Globalizacja gospodarki światowej obejmuje bardzo szeroki wachlarz różnorakich form oraz tendencji. Pojęcie "globalizacja" nie posiada jednorodnej definicji, gdyż na ten termin składa się wiele elementów. Dla niektórych stanowi sposób umiędzynarodowienia działalności gospodarczej poprzez zaawansowane wykonywanie różnorakich działań na rynkach handlowych w danych krajach. Jest to również działanie, które wpływa na różne sfery życia społecznego, na kulturę masową, finanse, bankowość. Polega również na udostępnieniu rynków zbytu i kapitału innym państwom oraz zapewnienie odpowiedniego bezpieczeństwa poprzez wzajemną współprace linii obronnych danych krajów. Takie formy życia międzynarodowego otrzymały miano globalizacji.

Coraz częściej się zdarza, że podczas definiowania pojęcia globalizacji, większość autorów określa ją jako umiędzynarodowienie gospodarki poprzez wprowadzenie wzajemnych korelacji pomiędzy państwami oraz zastosowanie coraz bardziej zależnych od siebie więzi ekonomicznych i kapitałowych. Jednym słowem globalizacja to pojęcie określające wspólnotę państw ściśle powiązanych ze sobą. Krytycy natomiast określają taki model działania jako wprowadzenie jednolitego dla wszystkich państw modelu konsumpcji tzw. "mcdonaldyzacja". Omawiane zjawisko przez niektórych postrzegane jest jako narzędzie w rękach małej garstki bardzo wpływowych ludzi decydujących o istotnych sprawach finansowych zachodzących na rynkach światowych.

Obecnie żyjemy w czasach gdzie"króluje" własność prywatna, wolny rynek oraz nieustanne dążenie poszczególnych przedsiębiorstw do osiągnięcia maksymalnego zysku. Sytuacja tego typu coraz bardziej uwidacznia różnice pomiędzy biednymi, a bogatymi. Istotną rolę w rozwoju gospodarczym świata pełnią kraje zaliczane do tzw. "wielkiej trójki", do której należą państwa Europy Zachodniej, Ameryki Północnej oraz kraje Azji. To właśnie one produkują najwięcej, "napędzając" gospodarczo inne kraje (wielkość produkcji wynosi 80% produkcji światowej, przy zaledwie 20% populacji świata). Taki skok produkcyjny, przy niewielkim udziale czynnika ludzkiego, był możliwy jedynie poprzez zastosowanie zaawansowanej technologii oraz użycie najnowszych maszyn oraz urządzeń.

Proces globalizacyjny postępuje i rozwija się w zdumiewającym tempie. Stanowi on również jeden z najważniejszych wyzwań cywilizacyjnych przed jakim stanęła globalna cywilizacja. Tego procesu nie można zatrzymać, ani tym bardziej w jakiś sposób wyeliminować, będzie on postępował równocześnie ze wzrostem gospodarczym świata. Nasuwają się dwa bardzo ważne pytania, czy można sterować w jakiś sposób procesami globalizacyjnymi, jeżeli tak to w jaki sposób i za pomocą jakich czynników można to wykonywać.

Tendencje które występują w gospodarce światowej

Regionalne procesy integracyjne należą do podstawowych tendencji gospodarki globalnej (m.in. Unia Europejska, NAFTA, APEC, LAFTA itp.), brak ograniczeń na rynkach danych krajów, wieloaspektowa współpraca, rozrost organizacji międzynarodowych szczególnie przedsiębiorstw gospodarczych oraz firm konsultingowych (Bank Światowy, Międzynarodowy Fundusz Walutowy, GARR, OECD itp.), a także tworzenie całkiem nowych organizacji np. Światowa Organizacja Handlu (WTO). Jej podstawowymi założeniami są przede wszystkim systemy finansowe oraz walutowe, które są wzajemnie ze sobą powiązane, co widoczne jest w momencie jakichkolwiek kryzysów finansowych. Natomiast jednym z najważniejszych jej problemów są znaczące różnice w rozwoju poszczególnych regionów, które prezentują podział na bogatą Północ i biedne Południe. Przyszłość gospodarki światowej nie jest jednoznacznie przepowiadana. Głosy optymistyczne mówią o wielkim sukcesie procesów globalizacyjnych, lecz pesymiści uważają, że przepaść pomiędzy zamożnością danych regionów, będzie się pogłębiać i w przyszłości może w ostateczności dojść do konfliktów na podłożu polityczno-gospodarczym.

Pozycja danego przedsiębiorstwa staje się bardziej ugruntowana jeżeli na danym rynku zadziałają procesy globalizacyjne. Dzięki nim możliwy jest lepszy rozwój jednostki, wynikający ze standardowych procesów gospodarczych. Wszystkie tego typu działania napędza podstawowy czynnik jakim są ludzie, a także nierozerwalnie związanie z nimi ich ambicje, postawione sobie cele, jak również środki które przeznaczyli na swoją działalność. Wielkim pozytywem działań globalizacyjnych jest napływ kapitału zagranicznego, modernizacja linii produkcyjnych, zastosowanie nowoczesnych technologii, szybszy rozwój, zwiększenie inwestycji, oraz inwestowanie przedsiębiorstw z krajów rozwiniętych w krajach mniej zamożnych.

Dzięki globalizacji następuje większy transfer towarów, usług oraz poszczególnych czynników produkcji w skali globalnej. Dzięki niej podmioty silniejsze ekonomicznie posiadają z założenia większe szanse w konkurencyjnej walce. Tego rodzaju przypuszczenia odnoszą się zarówno do państw jak i przedsiębiorstw działających na rynkach międzynarodowych.

Globalizacja z jednej strony może przynosić wiele korzyści, należą do nich: otwartość rynków zbytu, wyrównywanie różnic międzypaństwowych w sferach gospodarczych, poczucie większej spójności oraz więzi spowodowanej wspólnymi interesami. Negatywnym aspektem tej sprawy jest fakt, że gospodarki światowe w związku z tego rodzaju działaniami, stają się bardzo wrażliwe na wahania rynkowe (krach finansowy, recesja, kryzysy strukturalne, wzrost bezrobocia itp.).

Globalizacja jest zaskakującym zjawiskiem, dzięki niemu ludzie zamożni posiadają więcej możliwości pomnażania swoich zysków. Wykorzystywana przez nich najnowsza technologia produkcyjna oraz zastosowanie wszelkich nowości technicznych umożliwia uzyskiwanie wysokich przychodów. Zarobionymi pieniędzmi umiejętnie obracają, inwestując w coraz to nowsze przedsięwzięcia. Uzyskują w ten sposób jeszcze większy zysk. Jednak technika nie wpływa tak przychylnie na życie najbiedniejszych obywateli świata. Proces globalizacyjny to tak naprawdę wielki paradoks, gdyż przynosi duże zyski tylko niewielkiej liczbie osób, pomijając przy tym dwie trzecie ludności świata.

Samo pojęcie globalizacja jest pojęciem nowym, które nie występowało nigdy wcześniej, lecz samo zjawisko integracji gospodarczej, kulturowej, czy też politycznej miało swoje początki już w starożytności. Historia podaje że występowała wcześniej jako hellenizm, imperium rzymskie, XIX-wieczny kolonializm, czy też XX-wieczny imperializm komunistyczny. Zjawisko to wraz ze wzrostem nowych możliwości, podlega różnego typu przekształceniom i reorganizacjom. Inaczej postrzegano integrację gospodarczą za czasów wielkich odkryć geograficznych, kiedy to został utworzony światowy układ gospodarczy, oparty przede wszystkim na podległości, gdzie podstawowym czynnikiem była siła militarna danego państwa. To dzięki niej podbijano kolejne ludy zakładając tam kolonie i czerpiąc z tego ogromne korzyści. Znaczący wpływ na przeobrażenia globalizacyjne mają odkrycia naukowe, a co za tym idzie swoistego rodzaju rewolucje naukowo- techniczne.

Sytuacja diametralnie zmieniła się w latach trzydziestych, kiedy to kraje kapitalistyczne, doszły do przekonania, że należy znieść protekcjonizm państwowy i otworzyć swoje rynki zbytów na inne państwa. W tym okresie nastąpił wzrost wymiany towarowej, usługowej i kapitałowej pomiędzy współpracującymi państwami, pociągając automatycznie rozwój globalizacji, której początek rozwoju przypada już pod koniec XIX wieku. Produkcja uważana za masową przyczyniła się do rozwoju rynków światowych, dzięki niej ceny na poszczególne dobra uległy obniżeniu oraz wykrystalizowały się towary powszechnie uważane za atrakcyjne.

Wraz ze wzrostem światowego handlu systematycznie zmniejszały się bariery pomiędzy współpracującymi państwami. W związku z tym międzynarodowa organizacja GATT (General Agreement on Tariffs and Trade) wprowadziła zasady określające działanie na rynkach światowych:

- każde państwo posiada takie same prawa w obrocie międzynarodowym

- zakaz wprowadzania jakichkolwiek ograniczeń ilościowych oraz dumpingowych na rynki światowe.

Światowa Organizacja Handlu (WTO), podobnie jak GATT, szła w kierunku znoszenia barier handlowych. W tym celu zmniejszono taryfy celne pomiędzy państwami wysokorozwiniętymi z 25% w 1950 roku do 5% w roku 1990. Ponadto wiele państw poszło znacznie dalej w zacieśnianiu wzajemnej współpracy, objawiało się to wprowadzeniem stref wolnego handlu np. NAFTA, EFTA, lub unię celną (Unia Europejska). Kraje należące do Unii Europejskiej, najdalej poszły w kierunku ścisłej kooperacji, tworząc prawdziwie wolny rynek. Tak forma organizacji nastąpiła poprzez eliminacje przeszkód stojących na drodze swobodnej wymiany towarowej. Nastąpiło porozumienie państw europejskich na drodze jednakowych norm, czy też organizacji administracyjnej.

Zostawiając na boku działania polityczne, które zostały opisane wyżej, ważnym elementem w rozwoju procesów globalizacyjnych miał transport. Szczególnie istotne było zaangażowanie transportu lotniczego, wprowadzenie kontenerów przy transporcie morskim oraz intensywny i bardzo efektywny rozwój telekomunikacji, który umożliwił szybkie przesyłanie kapitału z jednego końca świata na drugi, a co za tym idzie większy obrót pieniądza.

Proces globalizacji popierany jest przez zwolenników, którzy swoje działania opierają na założeniach Smitha (przewaga absolutna) oraz Ricardo (przewaga porównawcza). Tego rodzaju procesy wprowadzają bardzo silną konkurencję pomiędzy państwami zmuszając je do produkcji coraz to lepszych towarów. W związku z tym następuje na rynku światowym sytuacja, gdzie państwa produkują tylko te produkty które potrafią najlepiej. Tego typu działania zwiększają bogactwo poszczególnych państw, a co za tym idzie i świata.

Obecna gospodarka coraz mniej przypomina tradycyjną gospodarkę światową, gdzie opierała się głównie na przedsiębiorstwach państwowych oraz niewielkim udziale usług. Przez te wszystkie lata forma jej organizacji uległa zmianie i przekształciła się w jedną ogromną gospodarkę globalną, na którą składają się gospodarki innych państw. Przedmiot produkcji również się zmienił, obecnie większe znaczenie posiada postęp naukowo - technologiczny, a niżeli rozwój przemysłowy.

3. Postęp naukowo-techniczny

Rozwój technologiczny, widoczny jest w procesach produkcyjnych, a także w samych produktach. Ulepszeniu ulegają jedynie ich poszczególne elementy, a nie cale linie produkcyjne. W tych systemach znajdują miejsce również całkowicie nowe, innowacyjne rozwiązania, lecz procent tego typu działań jest znikomy. Silne i nieustanne oddziaływanie nowych technologii na globalizacje prowadzi do bardzo istotnych zmian zarówno w infrastrukturze poszczególnych przedsiębiorstw, jak również w polityce ekonomicznej firmy. Postęp naukowo-techniczny przynosi wiele zmian również w organizacji i zarządzaniu danym podmiotem, zatrudnieniu, a także rozlokowaniu przestrzennym. Dzięki rozwojowi technologicznemu zwiększa się możliwość inwestycyjna przedsiębiorstw na przykład transportowych, które mogą obejmować swym zasięgiem większą część okręgu na którym działają, lub zająć się międzynarodową działalnością.

Postęp technologiczny wnosi także duże zmiany jeżeli chodzi o konkurencję pomiędzy przedsiębiorstwami, w znacznym stopniu wpływa również na wielkość popytu i podaży oraz na działanie poszczególnych firm na rynkach międzynarodowych. Głównym celem takich działań, jest uregulowanie przychodu krajowego oraz zwiększenie wzrostu gospodarczego, a także dochodów poszczególnych jednostek czyli konsumentów, którzy napędzają koniunkturę rynkową. Podaż zmienia się w zależności od wielkości produkcji oraz handlu. Szybkość i umiejętne dostosowanie podaży do potrzeb rynku wiąże się ze zwiększeniem skali oraz zróżnicowaniem produkowanych wyrobów. Zmiany, które następują wynikają tylko i wyłącznie ze zwiększenia nowoczesności oferowanych towarów, a co za tym idzie większego zaspokojenia potrzeb określonej grupy klientów.

Wraz z "rozrostem" globalizacji, społeczeństwo w którym się ono rozwija staje się powoli "informacyjne", to znaczy jej bogactwo jest ściśle uzależnione od możliwości dostępu do wiedzy. Bardziej znacząca staje się własność intelektualna, niż posiadane dobra materialne. Nowoczesna technologia - pod tym pojęciem powinien kryć się, jak uważa wielu autorów, zarówno wzgląd materialny (maszyny, urządzenia), jak również niematerialny (doświadczenie, zdolności organizacyjne itp.). Dlatego kraje wysoko rozwinięte w bardzo znaczący sposób, wspomagają rozwój tego typu działań, pomagając uczestnikom w bardzo zawziętej konkurencji. Kraje te przekazują ze swojego budżetu około 2-3% przychodu krajowego brutto, na badania naukowe. Tak znaczące zainteresowanie władz państwowych w rozwój technologiczny przemysłu, jest tłumaczony tylko w jeden sposób, przynosi od duże przychody, jeżeli towary eksportowane do innych krajów będą innowacyjne oraz zaawansowane technologicznie. Niedotrzymanie kroku innym, obcym firmom jest równoznaczne z przejęciem nowych rozwiązań od konkurencji i tym samym płacenie wyższych cen. Właśnie z tej przyczyny państwo sprzyja rozwojowi krajowych przedsiębiorców, a co za tym idzie rodzimej technologii.

Rozpowszechnianie najnowszej technologii na inne kraje, jest bardzo dobrym rozwiązaniem, gdyż zacieśnia więzy pomiędzy państwami, a także upowszechnia innowacyjne rozwiązania. Konsekwencją tego typu zachowań, jest wzrost gospodarczy, a tym samym poprawa jakości życia obywateli. Wprowadzenie na konkurencyjny rynek nowych metod, może odbywać się w dwojaki sposób na przykład poprzez pionowy transfer technologii, (pierwszym etapem innowacji jest: wdrożenie, pierwsze zastosowanie) oraz poziomy transfer technologii (upowszechnienie zastosowanego już wcześniej rozwiązania).

Konkurencyjny rynek, ma to do siebie, że motywuje firmy do wprowadzania coraz to nowszych rozwiązań, bądź ulepszania już istniejących. Dzięki takiemu zachowaniu obniżają się koszty produkcji, wzrasta jakość, a korzyść zyskuje zarówno przedsiębiorca jaki i konsument.

Procesy globalizacyjne wpływają na redukcję zatrudnienia w przedsiębiorstwach gdzie stosuje się przestarzałą technologię. Modernizacja tego typu firm, zmusza właściciela do zmniejszenia liczby pracowników, z prostych przyczyn: zwiększona automatyzacja, wprowadzenie innowacyjnych procesów technologicznych, wpływa korzystnie na zmniejszenie kosztów, zwiększenie wydajności, a tym samym rentowności przedsiębiorstwa. Jednak spoglądając perspektywicznie na przeprowadzenie takich działań, można stwierdzić, że przyniosą one w przyszłości same korzyści, gdyż nowoczesne maszyny i technologia, pozwolą na otwarcie nowych linii produkcyjnych, i tym samym na zatrudnienie nowych pracowników.

4. Globalizacja rynków finansowych

Globalizacja tego typu rynków, stanowi znaczący wpływ na rozwój gospodarczy świata. Powiązanie rynków pieniężnych, kredytowych oraz walutowych różnych krajów stosując odpowiednie procesy organizacyjne, ma na celu stworzenie jednego wielkiego międzynarodowego rynku finansowego. Tego typu rynek może działać jedynie poprzez znaczącą liberalizacje przepływów kapitałowych w głównych ośrodkach największych potentatów światowych. Należą do nich USA, Wielka Brytania oraz Japonia. Właśnie te państwa zdominowały światowy system finansowy, natomiast stolice tych państw stanowią swoistego rodzaju bieguny finansowe, które nadają większości operacjom finansowym szczególny rozmach oraz dzięki nim znaczenie ich narodowych banków znacznie wzrasta.

Rynki światowe do których zalicza się: rynek walutowy, kredytowy, eurorynek pieniężny i kapitałowy, poprzez transakcje jakie dokonują się na tego typu rynkach napędzają one gospodarkę światową. Działanie tych rynków na arenie międzynarodowej powoduje rozwój procesów zachodzących w gospodarce: zacieśnianie się stosunków gospodarczych pomiędzy współpracującymi państwami, przekształcanie oszczędności w szeroko idące inwestycje, oraz co najważniejsze wspieranie i rozwój międzynarodowego handlu.

Jednak nie tylko same korzyści wynikają z tego typu działalności, ale występują również pewne niebezpieczeństwa. Należą do nich przede wszystkim deliberacje walutowe. Działają na rynkach spekulanci, którzy zajmują się gromadzeniem funduszy które przewyższają niekiedy wielkość rezerw w bankach światowych. W roku 1957 wymiana walut opierała się tylko i wyłącznie w celu uzyskania potrzebnych funduszy na rozwój gospodarczy przedsiębiorstwa. Do tego rodzaju działań zaliczano ok. 80% ogółu transakcji, które dokonywały się na rynkach walutowych, natomiast spekulacje walutowe i czerpane z tego korzyści osiągały 20%. Obecnie sytuacja diametralnie się zmieniła, jak wynika z badań profesora finansów międzynarodowych Bernarda Lietaera w dzisiejszych czasach to zaledwie 2,5% wymiany walut jest dokonywane w sposób realnie związany z gospodarką, a pozostała część obrotu inwestycyjnego, czyli aż 97,5% to spekulacje walutowe.

5. Organizacja inwestycji zagranicznych

U schyłku lat sześćdziesiątych przychylne procesy, które działały wtedy w gospodarce przyczyniły się do znakomitego rozwoju przedsiębiorstw działających na rynkach międzynarodowych. To one dzięki bezpośredniemu przepływowi nowego kapitału wpłynęły w znaczący sposób na rozwój procesów globalizacyjnych, a także rynków światowych. W 1986 roku Runda Urugwajska, działająca w ramach GATT, spowodowała dotychczasową zmianę formy organizacyjnej przedsiębiorstw międzynarodowych oraz otworzyła nowe możliwości funkcjonowania na globalnych rynkach. Zależności pomiędzy handlem zagranicznym, a inwestycjami zagranicznymi zostały odwrócone. Wcześniej to handel miał dominującą przewagę nad inwestycjami zagranicznymi i to on napędzał gospodarkę międzynarodową. Obecnie znaczenie handlu zmniejszyło się, gdyż inwestorzy zauważyli rozwijające się możliwości inwestycji zagranicznych i szeroko idący za nimi przypływ kapitału, który w sposób znaczący wpływa na rynek światowy. Handel zagraniczny składa się z transakcji, które dokonywane są przede wszystkim pomiędzy firmami transportu międzynarodowego oraz ich przedstawicielstwami ulokowanymi w innych krajach. Dlatego też w związku z niczym nieskrępowanym przepływem pieniężnym, pomiędzy państwami bardzo nadwyrężona został krajowa autonomia ekonomiczna. Rozwój gospodarczy, który coraz szybciej rozwija poszczególne gałęzie przemysłowe, wpływa tym samym na wzmożenie konkurencji pomiędzy poszczególnymi przedsiębiorstwami tej samej branży. Efektem ubocznym takich działań jest naturalna selekcja, która eliminuje firmy nie dotrzymujące kroku konkurencji. Gdy kapitał posiada zdolność łatwego przemieszczania, następuje wtedy zjawisko uwewnętrznienia gospodarki. Koncerny gdy chcą otworzyć swoje zakłady, szukają miejsc gdzie będą najkorzystniejsze ku temu warunki. Duże szanse posiadają wtedy państwa nowo-uprzemysłowione, które kuszą przyszłych inwestorów niskimi podatkami, nienasyconym rynkiem zbytu oraz tanią siłą roboczą. W związku z dużymi korzyściami jakie płyną ze "zdobycia" takiego inwestora, państwa prześcigają się w oferowaniu coraz to lepszych warunków na podjęcie inwestycji w ich państwie. Nasila się konkurencja, która zmusza władze do podejmowania coraz to odważniejszych decyzji. Zagraniczni inwestorzy, oprócz ożywienia gospodarczego, dają również prace oraz tworzą nowe miejsca pracy, natomiast rząd danego kraju oferuje ulgi podatkowe, niskooprocentowane kredyty oraz bezzwrotne granty do realizacji procesów inwestycyjnych. Konsekwencją tego typu działań jest wysoki koszt utworzenia jednego miejsca pracy w zagranicznej firmie. Korzyści dzięki temu zyskują pracownicy oraz akcjonariusze, a wszelkiego rodzaju koszty ponoszą podatnicy kraju w którym ulokowana jest działalność. Biedniejsze kraje, w których działają przedsiębiorstwa zagraniczne, bardzo dotkliwie odczuwają koszty ponoszone w związku z ich działalnością, ponieważ mają duże trudności ze zrównoważeniem budżetu i pokryciem wszystkich wydatków uzyskanymi przychodami. W związku z tą sytuacją, kraje rozwijające się domagają się, aby państwa zachodnie skończyły z subsydiowaniem bezpośrednich inwestycji zagranicznych, ponieważ takie działania zabierają inwestorów biedniejszym krajom. W ubiegłych latach zauważyć można wzrost zainteresowania średnio-zamożnymi krajami oraz bardzo efektywnie rozwijającymi się krajami azjatyckimi.

Znaczące złagodzenie wszelkich przepisów dotyczących ograniczenia napływu inwestycji zagranicznych, przez władze państw, doprowadziło do szybkiego rozwoju i przepływu BIZ w skali światowej. Stan tych inwestycji w gospodarce globalnej zwiększył się w 1980 roku z 500 mld. USD do 2 700 mld USD w roku 1995. Tempo rozwoju corocznie wzrastało, w końcu zatrzymało się i ustabilizowało w 1995 roku na wysokości 40%. Natomiast pod koniec roku 1996 wartość całkowita bezpośrednich inwestycji zagranicznych sięgała blisko 3 biliony USD. Tego typu działalność rozwija się najlepiej ze wszystkich innych inwestycji krajowych.

6. Protekcjonizm handlowy

Przedstawiając poszczególne czynniki skupiające się na rozwój globalizacji, trzeba wspomnieć o protekcjonizmie państwowym. Jest to działanie rządu danego kraju, mające na celu ochronę rodzimej gospodarki przed konkurencją ze strony państw zagranicznych. "Opieka" państwowa obejmuje m.in. rolnictwo oraz przemysł spożywczy. Protekcjonizm, czyli zachowanie obronne państwa w stosunku do niektórych gałęzi rodzimej gospodarki, jest przeciwstawnym zjawiskiem do wolnego handlu, które opiera się na zniesieniu wszelkich barier i przeszkód ograniczających transakcje gospodarcze. W celu zastosowania założeń protekcjonizmu, rząd wykorzystując do tego odpowiednie narzędzia, do których zaliczamy m.in.:

- cła

- kontyngenty lub embarga, które stanowią ograniczenia ilościowe

- różnego rodzaju utrudnienia pozataryfowe, które składają się przede wszystkim na stawianiu wysokich wymagań importowanym towarom, szczegółowej odprawie celnej, wprowadzaniu zakazów przekraczaniu granicy przez towary wyprodukowane z surowców pochodzenia zagranicznego itp. Eksport władze rządowe starają się pobudzać poprzez stosowanie różnego rodzaju dopłat, lub dotacji do towarów eksportowanych z kraju.

Jednak jak wszystkie procesy gospodarcze, działania związane z protekcjonizmem przynoszą także ujemne skutki. Interwencja państwa w gospodarkę powoduje wzrost cen, zmniejszenie dostępności niektórych towarów, efektywność gospodarcza spada oraz co najważniejsze wpływy do budżetu państwa znacznie się zmniejszają. Tego typu rozwiązania gospodarcze stosowane są głównie w wyniku nacisku wpływowych grup społecznych, którym taki stan rzeczy bardzo odpowiada, gdyż przynosi im korzyści materialne. Zastosowanie takiego stanu, jest bardzo proste i nie przynosi większych komplikacji. Wszelkie koszty ponoszą konsumenci, grupa która w każdym społeczeństwie stanowi najliczniejszą grupę, nie jest dobrze zorganizowana, rozproszona, nie posiadająca dużej siły przebicia. Przeważnie są nieświadomi protekcjonizmu jaki prowadzi państwo na niektóre towary, ani nie są zorientowani jakie koszty muszą płacić w związku z takim działaniem.

Pozytywy jakie towarzyszą zabiegom protekcjonizmu, są podawane przez poszczególne rządy i nie zmieniają się znacznie. Należą do nich:

- ochrona rodzimej gospodarki przed napływem towarów uznanych za strategiczne (produkcja leków, zbrojeniowa, żywnościowa) z zagranicy

- ochrona rozwijających się przedsiębiorstw

- zahamowanie bezrobocia

- zatrzymanie pieniędzy w kraju

Korzyści natomiast odczuwają przedsiębiorcy większych zakładów pracy, zainteresowani ochroną swoich towarów przed konkurencją z zagranicy. Presja polityczna jaką wywierają właściciele i ich pracownicy, w celu zwiększenia protekcjonizmu, jest znacznie skuteczniejsza ze względu na większe zorganizowanie tych grup. Posiadają one związki zawodowe, zrzeszenia przedsiębiorców, oraz swoich przedstawicieli w parlamencie.

7. Współczesne problemy gospodarcze

Światowe problemy gospodarcze pojawiają się w momencie postępu cywilizacyjnego, wzrostu liczby ludności, rozwoju technologicznego oraz umiędzynarodowienia gospodarki poszczególnych państw. Postęp techniczny prowadzi między innymi do wystąpienia różnorakich problemów światowych, przyczyną takiego stanu rzeczy jest najczęściej podział pracy, jak również handel międzynarodowy.

Problemy światowe posiadają jedną wspólną cechę, która opisuje je w zupełności, a mianowicie ich globalny charakter. Jest to sytuacja polegająca na tym, że wraz z podjęciem jakiś istotnych działań w jednym państwie, oddziałuje to w sposób bezpośredni na inne kraje. Mówimy zatem o globalnym charakterze problemów gospodarczych, w momencie, kiedy dane zjawisko dotyczy większej ilości państw, bez względu na osiągnięty poziom wzrostu gospodarczego, czy sytuacji politycznej w danym kraju. Tego rodzaju problemy niosą ze sobą bardzo poważne konsekwencje, objawiające się nie podjęciu, w odpowiednio szybkim czasie istotnych decyzji, lub nie zastosowaniu jakiś środków zaradczych. Gdy problemy światowe zaczną się nawarstwiać, a żadne działania nie zostaną podjęte, może dojść do sytuacji, kiedy życie obywateli świata zostanie zagrożone, a w najgorszym wypadku globalna cywilizacja może ulec zniszczeniu. Taki negatywny obraz zdarzeń może zostać wywołany np. wojną atomową, deficytem niektórych surowców, zniszczenie środowiska ekologicznego.

Kolejne problemy, które powstają wiążą się ze sposobem ich rozwiązywania. Kiedy powstające przeszkody stają się bardzo trudnymi oraz skomplikowanymi, takie też muszą być skonstruowane rozwiązania, aby wszystko zostało dokładnie wyjaśnione. Dobrym przykładem, który unaoczni prezentowane problemy, jest kwestia związana z wyżywieniem świata. Ten skomplikowany proces polega na zwiększeniu produkcji rolnej w krajach wysoko rozwiniętych, które muszą wyprodukować znacznie więcej płodów rolnych niż dotychczasowo. Aby te zadania były w pełni spełnione, należy wyposażyć produkujące państwa w odpowiednie maszyny i urządzenia agrarne, które podołają wzmożonej produkcji rolnej. Potrzebna jest również odpowiednio skonstruowana oraz przeprowadzona reforma rolna, która pomorze w odpowiedniej organizacji tego przedsięwzięcia.

Problemami światowymi należy uznać:

- niebezpieczeństwo wojny atomowej

- szybki niczym nie kontrolowany przyrost ludności

- wyczerpanie złóż surowców oraz energii

- problemy związane z nadmiernym zadłużeniem krajów

- nadmierne zachwianie równowagi ekologicznej

Problem, który jest poruszany najczęściej podczas spotkań przywódców krajów świata, to wciąż rosnące zagrożenie środowiska (dziura ozonowa, efekt cieplarniany, erozja gleby, brak wody, wycinanie lasów).

Sytuacja na świecie nie prezentuje się w najlepszych barwach, jak dowiadujemy się z raportu przeprowadzonego przez UNDP (Program Rozwoju Narodów Zjednoczonych), który informuje nas o przepaści jaka coraz bardziej jest widoczna pomiędzy biednymi, a bogatymi państwami. Jak podaje ta instytucja ponad 800 milionów ludzi na świecie cierpi z braku pożywienia, natomiast ponad miliard żyje za mniej niż dolara dziennie. Z jednej strony widzimy ubogi obraz społeczeństwa, a z drugiej niewielka ilość osób posiada olbrzymie fortuny. Jak podają wiarygodne źródła w 1998 roku zaledwie trzech najbogatszych ludzi świata wystarczyło, aby suma ich majątków przewyższyła dodany do siebie Produkt Krajowy Brutto (PKB) 48 krajów trzeciego świata, natomiast suma majątków 15 najbogatszych przewyższa w diametralny sposób PKB całej Afryki Subsaharyjskiej.

Aktualnie występujące problemy oraz niebezpieczeństwa wynikające z szeroko idącej globalizacji prezentują się następująco:

- zbytnie rozwarstwienie społeczeństwa

- rozwój bezrobocia występujący w krajach słabo rozwiniętych, gdzie została zastosowana nowoczesna technologia produkcyjna

- wprowadzenie ograniczeń na działanie zagranicznych rządów, poprzez zniesienie przez państwa szeroko zakrojonego protekcjonizmu gospodarczo-handlowego, opierający się przede wszystkim na podnoszeniu ceł, oraz strzegący przed kryzysem gospodarczym kraju

- zmniejszenie oraz trudniejsze uzyskanie zasiłku socjalnego wypłacanego z budżetu państwa, na rzecz udzielania zagranicznym firmom atrakcyjnych kredytów oraz niskich form opodatkowania.

- budżet państwa może być modyfikowany tylko i wyłącznie do wielkości sumy opodatkowania poszczególnego podatnika

Kolejnym bardzo poważnym problemem jest zagraniczne zadłużenie krajów rozwijających się oraz krajów posocjalistycznych z byłego bloku wschodniego. Zadłużenie które występuje na całym świecie, można uznać że ma charakter globalny. Tego typu działania są powiązane w dużym stopniu z internacjonalizacją gospodarki oraz globalizacją rynków kapitałowych. Kraje rozwijające się oraz posocjalistyczne, bez żadnej opracowanej strategii zaciągały pożyczki tam gdzie to było tylko możliwe. Nie korzystały również z żadnych porad firm consultingowych, czy doradczych, działały tylko i wyłącznie na własną rękę, dodatkowo bez żadnej strategii oddłużeniowej. Postępowanie krajów które udzieliły pożyczek, wobec swoich dłużników opiera się na traktowaniu, każdego z osobna jako indywidualnego przypadku. Państwa które zaciągnęły tego rodzaju pożyczki nie potrafiły się między sobą porozumieć, ani tym bardziej dogadać i występować wspólnie przeciw wierzycielom. Tego rodzaju działania zostały podjęte, w interesie dłużników przez dwie organizacje, a mianowicie przez MFW oraz Bank Światowy, który zajął się kwestią zadłużenia. Dzięki ich zabiegom, odbudowana została współpraca pomiędzy wierzycielami, a dłużnikami, objawiająca się możliwością zaciągania kolejnych kredytów, jak również reorganizacje już zaciągniętych zobowiązań. W celu całkowitego, lub częściowego zniwelowania posiadanego zadłużenia, ważna jest pomoc ze strony krajów wysoko rozwiniętych. Do ich zadań będą należały starania o wzmożenie eksportu towarów produkowanych przez kraje zadłużone oraz przekazywanie ich na rynki innych państw znajdujących się w lepszej sytuacji gospodarczej. Kolejnym krokiem będzie obniżenie stóp procentowych oraz pomoc innych organizacji międzynarodowych w przyśpieszeniu wzrostu gospodarczego w zadłużonych krajach. Specjaliści jednak prognozują, że globalizacja nie będzie już przebiegała w tak zawrotnym tempie, jaki prezentowała wcześniej, gdyż ze względu na wyżej wymienione zagrożenia stwarza warunki do rozwoju syndromu siły charakteryzującego się tym, iż "zwycięscy biorą wszystko". Tego typu działania sprzyjają rozwojowi tylko i wyłącznie przedsiębiorstw oraz krajów najbogatszych którym globalizacja przynosi duże przychody.

Globalizacyjne procesy oraz działania są wspierane i realizowane przez międzynarodową politykę ekonomiczną, która polega na zharmonizowaniu polityki zagranicznej poszczególnych krajów. Tego typu przedsięwzięcia zostały zorganizowane oraz podzielone na następujące po sobie założenia które należy wykonać. Do działań, które mają charakter krótkoterminowy zaklasyfikowano m.in. stabilizacje cen , unormowanie dostaw energii oraz surowców, czy też działania mające na celu zniesienie deficytu handlowego. Działania średnioterminowe będą miały na celu ograniczenie ceł i kontyngentów oraz wszelkich innych ograniczeń w handlu zagranicznym oraz znalezienie sposobu do uzyskania przez kraje szybszego wzrostu gospodarczego. Natomiast działania długoterminowe opierać się będą na realizacji założeń przede wszystkim strukturalnych np. zmiana miejsca w międzynarodowym podziale pracy, zmiana struktur produkcyjnych, modernizacja metod eksportowych itp.

8. Zakończenie

Ekonomiczne aspekty globalizacyjne stanowią największe problemy gospodarcze u progu XXI wieku. Przynoszą one zarówno pozytywy jak i negatywy tego typu działań, jak oceniają to autorytety ekonomiczne. Ekonomiści którzy zaliczają się do zagorzałych przeciwników globalizacji uważają, że rozwój jej wraz z niczym nie ograniczonym przepływem kapitału, spowoduje niekorzystny wpływ na całą gospodarkę światową. Krytyka ta skierowana jest w kierunku wielkich przedsiębiorców, którzy naginają kodeks pracy, łamiąc prawa pracownicze oraz konsekwentne zmniejszanie stanowisk pracy. Jednak globalizacja z drugiej strony pomaga rozwijać się ludziom o większych aspiracjach zawodowych, potrafiących odnaleźć się w sytuacji nieustannej konkurencji na rynku pracy oraz sprostać wymaganiom stawianym przez liberalną demokrację oraz wolny rynek. Tego typu działania gospodarczo-ekonomiczne uwydatniają i promują takie kwalifikacje pracowników jak: rzetelność, przedsiębiorczość, elastyczność, kreatywność, asertywność, szybkość podejmowania decyzji itp.

Na podstawie zaprezentowanych w pracy argumentach można podjąć się skonstruowania następujących wniosków, a mianowicie że jednym z podstawowych założeń globalizacji międzynarodowej jest uzyskanie przewagi konkurencyjnej przez firmy działające na rynkach globalnych. Uzyskanie takiej przewagi dokonuje się poprzez inwestycje zagraniczne. Inwestycje bowiem przynoszą przedsiębiorcom dodatkowe korzyści zarówno materialne jaki i poza materialne. Nieotrzymanie zgody na zdobywanie innych rynków zbytu powoduje eliminacje danego przedsiębiorstwa, lub państwa z udziału w rynku. Tylko i wyłącznie kooperacja dwóch, lub więcej państw powoduje uzyskanie większej szansy na poprawę jakości życia. Wtedy wszystkie kraje bądź przedsiębiorstwa mogą bez ograniczeń korzystać z nowości technicznych, oraz brać udział w ustalaniu wspólnych założeń polityczno-ekonomicznych.

Podstawowy błąd popełniany przez protekcjonistów jest taki, że mylnie interpretują korzyści absolutne oraz względne. Wymiana korzyści pomiędzy poszczególnymi kooperantami jest bardziej korzystne niż zamknięcie rynku na tego typu działania. Pozytywnym postacią tego typu działań jest fakt, że współpracujące ze sobą jednostki postrzegają siebie nawzajem jako solidnych partnerów, którzy z tego typu przedsięwzięcia czerpią korzyści. Globalizacja, wolny handel, otwartość popierane są przez państwa demokratyczne, dla których tego typu zagadnienia nie są czymś nowym, lecz czymś zupełnie normalnym i powszechnym. Przeciwstawienie się tym zagadnieniom, spowoduje swoistego rodzaju izolację państwa, które się na takie kroki zdecyduje. Nastąpią podziały ludzkie w różnych dziedzinach życia społecznego np. religijnym, narodowym, rasowym itp. Prawo wolnego handlu należy się każdemu człowiekowi, bez względu na pochodzenie czy inne aspekty.

Obecnie wielkim wyzwaniem dla świata, jest powołanie do życia takich instytucji, które zajmą się nadzorowaniem oraz rzetelną kontrolą polityki światowej oraz likwidacją problemów z nią związanych. Różne organizacje działające na całym świecie, mają wiele osiągnięć w różnych dziedzinach gospodarki, jednak tego typu działania nie spełniają nawet w połowie potrzeb jakie niesie ze sobą gospodarka międzynarodowa. Jednak tego typu działania spełzną na niczym, jeżeli bogate kraje nie zechcą przyjść z pomocą krajom najbiedniejszym. Wiele koncepcji zostało stworzonych w celu realizacji tego typu założeń. Z tych funduszy można by podjąć walkę z głodem na świecie, walki z analfabetyzmem w krajach Trzeciego Świata, czy też pokrycie operacji stabilizacyjnych prowadzonych przez ONZ. Jednak realizacja tych założeń, leży tylko i wyłącznie w gestii najbogatszych tego świata, i tylko od nich zależy czy te założenia przerodzą się w zorganizowane działanie.