Śluby panieńskie, czyli magnetyzm serc - geneza utworu i gatunek

Śluby panieńskie, czyli Magnetyzm serca wystawiono po raz pierwszy w 1832 roku, wydano w 1834. Pracę nad tą komedią Fredro rozpoczął już pod koniec 1826 roku. Pomysł na fabułę miał wiązać się z osobistym doświadczeniem Fredry i jego nieszczęśliwą miłością do Zofii z Jabłonowskich Skarbkowej, z którą ostatecznie jednak dramatopisarz wziął ślub. Autor kilkakrotnie zmieniał tytuł: z Magnetyzmu na Nienawiść mężczyzn, aż w końcu powstały Śluby panieńskie, czyli Magnetyzm serca. 

„Śluby panieńskie” Aleksandra Fredry to komedia – gatunek dramatyczny, którego cechą charakterystyczną jest ukazywanie ludzkich przywar i relacji w sposób lekki, dowcipny i satyryczny. Utwór ten zalicza się do komedii intrygi, w której głównym motorem napędowym fabuły są zabiegi i spryt bohaterów prowadzące do określonego celu, często za pomocą podstępu i manipulacji. 

Dramat Fredry spełnia tradycyjne cechy komedii, takie jak: 

• lekki, humorystyczny ton, który przejawia się w dialogach pełnych ciętych ripost i dowcipnych sytuacji. 

• zabawa konwencją sentymentalizmu i romantyzmu – Fredro kpi zarówno z przesadnych ideałów miłości książkowej, jak i z melancholijnej postawy bohaterów sentymentalnych, takich jak Albin. 

• motyw intrygi – główny wątek utworu koncentruje się wokół misternie zaplanowanej gry Gustawa, który wykorzystuje swój spryt, aby złamać opór Anieli i Klary wobec miłości. 

• dynamiczne i pełne energii postacie, które nie są jednowymiarowe, lecz przechodzą przemianę w trakcie akcji. 

• zakończenie z „happy endem”, w którym wszystkie nieporozumienia zostają wyjaśnione, a bohaterowie odnajdują szczęście w miłości. 

Dodatkowo „Śluby panieńskie” wpisują się w nurt komedii obyczajowej, ponieważ ukazują społeczeństwo i jego normy w krzywym zwierciadle, szczególnie dotyczące relacji damsko-męskich oraz stereotypów związanych z małżeństwem i rolą kobiety w XIX wiecznym świecie. 

Ze względu na wartką akcję, szybkie tempo dialogów i lekkość humoru, utwór można również określić mianem komedii charakterów – postacie reprezentują różne typy osobowościowe i społeczne, które wzajemnie się uzupełniają i kontrastują, tworząc efekt komiczny 

„Śluby panieńskie” to klasyczna komedia intrygi i obyczajowa, która bawi, ale jednocześnie w inteligentny sposób krytykuje pewne konwencje i stereotypy społeczne, zwłaszcza dotyczące miłości i małżeństwa. 

„Śluby panieńskie” jedni chcą uważać za utwór typowo romantyczny, inni traktują jako rozprawę i krytykę modelu miłości z II i IV części „Dziadów”.