Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela uchwalona została francuskie Zgromadzenie Narodowe zwane też Konstytuantą, w pierwszym okresie Wielkiej Rewolucji Francuskiej. Jest jednym z symboli Wielkiej Rewolucji, a jej przesłania miały swoje źródło w filozoficzno-politycznych prądach epoki Oświecenia. Widać w niej nawiązania do Deklaracji zgromadzeń amerykańskich stanów. Była inspiracją dla konstytucji innych państw. 26 sierpnia 1789 r. reprezentanci ludu francuskiego przybyli na Zgromadzenie Narodowe, uznali że u podstaw wynaturzeń rządów i rządzących leży lekceważenie praw ludzkich. Stąd pomysł spisania naturalnych praw człowieka w formie Deklaracji, która miałaby stale przypominać społeczeństwu i władzy o niepodważalnych zasadach. Deklaracja przewidywała zniesienie starego, bo pochodzącego jeszcze z feudalizmu, porządku stanowego.

Na początku należałoby się zastanowić co to są prawa człowieka? I jako mogą one służyć człowiekowi?

Jest to zespół niezbywalnych praw i wolności, przysługujących każdemu człowiekowi, bez względu na rasę, płeć, pochodzenie narodowe i społeczne, język, wyznanie czy majątek. Mają one charakter moralny i domagają się szacunku wobec najcenniejszych dla człowieka wartości takich jak życie, zdrowie, godność, wolność. Dzięki zapisowi tych praw powinny one chronić wartości każdego z nas.

Dlaczego w Deklaracji obok sformułowania "człowiek" pojawia się także "obywatel"?

Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela dotyczy zarówno człowieka w ogólnym rozumieniu tego słowa, bez względu na pochodzenie, jak i obywatela, w tym przypadku obywatela Francji, gdyż to do niego adresowany był ten dokument. Stad pełna nazwa tego aktu brzmi Deklaracja Praw Człowieka i Obywatela.

Dlaczego autorzy dokumentu pragnęli przypomnieć prawa człowieka, i co znaczy że są one naturalne?

Dlatego że prawa człowieka istnieją od jego narodzin i w świadomości ogólnej obowiązują od dawna. O prawach człowieka do wolności, bezpieczeństwa i do godnego życia mówiły już o wiele starsze pisma - jak choćby Biblia, najważniejszy dokument świata. Naturalne prawa człowieka dotyczą każdego z nas od momentu naszych narodzin.

Co Deklaracja mówi o władzy oraz jej pochodzeniu w monarchii absolutnej? Gdzie znajduje się źródło prawa? Czy autorzy aktu nawiązali do umowy społecznej?

Monarchia absolutna pochodziła od Boga a związana była z wielowiekową tradycją. Innymi jej źródłami były: prawa naturalne człowieka i moralność. Król niejako wykonywał wolę Boga, był jakby namaszczony przez niego, dlatego ludzie nie powinni go słuchać. W rzeczywistości władcy absolutni daleko odbiegali swoim zachowaniem od boskich wzorców i wartości jakie powinni reprezentować. Byli tylko ludźmi i tak jak oni posiadali swoje słabości oraz mylili się. Absolutna władza króla nie mogła być sprawiedliwa, gdyż nie był on nieomylny w swoich sądach, gdyż był tylko człowiekiem. Władza państwowa powinna być powoływana demokratycznie czyli z udziałem samych obywateli, których to dotyczy. Człowiek powinien być źródłem prawa ale jego opracowanie należy do specjalistów i reprezentantów narodu Dlatego ustrojów - demokratycznego i absolutnej monarchii porównanie wypada korzystniej na rzecz demokracji, gdzie reprezentanci ludu w jego imieniu tworzą prawodawstwo. Autorzy Deklaracji nawiązali do teorii umowy społecznej afirmując wolność, która jest jednym z najważniejszych praw człowieka.

Co autorzy Deklaracji uważali na temat "wolności" i które z artykułów chronią wolność człowieka?

Wolność to zgoda na czynienie wszystkiego, co tylko nie szkodzi innej osobie. Granicami naszej wolności jest wolność innej osoby. I te granice określa ustawa. Przychylam się do tego, co opisali w tym artykule autorzy Deklaracji. Każdy człowiek ma prawo dożycia wg swojej własnej woli dopóki nie narusza porządku innego człowieka.

Artykuły, które zabezpieczają wolność człowieka to: Art. I. Art. II. Art. IV. Art. V. Art. X. Art. XI.. Ale tak naprawdę, to cała ta Deklaracja mówi o prawie do wolności, przez co większość artykułów zabezpiecza to prawo.

Co znaczy "równość wobec prawa"?

Każdy jest równy wobec prawa czyli bez względu na kolor skóry, wyznanie czy stan majątkowy i pozycję w społeczeństwie, człowiek który popełnił przestępstwo powinien dostać za nie adekwatną karę. Przed sądem i w świetle prawa wszyscy są równi - nie ma ludzi lepszych, ważniejszych i uprzywilejowanych.

Jaki jest sens zasady "domniemania niewinności" zawartej w art.9?

Zasada ta zakłada, że każdy człowiek jest traktowany jak niewinny dopóki nie zostanie mu udowodniona jego wina. Do czasu zebrania dowodów, procesu i osądzenia nie można kategorycznie orzec, że podejrzany jest winny zarzucanego mu przestępstwa. Dlatego też środki zatrzymania wobec niego nie mogą być surowe aby w razie uniewinnienia nie oskarżył innych o łamanie jego prawa do wolności.

Które artykuły gwarantują wolność i równość wszystkich?

Artykuł 10. zapewnia wszystkim ludziom wolność wyznawania religii i zasad jakie on uważa za słuszne, z zastrzeżeniem że poglądy te nie mogą naruszać i wolności innych.

Artykuł 11 daje prawo do swobodnego wyrażania swoich poglądów na forum publicznym. Dziś to prawo wydaje się oczywiste i jest w miarę powszechne. Nie zdajemy sobie sprawy, że w przeszłości karano ludzi za inne niż "jedynie słuszne" poglądy jakie miała władza i jakie narzucała poddanym. Dlatego powinno się cenić swobodę wypowiedzi i mądrze korzystać z niej.

Jak obywatele mogą kontrolować finanse państwa?

Szczegóły ustalania polityki finansowej kraju należy powierzyć specjalistom w tej dziedzinie a wpływ obywateli nich ogranicza się do wyboru osób, które decydują o finansach państwa i mogą zmieniać prawodawstwo. W systemie demokracji obywatel pozwala aby decyzje o znaczeniu narodowym podejmowali wcześniej wybrani reprezentanci Oni powinni być kompetentni aby rozstrzygać o takim o nie innym kursie polityki państwa. Jednym z wymogów życia w państwie demokratycznym jest płacenie podatków, lecz pewnie gdyby to zależało od obywateli najchętniej nie płacili by żadnego podatku.