Włochy

Republika Włoska. Członek Unii Europejskiej. Państwo położone w południowej Europie na Półwyspie Apenińskim nad Morzem Śródziemnym oraz morzami: Liguryjskim, Tyrreńskim, Jońskim i Adriatyckim. Powierzchnia 301 302 km². Liczba ludności 57 298 tys. (2000 r.). Stolica Rzym. Język urzędowy włoski. Jednostka monetarna euro (wprowadzona jako nowa, wspólna waluta większości państw Unii Europejskiej 1 stycznia 2002 r.). Skład etniczny: Włosi (ok. 94% ludności), Sardyńczycy (ok. 2,7%), Retoromanie (ok. 1,3%), ponadto Tyrolczycy, Słoweńcy, Albańczycy i Francuzi. Religia: katolicy (ok. 83%), protestanci (ok. 1%), bezwyznaniowcy (ok. 16%).

woda mineralna - woda zawierająca rozpuszczone sole mineralne w ilości nie mniejszej niż 1 gram w 1 litrze. Jeżeli stężenie to wynosi od 0,5 do 1 g w litrze, to mamy do czynienia z wodą zmineralizowaną.

Ze względu na rodzaj zawartych związków chemicznych rozróżniamy następujące wody mineralne:

• solanka - zawiera głównie rozpuszczoną sól kamienną (NaCl) oraz inne sole. Może zawierać związki jodu i bromu;
• szczawa - zawiera bezwodnik węglowy CO2 oraz inne związki chemiczne: związki żelaza, wapnia, magnezu, sodu itd.;
• woda siarczkowa - zawiera siarkowodór (H2S) oraz siarczki sodu i wapnia;
• woda siarczanowa - zawiera siarczany wapnia i magnezu;
• woda fluorkowa - zawiera związki fluoru;
• woda radoczynna - zawiera śladowe ilości pierwiastków promieniotwórczych.

Woda wypływająca ze źródeł ma na ogół temperaturę zbliżoną do średniej rocznej temperatury powietrza na danym obszarze.

woda termalna, cieplica - woda o podwyższonej temperaturze, wypływająca z dużych głębokości lub znajdująca się na obszarach wulkanicznych.

wody podziemne - wody znajdujące się pod powierzchnią ziemi. Mogą powstawać na cztery sposoby:

• wody infiltracyjne - zdecydowana większość wód podziemnych to wody opadowe lub roztopowe, które wsiąkły pod powierzchnię ziemi;
• wody kondensacyjne - wody, które powstały w wyniku skraplania się pary wodnej na powierzchni lub w gruncie;
• wody juwenilne - powstają na obszarach wulkanicznych jako efekt krzepnięcia magmy;
• wody reliktowe - wody z dawnych epok geologicznych uwięzione w skałach na dużych głębokościach.

Wsiąkająca woda opadowa napotyka na swojej drodze warstwę nieprzepuszczalną, ponad którą gromadzi się. Wszystkie szczeliny i pory skalne wypełnione są wodą. Jest to strefa saturacji lub nawodnienia. Górną granicą strefy saturacji jest zwierciadło wody gruntowej. Między powierzchnią ziemi a zwierciadłem wody gruntowej znajduje się strefa aeracji lub napowietrzenia. W strefie tej w szczelinach i porach skalnych oprócz wody znajduje się powietrze atmosferyczne. Warstwa skalna, w której znajduje się woda podziemna, nosi nazwę warstwy wodonośnej.

W strefie napowietrzenia możemy wyróżnić następujące rodzaje wód podziemnych:

• woda glebowa - znajdująca się w glebie;
• woda wsiąkająca - przemieszczająca się pod wpływem siły przyciągania ziemskiego od powierzchni ziemi do zwierciadła wód gruntowych.
• woda zaskórna - gromadząca się w strefie napowietrzenia nad warstwą skał nieprzepuszczalnych. Na ogół występuje płytko pod powierzchnią ziemi. Jej temperatura zmienia się w zależności od temperatury powietrza;
• woda kapilarna (włoskowata) - woda podsiąkająca, wznosząca się do góry w bardzo cienkich szczelinach skalnych. Występuje nad zwierciadłem wody gruntowej i zaskórnej.

W strefie nawodnienia wyróżniamy dwa rodzaje wód:

• woda gruntowa - gromadząca się nad warstwą nieprzepuszczalną. Aktywnie uczestniczy w krążeniu wód. Jej temperatura na ogół jest równa średniej rocznej temperaturze powietrza na danym obszarze. Temperatura ta jest stała i nie ulega sezonowym zmianom;
• woda głębinowa - znajduje się na dużych głębokościach, najczęściej pod powierzchnią warstw nieprzepuszczalnych. Stanowi około 93% wszystkich wód podziemnych.

Specyficznym rodzajem wód głębinowych są wody artezyjskie. Aby powstały, niezbędny jest szczególny układ warstw skalnych. Wody artezyjskie powstają pomiędzy nieckowato ułożonymi warstwami nieprzepuszczalnymi. Po przebiciu górnej warstwy nieprzepuszczalnej woda wypływa na powierzchnię pod własnym ciśnieniem zgodnie z zasadą naczyń połączonych. Jeżeli woda po przebiciu warstwy nieprzepuszczalnej podpłynie do góry, lecz nie wypłynie na powierzchnię, mamy do czynienia z wodą subartezyjską.

W strefie klimatów okołobiegunowych woda podziemna jest zamarznięta. Jest to tzw. wieczna zmarzlina (marzłoć). Obszary objęte zmarzliną zajmują 14% lądów. Średnia roczna temperatura powietrza na tych obszarach jest ujemna. Grubość wiecznej zmarzliny wynosi zazwyczaj kilkaset metrów. W czasie krótkiego lata górna część zmarzliny (tzw. warstwa czynna) rozmarza do głębokości 3-4 metrów.