1. Przyczyny francuskiej rewolucji:
W XVIII wieku Francja była drugim po Wielkiej Brytanii pod względem wielkości krajem w Europie. Była też jednym z najsilniejszych państw. Zamieszkiwało ją 23 mln. ludzi. Pod względem narodowościowym była krajem jednolitym, krajem typu rolniczego, ale zaczął się już rozwijać przemysł.
Społeczeństwo francuskie dzieliło się wówczas na cztery stany:
- Duchowieństwo (był to nieliczny procent społeczeństwa), mieli prawa polityczne
- Szlachta, również posiadała prawa polityczne
- Mieszczaństwo (głównie burżuazja)
- Chłopi (najliczniejsza grupa)
Każda z warstw była wyjątkowo zróżnicowana począwszy od bardzo bogatych, a skończywszy na bardzo biednych.
Burżuazja w XVIII wieku dochodziła do ogromnych majątków, jednak nie posiadała praw wyborczych, stąd też doszło do wybuchu owej wielkiej burżuazyjnej rewolucji.
2. Zwołanie obrad Stanów Generalnych:
Stany Generalne - było to zgromadzenie przedstawicieli trzech stanów :
- duchowieństwa
- szlachty
- tzw. "reszty narodu" albo "stanu trzeciego"
W XVIII wieku we Francji zaczął się wielki gospodarczy kryzys, który spowodowany był nieurodzajem, w dodatku wojna toczona z Anglią spowodowała, iż ludność cierpiała głód.
W roku 1789 miały miejsce pierwsze wystąpienia.
Król Ludwik XVI był niedobrym monarchą, po swym poprzedniku objął olbrzymi państwowy dług. Najpierw zwołał pierwsze dwa stany żeby ustalić podatki. Jednak uchyliły się od odpowiedzi a w zamian zaproponowały zwołanie przedstawicieli wszystkich stanów.
Stany Generalne nie były zwoływane od 1614 roku.
Dnia 5 maja 1789 r. zwołano w Wersalu Stany Generalne (pierwsze dwa razem, trzeci w odrębnej sali)
Stan trzeci 17 czerwca 1789 r. ogłosił się przedstawicielem całego francuskiego narodu jako Zgromadzenie Narodowe. Później 9 lipca 1789 r. przekształciło się ono w Zgromadzenie Ustawodawcze. Jego członkowie weszli w konflikt z innymi stanami.
3. 14 lipca 1789 r. miało miejsce zburzenie Bastylii.
Wydarzenie to dało początek francuskiej rewolucji, tym samym również zburzeniu absolutnej władzy. Francja nadal pozostawała monarchią.
Rozpoczęła się ludowa rewolucja. Zaniepokoiło to burżuazję.
W Paryżu doszło do wrzenia, lud stolicy powołał Gwardię Narodową. Na jej czele stanął Marie Joseph de La Fayette.
W tamtym czasie powstała flaga narodowa Francji:
- kolor czerwony to kolor postępowy (symbol burżuazji)
- kolor niebieski to kolor Francji
- kolor biały to kolor symbolizujący godzenia się poddanych z królem
Wieści o zburzeniu więzienia w Bastylii bardzo szybko się rozniosła. Na terenie wsi wybuchać zaczęły rewolucje chłopskie.
4. Dnia 26 września 1789 r. stworzono Deklaracja praw człowieka i obywatela. Deklaracja ta zapowiadała teraz powstanie konstytucji. Między innymi głosiła ona:
- w przyszłości ma się oprzeć na niej Konstytucja
- uznawała własność, wolność, braterstwo
- suwerenność ludu
- równość wszystkich obywateli wobec istniejącego prawa
- religijną tolerancję
- swobodę słowa oraz prasy
- trójpodział władzy według Monteskiusza
- prywatna własność miała być nienaruszalna i święta
- obalała absolutyzm
3 września 1791 r. została wydana konstytucja:
- jednak nie w całości realizuje założenia Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela
- wydana głównie po to by zabezpieczyć przede wszystkim interesy burżuazji
- obywatele zostali podzieleni na 4 warstwy według posiadanego majątku
- prawo wyborcze mieli tylko ludzie zamożni
- władzę ustawodawczą wybierano co dwa lata
- władzę wykonawczą miał mieć król, który powoływał ministrów i posiadał prawo veta wobec ustaw
Władzę w swych rękach teraz posiada burżuazja oraz ziemiaństwo to znaczy warstwy najbogatsze.
Zgromadzenie Ustawodawcze czyli parlament dzielił się na:
- lewicę (chcieli wprowadzenia republiki)
- burżuazyjna rewolucja (żyrondyści)
- ludowa rewolucja (górale)
- centrum (nie posiadali wykształconego programu)
- prawicę (opowiadali się za monarchią konstytucyjną z roku 1791 r.)
Wówczas pierwszy raz pojawiły się kluby polityczne:
1. jakobini (dążyli do republiki)
2. sankiuloci (był to klub najniższych warstw Paryża), szybko stali się oni bardzo lewicowi
3. kordelierzy (inaczej Towarzystwo Przyjaciół Praw Człowieka)
Część arystokratów uciekła za granicę, tam prowadzili antyrewolucyjną działalność.
W tajemnicy król podjął rozmowy z austriackim cesarzem.
Żyrondyści wydali liczne dekrety przeciwko księżom oraz arystokracji. Sprawujący władzę wykonawczą Ludwik XVI zawiesił dekrety, spowodowało to jeszcze większą rewolucję. Zaczęły dochodzić wieści odnośnie koalicji przeciwko rewolucji.
Żyrondyści zmierzali do wojny, górale zaś byli przeciwni, bowiem uważali, że Francja rewolucyjna nie jest do wojny przygotowana.
W roku 1792 wybuchła wojna z Austriakami. Powstał w tym czasie hymn narodowy "Marsylianka".
Wojna Żyrondystom przyniosła niepowodzenie. Przeciw Francji wystąpiły również Prusy.
Wówczas na głoszone hasło: "ojczyzna w niebezpieczeństwie" paryski lud się zmobilizował. Robespierr twierdził, że to z winy arystokracji przegrano wojnę. Zażądał detronizacji króla, a w Paryżu powołał komunę. Król został aresztowany, władzę wykonawczą zaś przekazano powołanej specjalnie radzie, jaką kierował Danton.
Miała miejsce druga rewolucja. Doprowadziła ona do obalenia królewskiej władzy oraz konstytucji z roku 1791.
Następuje zaostrzenie walki między Żyrondystami i Jakobinami (górale).
Żyrondyści - jako prawica zaczęli teraz hamować rewolucję.
Dnia 21 września 1792 r. Konwent na wniosek wysunięty przez Jakobinów ogłosił Francję republiką.
W styczniu 1793 r. król został ścięty.
Tym samym rewolucja zwyciężyła. Francuskie wojska poddane zostają próbie. We wrześniu 1792 r. zostały zaatakowane przez austryjacko-pruską koalicję. Francja odniosła zwycięstwo.
Wiadomość dotycząca ścięcia króla sparaliżowała europejskie dwory.
W 1793 r. została utworzona oficjalna antyfrancuska koalicja: Anglia, Austria, Prusy, Hiszpania, Holandia, państwa włoskie. Dowództwo przejęła Anglia.
Początkowo koalicja odnosiła zwycięstwa, gdyż we Francji znajdowało się wielu szpiegów.
Austriacy zajęli Belgię. Doszło do wybuchu powstania kontrrewolucyjnego.
Tylko potężnym wysiłkiem ocalić można było rewolucję. Władzę przejęli Jakobini.
