Francuską rewolucję cechuje uniwersalizm, którego brak było wszystkim innym bardzo licznym wstrząsom w Europie. Rzeczywiście było to wydarzenie, które nadało słowu "rewolucja" pełnego znaczenia: nie tylko oznaczało ono polityczny przewrót, ale również całkowite obalenie pewnego systemu rządów razem z jego społecznymi, kulturalnymi i gospodarczymi podstawami.

Przyczyny wybuchu rewolucji francuskiej cały czas pozostają przedmiotem licznych dyskusji. Można wskazać tło ówczesnych wydarzeń, głębokie przyczyny albo też głębokie źródła braku stabilizacji, a także bezpośrednie wydarzenia, iskry, od jakich zapalił się rewolucyjny lont. Francja tamtego czasu przeżywała potężny kryzys finansowy, zaś wojna tocząca się w Ameryce o niepodległość Stanów Zjednoczonych doprowadziła ją do skraju przepaści. Na wybuch francuskiej rewolucji miały także wpływy bardzo wysokie podatki.

Dnia 20 czerwca 1789 roku Stany Generalne, złożyły " na korcie tenisowym" przysięgę a tym samym w ruch puściły machinę rewolucyjną we Francji. Ostatni tydzień kwietnia roku 1789 przyniósł ze sobą śmierć dla mieszkańców ulic Paryża. Wyjątkowo wówczas mroźna zima zaostrzyła jeszcze problemy spowodowane bankructwem rządu, wzrostem cen oraz brakiem pracy. W ubogich dzielnicach powszechnie panował głód. Gdy pewien francuski, bogaty fabrykant ośmielił się oświadczyć publicznie, że robotnicy w jego fabryce świetnie się mogą wyżywić z wynoszącej 30 sous dniówki, jaką dotychczas im wypłacał, tłumy otoczyły jego dom. Pierwszego dnia bardzo już głodni ludzie dopuścili się zdemolowania kilku budynków, wznosili przy tym okrzyki: " Niech żyje stan trzeci!".

We Francji - podobnie jak w Anglii 149 lat wcześniej - powszechny kryzys doszedł do swego szczytu w momencie, w którym zbankrutowany król zdecydował się wezwać na pomoc zaniedbywany już od dawna parlament. Wszyscy uważali, iż finansowa ulga dla królewskiego rządu może nastąpić tylko jako rekompensata wyrządzonych krzywd. Wobec tego zgodnie ze wcześniejszym porozumieniem wszystkie delegacje, które wybrane były przez prowincje oraz miasta dotarły na zgromadzenie Stanów Generalnych posiadając w swych rękach " księgi skarg i zażaleń". Zwołane po wielu latach Stany Generalne miały się wkrótce okazać niemożliwymi do opanowania. Wszystkie trzech stanów czyli szlachta, duchowieństwo oraz stan trzeci zebrać się miały oraz obradować zgodnie z ustalonym przez menadżerów królewskich porządkiem. Dnia 17 czerwca stan trzeci, wcześniej zaprosiwszy pozostałe 2 stany do wspólnych obrad, złamał tym samym obowiązujące dotąd reguły oraz obwołał się wspólnym Zgromadzeniem Narodowym, jakie po niedługim czasie zostało przekształcone w Konstytuantę mającą podjąć prace nad nową konstytucją. Obrady wspomnianej Konstytuanty toczone były w atmosferze bardzo ostrego konfliktu zarówno z królem jak i częścią arystokracji rządzącej przeciwstawiającej się reformom. W dniu 11 lipca zdymisjonowany został popularny minister finansów J. Necker uważany za symbol reformatorskich dążeń. Wówczas Paryż wybuchł. Główny rewolucyjny sztab zebrał się w tzw. Palais Royal. Dnia 14 lipca zdobyta została Bastylia. Od tamtego czasu rewolucja nabrała już własnej siły rozpędu, rytm której dyktowały następujące po sobie przypływy nieprzewidzianych wydarzeń. Rewolucja przeszła we Francji trzy podstawowe stadia.

Podczas pierwszego z nich, które trwało przez lat pięć, od roku 1789 do roku 1794, tempo francuskiej rewolucji rosło. W czasie jednej tylko nocy z 4 na 5 sierpnia 1789 roku na podstawie odrębnych 30 dekretów zniesiony został cały pańszczyźniany aparat oraz przywileje szlacheckie.

Dnia 3.IX.1791 roku została uchwalona jednolita konstytucja. Przekształciła ona francuskie państwo w monarchię konstytucyjną, w której władza ustawodawcza należała do Zgromadzenia Prawodawczego. Wprowadzono trójpodział władzy na: ustawodawczą, wykonawczą oraz sądowniczą. Na polityczne przemiany w kraju duży wpływ posiadały działające kluby: jakobinów, kordelierów a także żyrondystów. W roku 1792, w kwietniu Francja wypowiedziała wojnę Austrii, później zaś Prusom.

Zaistniała poważna wewnętrzna oraz zewnętrzna sytuacja Francji, a także prześladowania Kościoła, spisek rojalistyczny szlachty (tzn. popierający monarchię), również wybuch powstania na terenie Wandei, lokalne rewolty, wszystko to sprzyjało narastaniu państwowego terroru. Wiosną 1793 roku władzę w kraju przejęli jakobini, tym samym rozpoczynając czas oficjalnej dyktatury i terroru. Terror ów uderzał w znacznej mierze w Kościół katolicki. Żyrondystów oskarżono o nieskuteczność wobec zagrożeń republiki a następnie skazano ich i stracono. Powszechnie panująca nienawiść w stosunku do władzy jak również strach by nie zostać kolejną ofiarą doprowadziły do obalenia także i jakobinów (27.VII.1794 roku). Swoje apogeum terror osiągnął podczas wojny domowej z lat 1793-1794. W imię rewolucyjnych haseł, rozprawili się jakobini ze swymi przeciwnikami, zaś w szczególnie okrutny sposób spacyfikowano Wandeę.

Mordowano arystokratów, którzy symbolizowali stary porządek a także księży nie godzących się złożyć przysięgi na cywilną konstytucję kleru.

Z czasem rewolucja pożerać zaczęła swe własne dzieci. Szalał terror, pochłaniał coraz większe liczby ofiar. Dzięki kolejnej uchwalonej konstytucji oraz nowemu dwuizbowemu Zgromadzeniu, w listopadzie 1794 roku został wyłoniony pięcioosobowy Dyrektoriat, który miał sprawować wykonawczą władzę. Następnie doszło do pomyślnego przebiegu wojny, szczególnie zaś włoskiej kampanii Napoleona Bonaperte, która to umożliwiła zakończenie walk z tzw. I koalicją. W okresie późniejszym Napoleon podjął próby opanowania brytyjskich dróg morskich, co się udało ale tym samym doszło do zawiązania kolejnej II koalicji 1798-1802; w wyniku walk Austria zmuszona została do kapitulacji w 1801 roku a Wielka Brytania do zawarcia kompromisowego pokoju w 1802 r. Kiedy w roku 1798 Francję zaatakowały armie II koalicji, francuskie wojska poniosły ogromne straty, zaś w państwie panował chaos. Niepowodzenia dyrektoriatu wykorzystał gen. Bonaparte i 9.XI.1799 r. przeprowadził zamach stanu, przyjmując początkowo stanowisko pierwszego konsula, później zaś koronował się w 1804 r. na cesarza Francuzów.

Rewolucja francuska wepchnęła Europę w najdłuższy i najgłębszy kryzys w jej dziejach. Wywołany przez nią zamęt, wojny jak również niepokoje związane z wprowadzanymi innowacjami pochłonęły wiele lat życia całego ówczesnego pokolenia. Z epicentrum w Paryżu szły wstrząsowe fale i docierały do nawet najdalszych zakątków europejskiego kontynentu. Od portugalskich wybrzeży po leżące w głębi carskiej Rosji obszary, od Skandynawii aż po Italię za tą falą wstrząsów szli żołnierze ubrani w jaskrawe mundury, z kokardami niebiesko-biało-czerwonymi na czapkach i z hasłem: "Wolność, Równość, Braterstwo" na ustach. Pewien uczestnik debat dotyczących francuskiej rewolucji pisze o niej tak: "Rewolucja francuska - jest ukoronowaniem długiego procesu ewolucji społecznej i gospodarczej, która uczyniła z burżuazji panią świata". Natomiast Cobban w ten sposób konkludował: " ... była to rewolucja zakończona sukcesem".