ZADANIA UKŁADU KRWIONOŚNEGO:
- transport tlenu z płuc do tkanek
- transport dwutlenku węgla z tkanek do płuc
- transport produktów przemiany materii m.in. do nerek
- transport substancji z przewodu pokarmowego
- transport hormonów i witamin
- udział w procesach odpornościowych organizmu
- utrzymywanie stałej temperatury
- utrzymywanie odpowiedniego ciśnienia osmotycznego i odpowiedniego pH
Do układu krążenia zaliczamy: układ krwionośny, układ limfatyczny i płyny ustrojowe, takie jak krew i limfa.
W skład układu krwionośnego wchodzi serce i naczynia krwionośne, czyli żyły, tętnice i naczynia włosowate. Układ krwionośny jest typu zamkniętego, gdyż krew nie wylewa się do jam ciała. Układ limfatyczny jest natomiast układem typu otwartego, gdyż limfa, czyli chłonka częściowo płynie w przestworach międzykomórkowych, częściowo zaś w naczyniach limfatycznych.
SERCE człowieka jest wielkości zaciśniętej pięści. Znajduje się w klatce piersiowej, w śródpiersiu. Otoczone jest workiem osierdziowym, w którym znajduje się płyn osierdziowy, chroni on serce przed urazami. Serce jest czterodziałowe - podzielone na część lewą i prawą, które z kolei poziomą przegrodą dzielą się na przedsionki i komory. Pomiędzy przedsionkami a komorami występują zastawki przedsionkowo - komorowe:
- pomiędzy przedsionkiem a komorą prawej części serca wyróżniamy zastawkę trójdzielną
- pomiędzy przedsionkiem a komorą lewej części serca wyróżniamy zastawkę nazywaną dwudzielną.
W sercu spotykamy także zastawki półksiężycowate, które zlokalizowane są u podstawy tętnic odchodzących od komór, czyli aorty i tętnicy płucnej. Zadaniem zastawek jest uniemożliwienie zmiany kierunku przepływu krwi. Na ścianie serca naczynia wieńcowe tworzą tzw. układ wieńcowy, który odpowiada za odżywianie serca, m.in. za dostarczanie substancji odżywczych, tlenu.
Serce zaopatrzone jest w układ przewodzący, składający się z tkanki węzłowej. Zlokalizowany u ujścia żyły głównej do prawego przedsionka węzeł zatokowo - przedsionkowy poprzez generowanie impulsu nerwowego inicjuje pracę serca, stanowi jego główny rozrusznik.
Przyspieszenie pracy serca może nastąpić w wyniku pobudzenia rozrusznika przez układ nerwowy. Do innych czynników, które również mają wpływ na akcję serca zaliczamy np. stres, sen, czy takie substancje jak kofeina, adrenalina.
Pełny cykl pracy serca możemy na trzy fazy:
- pauzę spoczynkową - przedsionki i komory rozkurczają się, do przedsionków powoli zaczyna napływać krew z żył, węzeł zatokowo - przedsionkowy wysyła impulsy, które powodują skurcz przedsionków
- skurcz przedsionków - przedsionki kurczą się, węzeł przedsionkowo - komorowy w wyniku pobudzenia wysyła impulsy, które prowadzą do skurczu komór
- skurcz komór - początkowa faza skurczu wiąże się ze wzrostem ciśnienia, dochodzi wówczas do zamknięcia zastawek przedsionkowo - komorowych (proces ten jest słyszalny i nazywany pierwszym tonem serca). Następnie dochodzi do otwarcia zastawek półksiężycowatych, przez które krew wtłaczane jest do tętnic, następuje rozkurcz przedsionków. W czasie rozkurczu komór zamykane są zastawki półksiężycowate (drugi ton serca).
