Do układu pokarmowego człowieka zaliczamy przewód pokarmowy wraz z jego gruczołami oraz zęby i język. Przewód pokarmowy zaczyna się otworem ustnym, a kończy otworem odbytowym. Kolejne odcinki tego przewodu to: jama ustna, gardło, przełup, żołądek, jelito cienkie i jelito grube. W okolicy jamy ustnej występują trzy pary dużych gruczołów ślinowych zwanych śliniankami (ślinianki przyuszne, podjęzykowe, podżuchwowe). Ślinianka przyuszna jest gruczołem surowiczym, a zarazem największym gruczołem ślinowym. Ślinianki podżuchwowe i podjęzykowe należą do gruczołów surowiczo- śluzowych.

Trwonienie polega na enzymatycznej hydrolizie makrocząsteczek pokarmu.

Enzymy trawienne należą do grupy hydrolaz. Można je ogólnie podzielić na:

- Enzymy proteolityczne, tutaj wyróżnia się endopeptydazy i egzopeptydazy. Endopeptydazy tną białka, zaliczamy do nich: pepsynę, trypsynę, chymotrypsynę. Egzopeptydazy uwalniają aminokwasy. Zaliczamy tu karboksypeptydazy lub aminopeptydazy.

- Enzymy amylilityczne, zaliczamy tu:

amylazę, która rozkłada skrobię i glikogen poprzez dekstryny do maltozy

maltazę, rozszczepia maltozę na dwie cząsteczki glukozy

sacharozę, rozkłada sacharozę na glukozę i fruktozę

laktaza, rozszczepia laktozę na glukozę i galaktozę

-Enzymy lipolityczne, lipazy, w wyniku ich działania następuje odczepienie cząsteczki kwasów tłuszczowych od glicerolu

-Enzymy trawiące kwasy nukleinowe zwane nukleazami, wyróżnia się endonukleazy i egzonukleazy. Nukleazy rozkładające RNA nazywane są rybonukleazami, a DNA deoksyrybonukleazami.

Enzymy trawienne nie są wydzielane w każdym odcinku przewodu pokarmowego, jedynie w jamie ustnej, żołądku i jelicie cienkim.

Do jamy ustnej wydzielana jest ślina o ph 7, wyróżnia się ślinę surowiczą i śluzową. Pierwsza zawiera amylazę ślinową zwaną ptyaliną. Ślina śluzowa ułatwia połykanie kęsa pokarmowego.

Do światła żołądka poprzez jego gruczoły wydzielany jest sok żołądkowy o ph 1. Zawiera on HCl i enzymy trawienne. W skład soku żołądkowego wchodzą:

-pepsynogen, aktywuje pepsynę

-renina czyli podpuszczka=chymozyna, powoduje ścinanie rozpuszczonego białka mleka

-lipaza żołądkowa

Zakwaszona treść żołądka przeprowadzana jest niewielkimi porcjami do dwunastnicy, ulega alkalizacji do ph 7,1-8,4 w wyniku działania zasadowego śluzu wydzielanego przez gruczoły dwunastnicze i soku trzustkowego, w skład, którego wchodzi:

-trypsynogen, który pod wpływem enterokinazy zostaje aktywowany w trypsynę, a ta uczynnia następne porcje trypsynogeny wydzielane przez dwunastnice

-chymotrypsynogen, aktywuje chymotrypsynę przez trypsynę

proaminopeptydazy, prokarboksypeptydazy

-amylaza trzustkowa

-lipaza trzustkowa

nukleazy.

Niezależnie od soku trzustkowego, do dwunastnicy wydzielana jest żółć. W początkowej fazie trawienia w jelicie cienkim do dwunastnicy dostaje się gęsta i ciemna żółć pęcherzykowa, a gdy jej brakuje, wpływa jaśniejsza i mniej gęsta żółć wątrobowa. W żółci znajdują się kwasy żółciowe, których jeden koniec wykazuje powinowactwo do wody, a drugi do tłuszczów. Powoduje to obniżenie napięcia powierzchniowego między hydrofobową częścią cząsteczki tłuszczów a fazą wodną i przejście tłuszczu w stan silnie rozdrobnionej emulsji. Ma to duże znaczenie w trawieniu tłuszczów, ponieważ lipazy są rozpuszczalne w wodzie i mogą działać tylko na zewnętrzną powierzchnię kropli tłuszczów.

Żółć nie jest enzymem. Dodatkowo żółć aktywuje lipazę, ułatwia wchłanianie tłuszczów oraz witamin rozpuszczalnych w tłuszczach, zwiększa ruch jelit.

Do światła jelita cienkiego wydzielany jest sok jelitowy. Gruczoły jelitowe produkują wydzielinę zawierającą następujące enzymy:

-proaminopeptydazy

-amylazę jelitową

maltazę, sacharozę, laktazę

-nukleazę

Gruczoły ściany jelita grubego wydzielają jedynie śluz. Mimo tego pokarm, który znalazł się w jelicie grubym, jest jeszcze jakiś czas trawiony enzymami zawartymi w treści pokarmowej z jelita cienkiego.

Wątroba- wielki gruczoł przewodu pokarmowego, znajduje się po prawej stronie jamy brzusznej. Jest to największy gruczoł organizmu ludzkiego. Całość gruczołu podzielona jest trzema bruzdami w kształcie litery H na cztery płaty. W miejscu zwanym wrotami wątroby wnikają do gruczołu: tętnica wątrobowa, doprowadzająca krew, żyła wrotna, transportująca wchłonięte ze światła jelita substancje oraz nerwy, a wychodzą z niej: naczynia limfatyczne i przewód żółciowy. Żyły wątrobowe biegną z miąższu wątroby i wpadają do żyły głównej dolnej. Wątroba okryta jest błoną łącznotkankową. Od wrót wątroby, będących największym skupieniem tkanki łącznej, wnikają do wnętrza gruczołu pasma dzielące się na zrazili. Kanaliki żółciowe wątroby zbierają się w dwa przewody wątrobowe łączące się we wrotach wątroby w przewód wątrobowy wspólny. Do niego ma ujście przewód pęcherzykowy od pęcherzyka żółciowego. Produkowana przez wątrobę żółć gromadzi się we wnętrzu pęcherzyka żółciowego. Ze względu na zdolność wchłaniania wody jest ona prawie 10 krotnie zagęszczona.

Przeżuwacze

Żołądek przeżuwaczy składa się z żwacza, czepca, ksiąg i trawieńca. Trawieniec ze względu na wydzielanie enzymów trawiennych nazywany jest żołądkiem właściwym. W żwaczu pod wpływem wydzielanych przez ogromną ilość symbiotycznych mikroorganizmów, zachodzą liczne procesy w tym rozkład celulozy. Rozkład celulozowych ścian ułatwia dostęp do białek zawartych we wnętrzu komórek roślinnych.

Wchłanianie polega na przetransportowaniu produktów trawienie przez błony komórkowe nabłonka jelitowego do naczyń włosowatych krwionośnych lub limfatycznych:

-wchłanianie cukrów, jako cukry proste w dwunastnicy i jelicie czczym

-wchłanianie tłuszczów, w jelicie cienkim

-białka i kwasy nukleinowe, wchłaniane w jelicie cienki.