Układ pokarmowy człowieka zaczyna się jamą ustną, w której następuje mechaniczna obróbka pobranego pokarmu. Do jego rozdrabniania służą zęby. Człowiek posiada 32 zęby, które dzielą się na siekacze, kły, przedtrzonowe i trzonowce. Zróżnicowanie uzębienia nazywamy heterodontyzmem. Do jamy gębowej uchodzą przewody wyprowadzające ślinianek: podjęzykowych, podżuchwowych i przyusznych, które produkują ślinę. Język zawiera kubki smakowe i służy do mieszania pokarmu ze śliną, co ułatwia jego połykanie. Ślina zawiera dodatkowo enzym trawienny, który rozpoczyna proces trawienia węglowodanów.
Jama ustna kończy się gardłem, które rozdziela się na przełyk i tchawicę prowadzącą do dolnych dróg oddechowych.
Przełyk jest to prosty kanał, którym połknięty pokarm dociera do żołądka. Odbywa się to za pomocą ruchów robaczkowych przełyku. Przełyk kończy się otworem prowadzącym do żołądka, zwanym wpustem.
Ściana żołądka zbudowana jest z mięśniówki gładkiej, która od wewnątrz pokryta jest błoną śluzową. Jej zadaniem jest produkcja śluzu, który chroni żołądek przed działaniem enzymów trawiennych i kwasu solnego. Komórki główne ściany żołądka produkują enzym pepsynę, która trawi białka. Wydzielana jest ona w formie nieczynnego proenzymu - pepsynogenu. Ma to na celu ochronę ściany żołądka przed samostrawieniem. Pod wpływem kwasu solnego pepsynogen przekształca się w aktywną pepsynę. Kwas solny produkowany jest przez komórki okładzinowe ściany żołądka. Wypełnienie żołądka powoduje skurcze mięśniówki gładkiej, które powodują mieszanie i przemieszczanie się treści pokarmowej w kierunku dwunastnicy. W okolicy odźwiernika, który oddziela żołądek i dwunastnicę, fala skurczów nasila się, tak, że treść pokarmowa zostaje przepchnięta do dwunastnicy.
Dwunastnica stanowi pierwszy odcinek jelita cienkiego, w którym odbywa się trawienie właściwe. Za nią następują kolejno jelito czcze i jelito kręte. Do dwunastnicy uchodzą przewody wyprowadzające dwóch gruczołów pomocniczych układu pokarmowego, to jest trzustki i wątroby. Kwaśna treść pokarmowa ulega w dwunastnicy zobojętnieniu mieszając się z zasadowymi wydzielinami:
- sokiem trzustkowym, który produkowany jest przez trzustkę
- żółcią produkowaną przez wątrobę
- sokiem jelitowym, który produkowany jest przez komórki ściany jelita cienkiego
Trzustka produkuje enzymy trawienne, które wraz z sokiem trzustkowym trafiają do dwunastnicy. Produkowane enzymy to:
- trypsyna i chymotrypsyna - trawią oligopeptydy do dwupeptydów i trójpeptydów. Wydzielane są w postaci nieczynnych proenzymów (trypsynogen i chymotrypsynogen).
- lipaza trzustkowa - trawi tłuszcze rozkładając je do glicerolu i kwasów tłuszczowych
- amylaza trzustkowa - trawi węglowodany do dwucukrów
Wątroba jest drugim gruczołem pomocniczym układu pokarmowego. Jej funkcje polegają na:
- produkcji i wydzielaniu żółci, która częściowo magazynowana jest w woreczku żółciowym
- przekształca glukozę w glikogen utrzymując w ten sposób stały poziom cukru we krwi
- rozkłada nadmiar aminokwasów
- produkuje niektóre białka osocza
- neutralizuje toksyczne związki
Wydzielana przez wątrobę żółć rozbija duże krople na mniejsze w procesie zwanym emulgacją. Ma to na celu ułatwienie ich trawienia przez lipazę trzustkową. Żółć składa się z wody, soli żółciowych, barwników żółciowych, fosfolipidów i cholesterolu.
Substancje pokarmowe strawione do składników prostych - aminokwasów, cukrów prostych, glicerolu i kwasów tłuszczowych ulegają wchłonięciu przez ścianę jelita cienkiego. Śluzówka jelita cienkiego jest silnie pofałdowana. Dodatkowo występują na niej wypustki zwane kosmkami jelitowymi. Wszystko to znacznie zwiększa powierzchnię chłonną. Pod śluzówką leży błona podśluzowa, w której występują naczynia krwionośne, limfatyczne oraz nerwy. Na zewnątrz błony podśluzowej znajduje się mięśniówka prosta otoczona błoną łącznotkankową.
Za jelitem cienkim znajduje się jelito grube, które dzieli się na kilka odcinków: kątnica (jelito ślepe) z wyrostkiem robaczkowym, okrężnica i odbytnica. Oba jelita oddzielone są zastawką krętniczo-kątniczą. W jelicie grubym następuje wchłanianie zwrotne wody i jonów sodowych oraz formowanie masy kałowej z nie strawionych resztek pokarmowych.
