Zastanówmy się, co rozumiemy przez utopię, myślę ze coś, co nie ma szans do zrealizowania mając na uwadze warunki, w jakich ma być to zrealizowane, może to dotyczyć na przykład jakiejś wizji, jeśli chodzi o społeczeństwo. W różny sposób z upływem czasu rozumiano utopię, przykłady interpretacji:

-wszystkie zmiany dotyczące idealnej struktury danego społeczeństwa, która stanowi przeciwieństwo momentu, w którym powstała.

-wszelkie pomysły dotyczące zmiany społeczeństwa które nie liczą się z realiami oraz brak wskazania metod, środków na realizację pomysłu.

-pokazanie w całości obrazów przedstawiających to, co chcemy zobaczyć

-literatura przedstawiająca dzieła o tematach dotyczących idealnego życia społeczeństwa ,na terenach jeszcze nie istniejących lub mających dopiero zaistnieć.

T. More`a napisał dzieło " Prawdziwie złota książeczka, równie pożyteczna, jak dowcipna, o najlepszym urządzeniu republiki i nowej wyspie Utopii" i tu ma swoje korzenie pojęcie omawiane w temacie. Pierwotne pojęcia spotykamy w starożytności mówi o tym Platon w dziele " Republika", Arystoteles w swoich pismach dotyczących państwa, Ksenofont napisał " Cyropedię" Św. Augustyn swój ideał przedstawia w " O państwie bożym".Czasy odrodzenia przynoszą dzieło F.Bacona " Nowa Atlantyda", natomiast T. Campanelli w "Miasto słońca". Jeśli chodzi o literackie utopie w czasach nowoczesnych, możemy je spotkać w różnej literaturze o charakterze fantastycznym oraz naukowym.

"Zrozumiałem, że wszystkie państwa są niewłaściwie rządzone. Doszedłem do wniosku, że ich konstytucje, jeśli nie zastosuje się wobec nich jakichś wyjątkowych zabiegów leczniczych i jeśli los nie przyjdzie z pomocą, pozostaną w beznadziejnym stanie. Zmuszony zostałem tedy oddać hołd prawdziwej filozofii i stwierdziłem, że jedynie na podstawie jej rozważań można wskazać na sposoby uleczenia życia państwowego i prywatnego. Ludzkość dopiero wtedy wyzwoli się od wszystkich nieszczęść, gdy władze w państwie przejmą miłujący prawdę filozofowie albo ci, którzy w państwie już rządzą, kierując się Boskimi wskazówkami i oddając głębszym studiom filozofii".

Ta treść wyżej napisana należy do jednego z pism Platona, ona tłumaczy dziwną meandryczność życiorysu filozofa, którego nauczycielem był Sokrates jak i Antystenesa i Arstypa.. Doskonały uczeń Sokratesa, który bardziej niż mistrz zajmował się antropologią, zajmował się ważnymi problemami, unikał znużenia oraz scholastycznych tendencji. Od swego nauczyciela wziął pojęcia dotyczące męstwa, odwagi, sprawiedliwego postępowania, litości i stworzył z nich ogromną wiedzę dotyczącą natury świata. To nauka o ideach, formach.. Filozof twierdził, że rzeczywisty świat stanowią wiecznie istniejące idee, które nie zmieniają się a które możemy poznać tylko poprzez umysł, natomiast przedmioty materialne to tylko ich imitacja.

Pochodził z Aten, krewny rodu Solona, urodzony w czterysta dwudziestym siódmym roku przed naszą erą. Aristokles to jego właściwe imię, natomiast później otrzymał imię utożsamiane z szerokoplecnym, czyli Platon. Został dobrze wykształcony. Gdy miał dwadzieścia lat doszło do spotkania z Sokratesem i od tego momentu przez dziesięć lat z nim się nie rozstawał. W podróżach spędzał dużo czasu, zwiedzał kolonie Greków.

Platon założył Akademię Platońska, ok.. 387r.p.n.e. Prototyp starożytnych szkół filozoficznych. Siedzibą był gaj Akademosa nad rzeką Kefisos, stąd otrzymał nazwę Akademii. Nie można jej nazwać w pospolitym słowa znaczeniu szkołą, lecz raczej instytutem współpracy naukowej, którym kierował scholarcha. Sam Platon taka funkcję pełnił około czterdziestu lat. Prowadziła ona działalność naukowo-dydaktyczną w zakresie filozofii, matematyki, astronomii, polityki, nauk przyrodniczych kultu Muz.

W dziejach Akademii Platońskiej wyróżnia się 3 okresy:

1) Akademia stara albo pierwsza. Obejmuje okres 40-letni scholarcha Platona i jego bezpośrednich następców: Speuzypa z Aten, Ksenokratesa z Chalcedonu, Polemona z Aten i Kratesa z Mallos. W tym okresie następuje stopniowe odejście od nauk założyciela ku pitagoraskiej metafizyce liczb. Kładzie się nacisk na sprawy etyczne, zbliżając się w swych poglądach do cyników.

2) Akademia średnia, od 268 p.n.e., na czele jej staje Arkezylaos. Dominuje sceptycyzm. Ten okres jest bardzo długi, ponieważ jeszcze Karneades z Cyreny II w. p.n.e. Zostając Scholarcha prowadzi ją w duchu sceptycyzmu.

3)Akademia młodsza albo nowa. Po Akademii sceptyków przychodzi czas od scholarchatu Pilona z Laryssy

i Antiocha z Askalonu I w. p.n.e. na eklektyczną. Polega ona na łączeniu elementów stoickich z arystotelizmem, w I i II w. n.e. wpływy neopitagoreizmu. W III w. n.e. ogromne wpływy religijne, w wyniku czego powstaje neoplatonizm- doktryna religijno- filozoficzna. Scholarchą jego zostaje Proklos ( scholarcha ok. 450-485 n.e)

Akademia Platońska istniała ponad 900 lat, do 529 r. n.e., kiedy to została zamknięta przez Justyniana. Stanowiła wzór dla podobnych instytucji w starożytności m.in. Arystolesowskiej, oraz szkół stoickich i epikurejskich, jaki i również dla instytucji w czasach nowożytnych.

Był niezwykle utalentowanym człowiekiem, wykazał to w dramacie, prozie, tworzył piękną poezję, również wykazał swoje ogromne zdolności polityczne.

"(...) państwo tworzy się dlatego, że żaden z nas nie jest samowystarczalny, tylko mu trzeba wielu innych. (...) Ze wielu rzeczy potrzebujemy, więc zbieramy wielu ludzi do jednego siedliska, aby wspólnie żyli i pomagali jeden drugiemu i to właśnie mieszkanie nazwaliśmy imieniem państwa"

To fragment jego dzieła "Państwo"

Państwo to najbardziej znane dzieło tego filozofa, jest przedstawiona tam rozmowa Sokratesa z innymi rozmówcami na temat jak rozumieć sprawiedliwość, jakie jest jej znaczenie, jeśli idzie o idealne państwo, dyskusja była również o tym, jakie cechy powinni posiadać władca oraz mieszkańcy tego ideału. W ostatniej księdze Państwa opisywał szkicowo budowę wszechświata jakby we fragmentach marzenia sennego. Platon nadzwyczajnie cenił geometrię i arytmetykę, ale sam zaczął się ich uczyć późno, dopiero po śmierci Sokratesa, a jednocześnie sam w matematyce nic nie stworzył. Był natomiast jej przewodnikiem. Zwrócił uwagę na doniosłość badań logicznych nad matematyką, konieczność analizy metod już stosowanych projektowania metod nowych. Platon był pierwszym metodologiem systemu dedukcyjnego. Dopiero dzięki metodologicznym pracom Platona matematyka zyskała tę formułę doskonałości, która do dziś jest przedmiotem uzasadnionego podziwu.

Jeśli chodzi o duszę to uważał, iż jest ona wyznacznikiem pozycji zajmowanej przez obywatela w społeczeństwie. Nasz filozof wzorował się na kastowym ustroju Egipcjan.Wierzyl bardzo w to, że może powstać takie idealne państwo a na czele będzie stała intelektualna arystokracja. Był nastawiony antydemokratycznie, anarchia i rozkład to rządy demokratyczne, doszedł do takiego wniosku po obserwacji Aten Zdecydowanie był konserwatystą, stawiał na silne rządy i silne społeczeństwo.

"(...)każdy rząd ustanawia prawa dla własnego interesu. Demokracja ustanawia prawa demokratyczne, dyktatura - dyktatorskie, a inne rządy tak samo. A jak je ustanowią, wtedy ogłaszają rządzonym, że to jest sprawiedliwe dla rządzonych, co jest w interesie rządzących, a kto się z tych przepisów wyłamuje, tego karzą za to, że niby prawo łamie i jest niesprawiedliwy. Więc to jest, poczciwa duszo, to, co mam na myśli; że w każdym państwie sprawiedliwość polega na jednym i tym samym: na interesie ustalonego rządu. Rząd przecież ma siłę. Więc kto dobrze rachuje, temu wychodzi, że sprawiedliwość wszędzie polega na jednym i tym samym: na interesie mocniejszego."

Zdaniem tego filozofa człowiek powinien się spełnić społecznie nie tylko jednostkowo. W teorii państwa ukazał swoje normy etyczne. Oczywiście ukazywał państwo idealne Sofistyczne państwo było bardziej rzeczywiste, ukazywało środki, które miały ulepszyć sytuację, ale pomijały cele. Platon natomiast ukazywał normy, jakie trzeba przestrzegać, aby państwo było najlepsze, dobro i oraz sprawiedliwość mają nim kierować.

Doskonałe państwo powinno kierować się ideami powszechności oraz stałości. W takim państwie różnorodność musi być koniecznie zniesiona, stale warunki i stałe temperamenty, obowiązkowa stałość w myśleniu i odczuwaniu, takie właśnie były jego założenia.

"poeci, którzy podlegają na ogół zmiennym uczuciom, a przez sztukę swoją mogą w tym duchu oddziaływać na innych obywateli, powinni być wydaleni z doskonałego państwa."

Poetów, więc należy z państwa wydalić. Idealne państwo to nie państwo dla jednego człowieka, który ma zaspokoić swoje potrzeby i tylko dla siebie to w takim systemie nie dopuszczalne. Całość się liczy a nie poszczególne elementy, wtedy tylko jest harmonia. Wiedza w takim państwie ma być na najwyższym poziomie. Na czele takiego państwa muszą stać najmądrzejsi mówi tu filozofach.

Bardzo istotnym elementem, jeśli chodzi o państwo była myśl, iż:

"(...) do czego się ktoś urodził, do tej roboty trzeba każdą jednostkę przydzielić, tak żeby się każdy czymś jednym, co do niego należy zajmował i każdy był czymś jednym, a nie większą ilością jednostek. W ten sposób i całe państwo zrośnie się w jedność, a nie rozpadnie się na wiele państw"

Swoim idealnym państwie stworzył pewien układ społeczny byli to mędrcy, wojownicy oraz lud każda grupa miała swoje obowiązki do wykonania w państwie. Platona bawiły tylko amatorskie roboty rzemieślnicze a o szewcach i garncarzach wyrażał się pogardliwie w swoim Państwie. Przed ludem takiego państwa jest idealny cel oni mają do niego dążyć tu nie chodzi o to, aby pojedynczy człowiek rozkoszował się swoim życiem doczesnym. Dóbr należy się wyrzec. Wyższe stany komunistyczne wspólnotą jest sposób wyrzeczenia a nie posiadania. Najniższy stan Platon w ogóle nie bierze pod uwagę, ponieważ jego nie obowiązuje to, co doskonałe.

Nasz filozof bardzo pragnął żeby;

"(...) państwo nie było małe, ani pozornie wielkie, ale jakoś tak w sam raz (...)"

Posunął się nawet do tego, iż doskonal ustaleń optimum ludzi na takim terenie to jest pięć tysięcy czterdzieści. Zbyt duże terytorium nie jest wskazane, ponieważ wtedy łatwiej może dojść do jakiś konfliktów.

Abyśmy mogli bardziej zrozumieć naszego filozofa dokonajmy porównania z Demokrytem materialistą, analizował świat przez pryzmat atomowy. Platon sprowadzał świat do idei natomiast Demokryt do atomów. Według atomisty państwo miało zaspakajać potrzeby ludzi jednostkowych Platon na przykład uniezależnia państwo od jednostek , to jednostki mają się podporządkować państwu nie odwrotnie. Państwo nie dba o potrzeby pojedynczego człowieka tu chodzi o dobro całości.

Utopia Platona opierała się na założeniu: państwo ma być nadrzędne w stosunku do ludzi, państwo ma kierować się moralnością, ideami, powszechnym dobrem. Pojedynczy człowiek jego potrzeby się nie liczą, jest w tym doza okrucieństwa i dziwactwa, trzeba to przyznać..

Włoski zakonnik Tommaso Campanella napisał powieść pod tytułem "Państwo słońca", tam przedstawił społeczeństwo sprawiedliwe oraz gospodarne kontrastując to z niespokojną epoka, w której przyszło mu żyć. Własność prywatna jest oczywiście złem, ludzie przez nią stają się samolubni i ociemniali. Proponował bardzo dziwne rozwiązania, na przykład cykliczna zmiana mieszkań, aby wszyscy mieli po równo i nikt nie czuł się gorszy, nie użyto tego w praktyce, inne przykłady dotyczyły diety czy długości czasu, jeśli chodzi o pracę, chodziło o to, aby pracować cztery godziny. Podczas wolnego czasu w związku, iż krócej się pracuje należy wykorzystać na pogłębianie lektur, rozwój intelektualny, pożyteczna zabawa, no i w związku z tym wszystkim powinien powstać nowy system nauczania

"(...) w obrębie całego miasta mury wewnętrzne i zewnętrzne w niższych i wyższych częściach przyozdobiono jak najlepiej wykonanymi malowidłami, na których w zadziwiająco przejrzystym układzie przedstawione są wszystkie nauki"(..)

Tak napisał T. Campanella w swoim dziele " Państwo słońca"

Za czasów Henryka ósmego żył sławny polityk i pisarz Tomasz Morus. Ekstrawagancja jego władcy nie podobała mu się a ponieważ nie potrafił tego ukryć musiał zostać zabity. Napisał książkę pod tytułem "Utopia", zamieścił w niej przyszłe oraz przeszłe wizje idealnego państwa. Książka ma formę dyskusji autor pokazuje, co najbardziej go boli, w który przyszło mu żyć, chodzi o to, że jedni są biedni, drudzy bogaci, jedni posiadają ogromne majątki, inni nie posiadają ich wcale, chaotyczna i dyktatorska władza również mu się nie podoba. "Utopia" pokazuje państwo idealne jest tam ład porządek, ludzie pracują i mają z tego odpowiednie korzyści, wszystko kontrolowane sprawiedliwe. Ludzie zadowoleni są z pracy pracują krótko, ale to im wystarcza do szczęścia. Ta utopia to "kraj, którego nie ma".

"(...) nic więc dziwnego, iż wobec obfitości wszystkich środków do życia urzędnicy zatrudniają niekiedy w razie potrzeby wielką ilość ludzi przy naprawie dróg publicznych; gdy zaś tego rodzaju roboty są zbyteczne, zapowiadają publiczne ograniczenie czasu pracy, albowiem uważają za rzecz niezrozumiałą zamęczać obywateli trudami zbytecznymi.

Przecież głównym celem całego ustroju społecznego Utopii obok zaspokojenia koniecznych potrzeb ogólnych jest zapewnienie wszystkim obywatelom jak największej ilości czasu, aby, oderwawszy się od trosk materialnych, mogli swobodnie poświęcać się kulturze duchowej. W tym, bowiem upatrują życie szczęśliwe(...)"

Fragment ten napisał Thomas More pochodzi z dzieła "Utopia"

Egzystencja takich ludzi przeciętnemu Europejczykowi wydaje się nudna, ale jest stabilna, nikt nie ma za dużo ani za mało. Na co dzień pieniądze nie wchodzą do użytku, odstawione są na chwilę krytyczną, naczynia, którymi się posługują są gliniane o wytwornych kształtach. Czują odrazę do bogactwa fałszywego.

W Marsiźmie znanym filozofem i ekonomistą oraz przywódcą rewolucyjnym był Niemiec Karol Marks żyjący w latach 1818-1883. F. Engels wraz z nim stworzyli doktrynę ekonomiczną- Marksizm. Ukończył studia historyczne, filozoficzne i prawo. Studiował w Bonn i Berlinie, był dziennikarzem oraz publicystą, a także działaczem politycznym. Obserwował oraz badał zjawiska gospodarcze w pięćdziesiątych latach dziewiętnastego wieku. Poddał krytyce system kapitalistyczny i stworzył nową teorię ekonomiczną. Stworzył wiele interesujących prac takich jak: Krytyka programu Gotajskiego, Kapitał ( opracował i przygotował Engels).

Marks i Engels w połowie dziewiętnastego wieku stworzyli Marksizm. Była to suma poglądów filozoficzno- ekonomicznych oraz politycznych i społecznych. Jako ideologia odegrał dużą rolę jeśli chodzi o ruchy robotnicze z końcem dziewiętnastego a początkiem dwudziestego stulecia. W 1917 roku obejmował również rosyjską rewolucje socjalistyczną. Był doktryną polityczno -społeczna oraz ekonomiczną w państwach socjalistycznych oraz byłym Związku Radzieckim po II Wojnie Światowej.

Jeśli chodzi o marksistowską ekonomię:

Fundament, jaki stworzył Marks, jeśli chodzi o swoją ekonomię dotyczył bezwzględnej krytyki kapitalizmu, który dotyczył gospodarki rynkowej, opisał to w swoim dziele Kapitał. Wykorzystał ekonomię klasyczną, która opisywała wartość jednostki uzależnionej od pracy, powstała dzięki niemu teoria obwiniająca kapitalistów za ich chęć wyzysku klasy robotniczej (nie płacili za przepracowane godziny), byli w o tyle lepszej sytuacji, że dysponowali monopolem, jeśli chodzi o środki produkcyjne

Przedsiębiorcy z czasem zaczynają ze sobą konkurować, co prowadzi do tego, że albo wstawiają nowoczesne maszyny do swoich zakładów pracy albo rzetelnie płaca robotnikowi. Marks widzi w tym nadchodzący stan kryzysu, jeśli chodzi o kapitalizm. Wcześniej czy później taki ustrój gospodarczy musi upaść, takie są założenia Marksa. Następnym przewidzianym ustrojem jest komunizm. Opierał się on na tym, iż środki produkcji był własności spółdzielczą lub państwową, oczywiście założone centralne planowanie i zarządzanie, miał regulować procesy gospodarcze, potrzeby społeczne miały być zaspokojone przez rozdawanie, jeśli chodzi on dobra czy usługi, każdy miał dostać tyle ile wynika z jego zapotrzebowania. Eliminowanie pieniądza oraz wymiany. Następnym ustrojem jest ustrój socjalistyczny, stanowi etap przejściowy w kierunku komunizmu. Jeśli chodzi o poglądy ekonomiczne w marksizmie to ukierunkowały się na dwa etapy po pierwsze ewolucjonistyczny (Luksemburg, W.L. Lenin) i inni ekonomiści radzieccy, następnie przeszedł w socjalizm( ekonomiści polscy Lanego, Kalecki) następnie reformatorską poddająca pod krytykę i rewizję słabszą czy ostrzejszą założenia Marksistowskie, chodziło o upadek, jeśli chodzi o kapitalizm, oraz tezy, które dotyczyły norm wartościujących.