellum

Konwencja podpisana w Londynie w 1933 r. przez ZSRR oraz również kraje sąsiadujące powstała na bazie inicjatywy moskiewskiej nazywanej jako Litwinowi - Politisa. Precyzowała ona wskaźniki agresji. Agresorem uznano państwo zachowujące się:

  • agresywnie najedzie na obszary innego narodu, używając przy tym sił lądowych oraz morskich. Będzie bombardował dane państwo przy użyciu sił powietrznych. Zniszczy siły zbrojne zaatakowanego przez niego państwa
  • zablokuje wybrzeża oraz porty państwa, które zaatakował
  • daje wsparcie bandom szarżującym na najechanym przez niego terytorium

Kryteria jakie ustaliła konwencja londyńska były bardzo jasne, mimo tego historycy radzieccy nie ocenili prawidłowo wydarzeń mających miejsce 17 IX w 1939 r. W podtekście konwencja ta miała na celu usprawiedliwić zbrojną interwencję na Hiszpanię ZSRR podczas trwającej tam wojny domowej. Ustalenie końcowych praw dotyczących wojny miało dopiero miejsce po barbarzyństwie zaistniałym w trakcie drugiej wojny światowej.

W październiku 1943 r. w Londynie została powołana do życia Komisja Narodów Zjednoczonych do Spraw Zbrodni Wojennych. Ustaliła ona reguły nakazujące ponoszenie odpowiedzialności za zbrodnie dokonane podczas wojen. 8 VIII 1945 r. doszło w Londynie do zawarcia porozumienia przez cztery państwa. Dotyczyło ono wprowadzenia systemu karalności dla zbrodniarzy wojennych należących do pastw Osi. Podczas tego spotkania powołano również Międzynarodowy Trybunał Wojskowy mający swój urząd w Norymberdze.

Karta Narodów Zjednoczonych została podpisana w mieście San Francisco. Mocy prawnej uzyskała dopiero kilka miesięcy po podpisaniu jej tj. 24 IX 1945 roku. Karta ta stanowiła o celach oraz zasadach panujących w ONZ. Precyzowała jej członkostwo oraz poszczególne organy odpowiedzialne za poszczególne funkcje. Organizacja ta zabezpiecza trwanie ładu i pokoju na całym świecie. Ściśle precyzuje w jaki sposób dokonywać pokojowego rozstrzygania konfliktów oraz umiejętnego działania podczas nieoczekiwanej agresji. Oprócz tego zajmuje się współpracą natury gospodarczej w tym również społecznej. Każdy z państw będących członkiem Organizacji Narodów Zjednoczonych nie może wchodzić w żadne układy, które są niezgodne z wytycznymi tej organizacji. Po raz pierwszy zapisano w tej karcie pierwszeństwo prawa uniwersalnego w stosunku do prawa państwowego. Mimo swoich niedoskonałości i luk ONZ jest sprawniejszą organizacją od Ligi Narodów.

Druga wojna światowa zmobilizowała całą społeczność ludzką do tego aby mogły zostać opracowane fundamentalne dokumenty dotyczące zasad postępowania podczas wojny. Międzynarodowy Trybunał Wojskowy precyzuje założenia jus in bello. Z kolei Karta Narodów Zjednoczonych skupia się na jus ad bellum. Dokumenty te doprowadziły do usankcjonowania prawa uniwersalnego wyżej od prawa związanego stricte z określonym narodem. Artykuł szósty z dokumentu Norymberskiego wymienia następujące rodzaje zbrodni:

  • zbrodnie godzące w pokój, w tym : wszelkie planowania oraz związane z tym przygotowania poprzez prowadzenie napastniczej polityki wojennej , które są załamaniem traktatów i międzynarodowych układów, zbrodnią przeciw ludzkości jest również współuczestniczenie w zamiarze, która ma określony cel i chce dokonać wyżej podane czyny
  • łamanie praw oraz zwyczajów obowiązujących na wojnie, dotyczy: morderstw, torturowania ludności obszarów zajętych przez najeźdźcę, w tym również wywozy do prac przymusowych, mordowanie oraz nieludzkie postępowanie wobec jeńców wojennych, niszczenie zakładników grabież własności zarówno prywatnej jak i zabytków państwowych, niszczenie budynków wśród miast i wsi bez uzasadnianej przyczyny, która nie wynika z konieczności działań wojennych
  • wszelkie prześladowania związane z uprzedzeniami rasowymi, etnicznymi oraz religijnymi. Niedopuszczalne jest ludobójstwo, dokonywanie morderstw i eksterminacji

Listopad w 1946 roku przyniósł ze sobą konieczność wdrożenia artykułu szóstego dokumentu Norymberskiego do kodeksów praw krajowych. Polska dokonała ratyfikacji Statutu Norymberskiego w 1947 roku.

Konwencja Genewska doprowadziła do kodyfikacji zasad prowadzenia wojen w sposób humanitarny

Organ Komisji Prawa Międzynarodowego Organizacji Narodów Zjednoczonych uznał w 1950 r. wszystkie rodzaje napastniczej wojny jako zbrodnię skierowaną przeciwko pokojowi na świecie, w tym również ustanowiła ją pryncypialną regułą prawa obowiązującego wszystkie narody.

Ochrona zabytków kultury zajęła się Konwencja Haska podpisana w 1954 r. na prośbę UNESCO.

Konwencja Organizacji Narodów Zjednoczonych 26 XI 1968 r. została ustalona na prośbę Polski. Odrzuca ona kwestię przedawnienia zbrodni dokonanych podczas toczenia walk wojennych. Za dokumentacje zbrodni hitlerowskich w Polsce do roku 1991 była odpowiedzialna Główna Komisja Badania Zbrodni Hitlerowskich. Później odpowiedzialność tą przekazano Instytutowi Pamięci Narodowej. W artykule szóstym dokumentu Norymberskiego jest odnośnik, który mówi o stalinowskich zbrodniach, które dokonane zostały w trakcie wojen.

W 1974 podczas Ogólnego Zgromadzenia Narodów Zjednoczonych dopełniono definicję agresji, której dopisano, że użycie wszelkich sił zbrojnych umieszczonych na innym terytorium, który łamie wcześniejsze warunki układu jest niedopuszczalne. Niedopuszczalne jest również umożliwienie jednemu państwu terytorium, z którego zamierza on dokonać napaści. Rada Bezpieczeństwa otrzymała prawo do tego aby w razie potrzeby móc poszerzyć definicję agresji.

Podstawą wojny sprawiedliwej jest zgodność z obowiązującą moralnością. Autorem określenia wojny sprawiedliwej jest święty Augustyn urodzony w 354 w Tagaście, zmarł w 430 roku. Swoją teorie stworzył korzystając z pojęć Cycerona żyjącego 106- 43 roku przed Chrystusem. Wojnę traktował jako zło, ale znacznie mniejsze np. od okrucieństw związanych z tym co dokonywali barbarzyńcy. Porównywanie doprowadziło do uzasadnienia wojny jako siły stosowanej do innego państwa lub narodu. Dwudziesty wiek przyniósł następujące zasady, które mogą wprowadzenie wojny wytłumaczyć. Po pierwsze toczona wojna powinna mieć charakter obronny. To odpowiedź na napaść mający podłoże niesprawiedliwe. Po drugie trzeba mieć pewność zwycięskiej akcji zbrojnej, to pozwala wytłumaczyć coraz więcej ofiar w związku z trwającą wojną. Po trzecie należy zachować odpowiednia proporcję między tym co moralne a związane ze stanem fizycznym działań na frontach. Zakończenie wojny może wprowadzić lepszy ład społeczny oraz pokój, który panował przed nią. Po czwarte celami wszelkich ataków wojennych powinny być wyłącznie obiekty militarne, niedopuszczalne jest to, że w wojnie ginie ludność cywilna. Po piąte przemoc, która jest celem w sobie nie może być użyta do przeprowadzenia i prowadzenia w sposób brutalny ładu i harmonii. Wojna nuklearna wyklucza niektóre zasady, dlatego moraliści nie dopuszczają jej. Mimo tego trwają ciągle ożywione dyskusje biorące pod swoją uwagę problem nuklearnego straszenia, stosowanego przez niektóre państwa. Wojna zawsze miała swoich przeciwników jak i zwolenników. Ostatni wiek XX pokazuje nam jak dalece może posunąć do bestialskich mordów oraz zbrodni. W " Medalionach" Zofii Nałkowskiej na pierwszej stronie umieszczone jest motto ludzie ludziom zgotowali ten los. Nie dopuszczenie do takich tragedii związane jest z humanitarnym podejściem do tak drażliwej kwestii jakim staje się problem wojny.