Z. Krasiński Nie-boska komedia, bohater zbiorowy; przeciwnicy rewolucjonistów
Przedstawiciele: hrabiowie, baronowie, książęta - ostatni przedstawiciele arystokracji. Są też bankierzy - reprezentanci burżuazji. Wszyscy schronili się w twierdzy Okopy Świętej Trójcy
Przywódca: hr. Henryk
Charakterystyka środowiska: Warstwa zdegenerowana, niezdolna nie tylko do walki, ale nawet do obrony, gotowa do ugody, a jeśli trzeba, do upokorzeń, byle ocalić życie; jej przedstawiciele to ludzie tchórzliwi, pozbawieni honoru, oportuniści, są słabi; do niedawna wiedli życie rozpustników i próżniaków
Rewolucjonista Pankracy zarzuca im morderstwa, przekupstwa, nadużycie władzy, krzywdzenie słabszych, gnębienie poddanych, okrucieństwo wobec służby, zrywanie związków rodzinnych, demoralizację. Te same wady wytyka im hrabia Henryk, dostrzegając ich wewnętrzną nicość i nieuchronność czekającej ich w związku z tym zagłady
Zasługi arystokracji: opieka społeczna, troska o zdrowie ludu, oświatę, zabezpieczenie na wypadek klęsk żywiołowych, należą już do dawno minionej przeszłości. Obecni arystokraci do dawnych grzechów dodają: brak godności, tchórzostwo, nicość intelektualną
Henryk o arystokracji: Warstwa, która przechowała bardzo ważne dla bytu narodowego wartości: wiarę katolicką, obyczaj, tradycję, zasady życia społeczno-politycznego
Pankracy o arystokracji: Ludzie, którzy spędzali życie gnębiąc innych, wyzyskując warstwy postawione niżej w hierarchii społecznej
Cel przywódcy arystokracji - hrabiego Henryka: Pragnie ocalić istniejący porządek świata, choć wie, że arystokracja to warstwa, która nie nadaje się do przewodzenia, opiekowania się narodem