Choroby przenoszone na drodze kontaktów płciowych

Choroby, którymi ludzie zarażają się na drodze kontaktów płciowych określa się czasem także chorobami wenerycznymi. Patogeny przenoszone są z jednego partnera na drugiego ze względu na kontakt ich płynów ustrojowych w akcie stosunku. Najbardziej znanymi chorobami rozpowszechniającymi się w ten sposób są: AIDS, rzeżączka, kiła, rzęsistkowica a także zapalenia wątroby typów B, C, D, E czy wszawica łonowa i świerzb.

Nazwa tego typu chorób "weneryczne" wzięło się od imienia rzymskiej bogini Wenery, która "opiekowała" się sprawami miłości cielesnej. Sam akt nie jest w jakiś sposób "zły" a mimo to choroby weneryczne kojarzą nam się negatywnie. Właśnie ze względu na to niedobre skojarzenia członkowie Światowej Organizacji Zdrowia zalecili stosowanie określenia "choroby przenoszone drogą płciową" do tej grupy przypadłości.

Najwięcej rozgłosu przez ostatnie dziesięciolecia uzyskało AIDS, jako że jest to choroba bardzo niebezpieczna i zawsze kończąca się śmiercią osoby na nią cierpiącą. AIDS często mylona je z nosicielstwem HIV, które faktycznie jest z nią związane tzn. każda osoba cierpiąca z powodu AIDS posiada w swym ciele wirusa HIV, ale nie każdy posiadający HIV automatycznie choruje na AIDS.

Choroby przenoszone drogą płciową są stare jak świat i towarzyszą naszemu rodzajowi od wielu wieków. Przykładem tu może być np. opis rzeżączki, który znajduję się w księgach Mojżeszowych. Choroby tego typu nie były obce również starożytnym grekom, a specjalne dzieła poświęcił im nawet Hipokrates.

Niektóre daty i wydarzenia:

• • Rok 1493 - pierwszy opis kiły, która to zaczęła pojawiać się w Europie od czasów wypraw Kolumba.
  • połowa XIX w. - odkryto schorzenie o nazwie wrzód miękki;
  • Rok 1897 - A. Neissera odkrył i opisał dwoinkę rzeżączki;
  • Rok 1905 - dowiedziano się o istnieniu krętka bladego drobnoustroju powodującego kiłę;
  • Grudzień 1981 r.- pierwsze rozpoznanie AIDS;
  • Rok 1983 - identyfikowanie przyczyny AIDS, odkrycie HIV;

1) Choroby wywołane przez wirus przenoszone poprzez kontakty seksualne:

• • AIDS - ten zespół chorobowy wywoływany jest przez dwa szczepy wirusów HIV - HIV1 oraz HIV2, pierwszy odkryto w 1983, drugi zaś 3 lata później. Różnią się między sobą pod kątem budowy a nieraz i czasem pojawienia się wywoływanych w wyniku ich obecności objawów AIDS. W przypadku wniknięcia do organizmu wirusa HIV2 objawy AIDS pojawiają się zdecydowanie później niż w przypadku HIV1, nawet do 20 lat później. W Polsce odnotowuje się obecność jedynie szczepu HIV1.

Wirus może dostać się do organizmu w następujący sposób:

• po przez przetoczenie krwi z wirusem lub stosowanie preparatów na jej bazie;
• po przez kontakt z zakażonymi narzędziami typu igły, strzykawki, instrumenty chirurgiczne itd.;
• w trakcie ciąży, kiedy wirus z organizmu matki przenika do ciała dziecka;
• w trakcie porodu;
• po przez matczyne mleko;
• stosunki seksualne przy braku zabezpieczenia takim jak prezerwatywa, najbardziej niebezpieczne są jednak stosunki analne (do odbytnicze). W ich przypadku dobrym wyjściem jest również stosowanie prezerwatyw odpowiednio wzmocnionych;

Wirus inkubuje się w organizmie zazwyczaj przez kilka tygodni. Przejawia się to podwyższoną temperaturą ciała, ogólnymi bólami stawów oraz mięśni, zwiększeniem się węzłów chłonnych a także bólami głowy i wysypką. Po pewnym czasie testy na obecność przeciwciał przeciw wirusowi HIV dają pozytywny wynik a choroba wstępuję w tzw. fazę bezobjawową, która może trwać nawet do10 lat. W trakcie tej fazy osoba zarażona wirusem nie odczuwa właściwie jego obecności, dlatego też jest taka niebezpieczna dla swego otoczenia, gdyż nieświadomie może nim kogoś zarazić. Dopiero o wiele później zaczynają pojawiać się objawy związane z rozwijaniem się AIDS, które głównie dotyczą zaburzeń odporności. Stąd nazwa tego zespołu chorobowego, czyli AIDS - zespół nabytych niedoborów odporności. W zaawansowanym etapie chorobie towarzyszą takie objawy jak: wzmożona potliwość, spadek masy ciała, ogólne osłabienie, meczący kaszel, wzrost temperatury ciała, bóle stawowo-mięśniowe, uczucie duszności a także biegunki czy zaburzenia natury neurologicznej oraz psychicznej. Osoby chore umierają przeważnie w wyniku wyczerpania się organizmu, który usiłuje jeszcze walczyć z rozlicznymi chorobami nie mając ku temu za bardzo środków.

Według danych epidemiologicznych niemal 12 milionów osób zmarło już na świecie od momentu wybuchu epidemii AIDS, zakażonych jest zaś niemal 43 miliony. Jeśli chodzi o nasz kraj to osób zakażonych występuje u nas ponad 5,000, chorych zaś jest 600 osób.

Podstawową zasadą pozwalającą zmniejszyć zagrożenie jest uprawianie bezpiecznego seksu, wierność partnerowi oraz stosowanie prezerwatyw;

• • Opryszczka - wywołują ją wirusy typu HSV-1 powodujący zmiany głównie na twarzy i wargach oraz wirus typu HSV-2, który atakuje tkanki okolic genitaliów i odbytu. Pojawiające się zmiany mają charakter pęcherzyków po pewnym czasie przekształcających się w strupy. W przypadku kobiet dodatkowo pojawiają się upławy z obszaru pochwy. Ponad to przy oddawaniu moczu może pojawiać się ból oraz uczucie pieczenia. Kontakty oralne mogą być przyczyną powstawania zapalenia gardła.
  • Wirusowe zapalenie wątroby - do tego typu infekcji również może dojść na drodze kontaktów płciowych. Choroba rozwija się przeważnie od kilku do kilkunastu miesięcy. Objawy jej towarzyszące zbliżone są do tych występujących przy grypie. Gdy choroba wchodzi w swój cięższy stan dochodzi do rozwijania się zapalenia wątroby o przewlekłym charakterze.
  • Kłykciny kończyste zaburzenie to spowodowane jest dostaniem się do organizmu brodawczaka ludzkiego (typ wirusa). W zależności od typu uprawianego seksu zmiany wywołane przez tego wirusa mogą dotyczyć genitaliów, odbytu bądź jamy ustnej. Mają one charakterystyczny kalafiorowaty kształt i określa się je mianem kłykci kończystych;
  • Mięczak zakaźny powstaje w wyniku działalności wirusa mięczaka. Choroba ma przebieg łagodny i dlatego osoby nią dotknięte nie zgłaszają się z nią do lekarza. Czasem w ogóle brak objawów lub pojawiają się one pod postacią małych, swędzących krostek.

2) Choroby wywołane przez bakterie przenoszone poprzez kontakty seksualne:

• Rzeżączka niesamowicie powszechna choroba, której przyczyną jest dwoinka rzeżączki. U mężczyzn przypadłość ta jest wyjątkowo bolesna i objawia się ropnymi wyciekami z obrębu cewki moczowej. Oddawanie moczu wiąże się z uczuciem pieczenia. Po jakimś czasie objawy te mijają, chociaż infekcja nie mija, lecz wnika głębiej powodując stany zapalne najądrzy czy też gruczołu krokowego. W przypadku kobiet objawy infekcji mogą się w ogóle nie pojawić, bądź są nimi upławy z pochwy, uczucie pieczenia oraz stany zapalne pochwy oraz jajowodów;
• Kiła jej przyczyną jest krętek blady. Kiła może być odziedziczona bądź nabyta. W trzy tygodnie od momentu wniknięcia bakterii dochodzi do powstania owrzodzeń w obrębie genitaliów ( u kobiet czasem niewidoczne) czemu towarzyszy także zwiększenie się węzłów chłonnych. Jeśli choroba jest nieleczona może doprowadzić po jakiś 2 do 3 lat do zmian w obrębie wielu struktur w ciele.
• Ziarnica weneryczna choroba rejonów tropikalnych. Towarzyszy jej powstawanie pęcherzyków oraz krostek na genitaliach a także zapalenie węzłów chłonnych oraz bóle stawów.
• Wrzód weneryczny (inaczej miękki) - zmiana nieczęsto spotykana na obszarze Europy, bardziej charakterystyczna dla tropików. Powoduje owrzodzenie genitaliów o różnym stopniu nasilenia.

3) Choroby wywołane przez pasożyty przenoszone poprzez kontakty seksualne:

• • Świerzb niezmiernie powszechna choroba pasożytnicza, której przyczyną jest pewien gatunek roztoczy. Objawami związanymi z tym schorzeniem są uczucie swędzenia, które wzmaga się w nocy oraz przy podwyższonej temperaturze otoczenia. Zmiany pojawiają się po bokach palców, na pośladkach oraz w pachwinach.
  • Wszawica łonowa jej przyczyną jest obecność wszy łonowej. Pasożyt przenosi się między partnerami podczas stosunku, ale i po przez pościel, odzież czy też ręczniki. Jego obecność objawia się silnym świądem.

4) Choroby wywołane przez pierwotniaki oraz grzyby przenoszone poprzez kontakty seksualne:

• Rzęsistkowica choroba, którą wywołuje pierwotniak o nazwie rzęsistek pochwowy. Jest ona niezmiernie powszechna w populacji ludzkiej. Nabyć ją można w trakcie stosunku, ale i używając wspólnych przyborów toaletowych oraz na basenach. W okresie od 1 do 3 tygodni od wniknięcia pierwotniaka pojawiają się stany zapalne m.in. warg sromowych czy pochwy. U mężczyzn może nie być żadnych objawów bądź pojawiają się stany zapalne cewki moczowej oraz gruczołu krokowego;
• Drożdżyce choroby od grzybicze, które wywołuje najczęściej przedstawiciel drożdżaków Candida albicans. Grzyb ten żyje na co dzień w naszym organizmie nie wyrządzając nam żadnej szkody. Dopiero wahania środowiskowe takie jak zaburzenia hormonalne, choroba, długie stosowanie antybiotyków mogą być sygnałem dla grzyba do zmiany trybu życia. Dochodzi do utworzenia się stanów zapalnych u kobiet objawiających się upławami a u mężczyzn zmianami na napletku czy żołędziu.

Profilaktyka

Do działań profilaktycznych, a więc zapobiegających szerzeniu się chorób "wenerycznych" należą: odpowiednia edukacja społeczeństwa oraz wynikające z niej unikanie przypadkowych kontaktów seksualnych, wierność jednemu partnerowi itd. Co prawda na rynku pojawia się coraz więcej leków pomagających zwalczyć wiele z wyżej opisanych chorób, jednak nie należy zapominać, że najpoważniejszą z nich, czyli AIDS nadal nie ma ratunku.

Wiadomości uzyskano z "Słownika Encyklopedycznego Miłość i Seks" Lwa Starowicza.