Przedwiośnie - czas i miejsce akcji
Akcja Przedwiośnia Stefana Żeromskiego rozgrywa się w latach 1900–1925, choć właściwy przebieg wydarzeń zaczyna się dopiero po wybuchu I wojny światowej. Czas i miejsce akcji ściśle wiążą się z realnymi wydarzeniami historycznymi, które wpływają zarówno na losy Cezarego Baryki, jak i Polski.
Lata 1914–1918 – Baku i rewolucja
Właściwa akcja powieści rozpoczyna się w 1914 roku, kiedy Seweryn Baryka zostaje zmobilizowany do armii rosyjskiej.
Wydarzenia pierwszej części mają miejsce w Baku, w zatoce Półwyspu Apszerońskiego, na terenie ówczesnej Rosji.
W tej części Żeromski ukazuje:
- realia I wojny światowej,
- wybuch i konsekwencje rewolucji październikowej z 1917 roku,
- dramatyczne starcia Ormian z Turkami, które doprowadzają do chaosu i zniszczeń w mieście.
Lata 1918–1919 – podróż z ojcem
W roku 1918, po odnalezieniu syna, Seweryn Baryka wyrusza z Cezarym w drogę do Polski.
Ich trasa wiedzie przez:
- Baku,
- Moskwę,
- Charków (obecnie Ukraina).
Ta część ukazuje powojenny chaos, biedę i upadek dawnych struktur społecznych.
Lata 1919–1921 – wojna polsko-bolszewicka
Kolejnym etapem jest udział Cezarego w walkach wojny polsko-bolszewickiej (1919–1921).
Wydarzenia rozgrywają się m.in. na terenach dzisiejszej Białorusi, gdzie walczy oddział Baryki i Hipolita Wielosławskiego.
Po 1921 roku – Warszawa, Nawłoć, Chłodek
Po zakończeniu działań wojennych Cezary przenosi się do:
- Warszawy – gdzie rozpoczyna studia i życie w odrodzonej Polsce,
- Nawłoci – majątku Wielosławskich, symbolizującego dekadenckie życie ziemiaństwa,
- Chłodka – wsi ukazującej nędzę chłopów i skrajne nierówności społeczne.
Są to kluczowe miejsca, w których Baryka dojrzewa, konfrontując się z różnymi wizjami Polski.
Ostatni etap – Warszawa (1924–1925)
W ostatniej części powieści, rozgrywającej się około 1924 roku, Cezary ponownie mieszka w Warszawie.
Wydarzenia mają miejsce m.in.:
- w ubogiej dzielnicy żydowskiej,
- na ulicach miasta,
- w Ogrodzie Saskim.
To tutaj dochodzi do finałowej sceny marszu robotników na Belweder — symbolicznego „przedwiośnia” Polski.
