Przedwiośnie - charakterystyka bohaterów
Głównym bohaterem Przedwiośnia Stefana Żeromskiego jest Cezary Baryka - postać dynamiczna, która na przestrzeni powieści przechodzi wyraźny proces dojrzewania. Poznajemy go jako chłopca żyjącego w dostatku, beztroskiego i nieodpowiedzialnego. W momencie, gdy jego ojciec zostaje wcielony do armii rosyjskiej, Cezary wchodzi w okres gwałtownego buntu i ulega fascynacji ideologią rewolucyjną. W Baku jest niedojrzały, impulsywny, ślepo wierzący w hasła rewolucji.
Dopiero śmierć matki staje się pierwszym krokiem w stronę jego wewnętrznego dojrzewania. Zaczyna dostrzegać okrucieństwo rewolucji oraz fałsz jej pięknych haseł. Równocześnie traci wiarę w idealistyczną wizję Polski, którą próbował mu zaszczepić Seweryn Baryka. Po przyjeździe do kraju podejmuje próbę zrozumienia polskości - angażuje się w wojnę polsko-bolszewicką, podejmuje studia, uczy się realiów odradzającego się państwa.
Pobyt w Nawłoci na zaproszenie Hipolita Wielosławskiego chwilowo odciąga go od spraw społecznych. Wchodzi w świat romansów i towarzyskich zabaw, przeżywa pierwsze zauroczenia i bolesne rozczarowania. Dopiero wstrząs związany z losem Karoliny oraz obserwacja nędzy chłopów w Chłodku przywracają go do refleksji nad losem najuboższych i nad kondycją państwa.
Cezary na nowo skłania się ku idei rewolucji, ale jest już bardziej świadomy i krytyczny. Potrafi dostrzegać zagrożenia wynikające ze skrajnych ruchów społecznych. Dyskutuje zarówno z Szymonem Gajowcem - przedstawicielem władzy i realistą, jak i z Antonim Lulkiem - fanatycznym komunistą. Umie polemizować z oboma - co jest dowodem jego ideowej dojrzałości.
Bohaterowie drugoplanowi
Seweryn Baryka
Ojciec Cezarego; polski patriota i carski urzędnik. Pod wpływem tęsknoty za ojczyzną idealizuje wizję Polski (szklane domy). Po latach wraca po syna, jednak umiera w drodze. Jego opowieść staje się dla Cezarego pierwszym impulsem do myślenia o Polsce.
Jadwiga Barykowa
Matka Cezarego, skromna i pełna poświęcenia. Targana miłością do Seweryna i niespełnionym uczuciem do Gajowca. Bohatersko walczy o przetrwanie syna. Umiera wycieńczona, stanowiąc dla Cezarego pierwszy wielki wstrząs moralny.
Szymon Gajowiec
Przyjaciel rodziny i dawny wielbiciel Jadwigi. Uczciwy, ideowy urzędnik państwowy. Reprezentuje koncepcję powolnych, odpowiedzialnych reform. Staje się dla Cezarego wzorem patriotycznej pracy i partnerem intelektualnych sporów.
Hipolit Wielosławski
Przyjaciel Cezarego, którego Baryka ratuje na froncie. Beztroski ziemianin oderwany od rzeczywistości społecznej. W jego majątku panują pozory, elegancja i bezrefleksyjność. Kontrastuje z tragiczną nędzą Chłodka.
Antoni Lulek
Fanatyczny komunista, student prawa. Próbuje wciągnąć Cezarego w środowisko rewolucjonistów. Uosabia skrajną, ślepą wiarę w ideologię.
Karolina Szarłatowiczówna
Młoda, niewinna dziewczyna, ofiara rewolucji (utrata rodziny). Zakochuje się w Cezarym, co prowadzi do tragedii - zostaje otruta przez zazdrosną Wandę.
Laura Kościeniecka
Wdowa, właścicielka Leńca. Uwodzicielska i dwuznaczna moralnie. Wchodzi w romans z Cezarym, ale ostatecznie wybiera małżeństwo z Barwickim, kierując się wygodą i opinią społeczną.
Pozostali
- Turzycki - rządca Arianki.
- Wanda Okszyńska - zakochana w Cezarym, z zazdrości zabija Karolinę.
- Barwicki - narzeczony i później mąż Laury, oportunista.
- Buławnik - student mieszkający z Cezarym po Nawłoci.
