• Oficjalny powód zwołania sejmu przez króla to chęć pomocy Rosji w toczonej przez nią wojnie z Turcją i Szwecją (1787)
  • Program poszczególnych stronnictw:
  • Stronnictwo hetmańskie(Franciszek Branicki, Szczęsny Potocki, Seweryn Rzewuski) - zachowanie istniejącego stanu rzeczy (obrona "złotej wolności"), trwały sojusz z Rosją
  • Stronnictwo patriotyczne(Stanisław i Ignacy Potoccy, Adam Czartoryski, Hugo Kołłątaj) - odzyskanie terenów straconych podczas rozbiorów na rzecz Austrii, sojusz wojskowy z Prusami
  • Stronnictwo dworskie (król Stanisław August Poniatowski, prymas Michał Poniatowski) - sojusz z Rosją, ale i umiarkowane reformy, wzmocnienie pozycji króla poprzez odebranie władzy magnaterii
  • Pierwsze ustalenia sejmu:

- utworzyć konfederację (by uniemożliwić stosowanie liberum veto)

- nałożyć bezpośrednie podatki na stan szlachecki i duchownych

- zwiększyć liczebność armii do 100 tys.

- zlikwidować Radę Nieustającą

  • Kwestia miast i mieszczan:

- Jan Dekert, burmistrz Warszawy organizuje w stolicy demonstrację mieszczan z wszystkich miast królewskich (tzw. czarna procesja, jesień 1789), co nastrojem przypomina rewolucję francuską

- sejm zgadza się na polepszenie położenia mieszczan poprzez: przydzielenie im miejsc w izbie poselskiej (ale mogli zabierać głos tylko w sprawach dotyczących miast), przyznanie im wolności osobistej, zakaz więzienia ich bez wyroku sądu, dostęp do stanowisk urzędniczych i oficerskich, przyznanie zarezerwowanego dotąd dla szlachty prawa handlu i własności ziemi

  • Rok 1790 to:

- zawarcie układu wojskowego z Prusami

- dodatkowe powołania posłów do sejmu i przedłużenie kadencji tym już w sejmie zasiadającym

  • Konstytucja Rzeczpospolitej:

- uchwalona 3 maja 1791 r., pod nieobecność dużej części posłów (w większości tych przeciwnych uchwaleniu konstytucji), których nie powiadomiono wcześniej o obradach sejmu

  • Dalsze prace sejmu:

- rozpoczęto m.in. kodyfikację prawa polskiego, zajęto się uregulowaniem pozycji społeczności żydowskiej w kraju