Transakcja wojny chocimskiej cz. I - plan wydarzeń

1.  Inwokacja do Boga i Muzy 

• Poeta prosi Boga o pomoc w opisaniu krwawych dziejów wojny sarmackiej. 

• Narrator wyraża pokorę i obawę, że temat jest zbyt wielki dla jego talentu. 

• Podmiot deklaruje patriotyczny obowiązek upamiętnienia czynów przodków. 

2.  Cel utworu i motyw pamięci narodowej 

• Zapowiedź zachowania pamięci o bohaterskich czynach Polaków. 

• Pragnienie wystawienia potomnym trwałego pomnika chwały. 

• Porównanie z innymi narodami – Muza polska nie ustępuje innym. 

3.  Wyjaśnienie przyczyn tureckiej wrogości 

• Polska uznawana przez Turków za niesfornego hołdownika. 

• Niepłacenie regularnego haraczu budzi gniew Porty. 

• Polska ingeruje w sprawy Mołdawii, osadzając własnych hospodarów. 

4. Wzmianka o wyprawach Kozaków 

• Kozacy rabują i pustoszą wybrzeża Morza Czarnego. 

• Wyprawy sięgają aż pod Stambuł. 

• Upokorzenie dla Turków, pretensje do Polski za brak kontroli nad Kozakami. 

5.  Osłabienie Turcji przed Osmanem II 

• Turcja rządzona przez gnuśnych, leniwych sułtanów. 

• Utrata dawnej energii wojennej i odwagi do ekspansji. 

• Pokój z Polską przez lata utrzymywany dzięki słabości i nieudolności Porty. 

6.  Ambicje i charakter Osmana II 

• Młody, ambitny sułtan pragnie sławy i podbojów. 

• Planuje zdobycie Polski na wzór kampanii Sulejmana Wspaniałego. 

• Chce podporządkować i uczynić z Polski turecką prowincję. 

7.  Przygotowania Imperium Osmańskiego do wojny 

• Zbieranie ogromnej armii (300 000 żołnierzy według legendy). 

• Realne siły gotowe do walki – znacznie mniejsze. 

• Elitarni janczarzy – ok. 12 000 ludzi. 

• Słabe dowództwo, brak zgody między wodzami. 

8.  Sytuacja polityczna w Mołdawii i Wołoszczyźnie 

• Polska od lat wpływa na wybór hospodarów, wzbudzając gniew Turków. 

• Liczne zdrady i intrygi, niestabilność polityczna. 

• Wspomnienie zdrady Gracjana – ujawnienie planów Bethlena. 

9.  Zdrada Bethlena Gábora 

• Bethlen pozornie przyjazny Polsce. 

• W rzeczywistości współpracuje z Turkami przeciw Rzeczypospolitej. 

• Chce odciągnąć Polskę od wojny trzydziestoletniej i pomocy dla cesarza. 

10. Opis klęski pod Cecorą (1620) 

• Polska armia rozbita i zdziesiątkowana. 

• Hetman Żółkiewski ginie na polu bitwy. 

• Klęska ośmiela Osmanów do planowania wielkiej inwazji. 

11.  Narastający strach w Europie 

• Wieść o tureckich przygotowaniach budzi grozę. 

• Cała Europa w napięciu obserwuje mobilizację Osmanów. 

• Wszyscy „nadstawiają uszy”, ciekawi wyniku nadchodzącej wojny. 

• Końcowa wizja powszechnego niepokoju i oczekiwania, komu sprzyja fortuna.