KREW

Krew jest odmianą tkanki łącznej, składa się z elementów morfotycznych, czyli krwinek oraz płynnej substancji międzykomórkowej - osocza.

  1. elementy morfotyczne
    • krwinki czerwone (=erytrocyty) - 4,5-5 mln/mm3 krwi; u ssaków bezjądrzaste, o dyskowatym kształcie, w ich skład wchodzi hemoglobina, główna rola erytrocytów to transport tlenu z płuc do tkanek, transport CO2
    • krwinki białe (=leukocyty) - 4-10 tys/mm3 krwi; zróżnicowane pod względem morfologicznym i czynnościowym, ze względu na obecność ziarnistości w cytoplazmie leukocyty dzielimy na: granulocyty, limfocyty i monocyty, leukocyty biorą m.in. udział w procesach odpornościowych organizmu
    • trombocyty (=płytki krwi) - 150-350 tys/mm3 krwi - małe komórki, u człowieka pozbawione jądra komórkowego, główna rola płytek krwi to udział w procesach krzepnięcia krwi
  1. osocze

substancja międzykomórkowa, zawiera ok. 90% wody, a także substancje organiczne: białka (albuminy, globuliny, fibrynogen), glukoza, aminokwasy, lipidy, hormony, witaminy, substancje nieorganiczne jak np. jony (m.in. sodowe, węglanowe, potasowe, wapniowe, chlorkowe)

Układ krwionośny składa się z serca oraz naczyń krwionośnych.

Ściany żył i tętnic składają się z trzech warstw:

  1. warstwa zewnętrzna - łącznotkankowa
  2. warstwa środkowa - zbudowana z mięśni gładkich
  3. warstwa wewnętrzna - tworzy ją tkanka łączna i śródbłonek

Naczynia krwionośne:

  • żyły - prowadzą krew z tkanek do serca, mają budowę trójwarstwową, cienkie, wiotkie ściany, błona wewnętrzna żył tworzy kieszonkowate fałdy - zastawki, zapobiegające cofaniu się krwi,
  • tętnice - odprowadzają krew z serca do tkanek, budowa trójwarstwowa, sprężyste, bardziej elastyczne, grubsze niż w żyłach ściany (krew płynie pod dużym ciśnieniem), są kurczliwe, zawierają włókna mięśniowe gładkie
  • naczynia włosowate - najwęższe naczynia krwionośne, o cienkich ścianach złożonych z jednej warstwy (śródbłonka), łączą przeważnie tętnice z żyłami, charakteryzują się dużą przepuszczalnością, uczestniczą w wymianie substancji między krwią a tkankami
  • sieć dziwna - sieć pomiędzy dwiema tętnicami lub pomiędzy dwiema żyłami
  • układ wrotny - sieć naczyń żylnych doprowadzających krew do wątroby z przewodu pokarmowego, gł. z kosmków jelitowych, śledziony, trzustki

SERCE

  • znajduje się worku osierdziowym
  • zbudowane jest z mięśnia poprzecznie prążkowanego
  • na jego powierzchni leżą naczynia wieńcowe, tworzące układ wieńcowy, odpowiedzialny za tzw. odżywianie serca (doprowadzanie i odprowadzanie substancji, zaopatrywanie w tlen)
  • podzielone jest na dwa przedsionki i dwie komory
  • działa na zasadzie pompy
  • występują tu zastawki (zapobiegają cofaniu się krwi):
  • zastawka trójdzielna - pomiędzy przedsionkiem a komora prawej części serca
  • zastawka dwudzielna - pomiędzy przedsionkiem a komorą lewej części serca
  • zastawki półksiężycowate - u podstawy tętnic odchodzących od komór - aorty i tętnicy płucnej
  • za automatyczną pracę serca odpowiada układ przewodzący zbudowany z włókien mięśniowych - tworzą one tzw. tkankę węzłową serca; węzeł zatokowo-przedsionkowy (u ujścia żyły głównej do prawego przedsionka), węzeł przedsionkowo-komorowy (na granicy przedsionków i komór), od którego odchodzi pęczek Hissa rozwidlający się z kolei na dwa włókna Purkiniego.

Wyróżniamy dwa obiegi krwi:

MAŁY OBIEG KRWI (PŁUCNY)

PK → pień tętnic płucnych → płuca (tu następuje wymiana gazowa) → żyły płucne → LP

DUŻY OBIEG KRWI

LK → lewy łuk aorty → krew bogata w tlen i substancje odżywcze rozprowadzana jest po całym organizmie →żyły (żyła główna górna, żyła główna dolna) →PP

Główne zadania układu krwionośnego:

  • transport tlenu z płuc do tkanek
  • transport dwutlenku węgla z tkanek do płuc
  • transport witamin i hormonów, enzymów
  • transport produktów przemiany materii
  • uczestnictwo w procesach odpornościowych organizmu
  • utrzymanie właściwego stężenia jonów wodorowych - pH
  • utrzymanie odpowiedniego ciśnienia osmotycznego
  • utrzymanie właściwej temperatury ciała

UKŁAD LIMFATYCZNY (CHŁONNY)

System naczyń powiązany z żylną częścią układu krwionośnego, składa się z:

  • naczyń limfatycznych - cienkościenne, zaczynają się przestworami międzykomórkowymi, zbierają limfę, drobne przechodzą w naczynia większe posiadające zastawki
  • limfy - płyn tkankowy, gromadzi się w przestrzeniach międzykomórkowych
  • węzłów chłonnych - funkcja filtru - zatrzymuje ciała obce
  • niektórych narządów takich jak: migdałki, szpik kostny, grasica, śledziona