Polityka autonomiczna i polityka umowna stanowią odzwierciedlenie nastawienia państwa do otoczenia zewnętrznego i determinują sposób realizacji założonych celów. Przyjmuje się, że polityka autonomiczna jest zorientowana na osiąganie celów przez państwo przy zastosowaniu środków, które wybiera we własnym zakresie. W takiej sytuacji władze kraju samodzielnie podejmują decyzje o tym, jakie instrumenty wybrać i w jaki sposób je zastosować, przy czym samodzielność oznacza tutaj brak konsultacji z innymi krajami.

Z kolei stosowanie polityki umownej (zwanej też konkurencyjną) oznacza dążenie do realizacji założeń i celów poprzez nawiązywanie współpracy i zawieranie umów gospodarczych z innymi krajami. Często polityka konkurencyjna jest swego rodzaju efektem polityki autonomicznej, jest odpowiedzią na nią.

Zamykanie rynku przed innymi państwami wywołuje rezultat w postaci zwiększonego zainteresowania tym rynkiem ze strony otoczenia. Objawia się to dążeniem innych krajów do zawarcia umów z tym państwem, które to umowy zniosłyby takie ograniczenia w stosunkach gospodarczych. Należy także mieć na uwadze fakt, iż podpisywane umowy zobowiązują obie strony i w ten sposób ograniczają w pewnym stopniu swobodę działania. W przypadku stosunków gospodarczych dotyczy to szczególnie ustalania stawek celnych, których po podpisaniu porozumienia nie można już dowolnie kształtować. Zmiana elementu będącego przedmiotem ustaleń umowy może skutkować reperkusjami ze strony drugiego sygnatariusza umowy, a nawet zerwaniem stosunków z dotychczasowym partnerem.

Wszelkie międzynarodowe porozumienia zawierane w ramach realizacji przyjętej polityki umownej stanowią element porządkujący życie gospodarcze kraju i mają wpływ na kształt przepisów prawa obowiązujących w danej dziedzinie życia. Umowy określają mniej lub bardziej szczegółowo zasady postępowania i stosunki między partnerami umowy (np. zasady równego traktowania przedsiębiorców z różnych krajów). W związku z tym jakiekolwiek samodzielne decyzje państwa w sferze regulowanej umową nie mogą naruszać jej postanowień. Prowadzi to często do sytuacji, w której władze państwa sięgają po narzędzia, które nie są objęte zapisami umów i w ten sposób - już autonomicznie - regulują wybrane kwestie, nie zrywając przy tym podpisanych porozumień.

Nie trudno zauważyć, że obie polityki: autonomiczna i umowna są ze sobą silnie związane. Z drugiej jednak strony - stanowią dwa sposoby nastawienia do osiągania będące alternatywnymi rozwiązaniami. To państwo decyduje, czy do osiągnięcia wybranego celu polityczno-ekonomicznego zastosować podejście autonomiczne, czy może przyjąć politykę umowną, czy też wykorzystać narzędzia obydwu polityk.