Państwo powinien władza powinien interpretacji Machiavellego

Od kiedy człowiek zaczął interesować się, badać i zajmować polityką i wszelkimi dziedzinami z nią związanymi, to celem jego zainteresowań była chęć zrozumienia mechanizmów, jakie mają miejsce pomiędzy społecznościami ludzkimi, a działaniami politycznymi. Każde państwo jest instytucją łączącą społeczność ludzką i działania polityczne, w jeden nierozerwalny związek. Przy tak wyciągniętych wnioskach, łatwo nasuwa się kolejna konkluzja, która mówi, że powołaniem i przeznaczeniem każdego państwa, a także można powiedzie, że i celem, jest realizować i spełniać pragnienia i wyznaczone cele ludzi, którzy tutaj występują jako społeczeństwo. Oczywiście, mam tu na myśli wspólne cele. Każde państwo, bez jakichkolwiek wyjątków, jest zgromadzeniem obywateli.

Sprawowana władza, często jest rozumiana i ma znaczenie szersze. Bardzo ściśle i trwale związana jest z państwem. Ale ważną kwestią jest również i to, że władza jest niezbędną częścią relacji pomiędzy ludźmi. Różni naukowcy, zajmując się tymi kwestiami i problemami, bardzo dużo miejsca i czasu poświęcają interpretacji i zrozumieniu władzy państwowej. Chodzi tutaj o relacje pomiędzy ludźmi sprawującymi w konkretnym państwie władzę, a jej zwykłymi, "szarymi" obywatelami. Niejednokrotnie kierują się nadzieją i pragnieniem stworzenia pełnego i przejrzystego systemu władzy, która byłaby pod każdym względem doskonała. Jednak zwykli obywatele, którzy mieli okazję i możliwość odczucia na własnej skórze, różnego rodzaju ustrojów kierujących państwem. Z doświadczenia zauważają, że każdy z nich był nieco lepszy i gorszy, bardziej i mniej sprawiedliwy. Te doświadczenia powodują, że obywatele, robią wrażenie osób, które nie wierzą w idealny ustrój. Żyją swoim życiem, bez idealizacji i złudzeń.

Gdy zaczniemy głębiej badać i analizować kwestię relacji miedzy państwem, a władzą, ostatecznie doprowadzi nas to, do innej bardzo ważnej kwestii, a być może do najważniejszej. Do kwestii etyki i moralności. Na pierwszy "rzut oka", pojawia się myśl odejścia od tematu. Jednak po wnikliwszym zastanowieniu się, dojdziemy do wniosku, że bardzo mocno i blisko powiązane ze sobą, są te płaszczyzny. Te nauki, w relacji władca - poddany, wzajemnie się zazębiają, a także przenikają. Zawsze ilekroć mamy do czynienia z rozumną istotą żywą, zwaną homo sapiens, wtedy też mamy do czynienia z zasadami etycznymi i moralnymi. Ale tę kwestię, chciałbym podjąć do rozważenia, w granicach mojego tematu, w dalszej części tego artykułu.

Analizę mojego tematu, chciałbym zacząć od rozważenia dwóch kwestii: państwo i władza. Chciałbym uściślić, jak rozumiane jest "państwo" w mowie potocznej, a także w wielkim skrócie, omówić pojęcie państwa od strony historycznej. Obecnie powszechnym i międzynarodowym znaczeniem, tego terminu, jest "państwo to organizacja społeczeństwa zamieszkującego dane terytorium i posiadająca suwerenność wobec jego politycznych, ekonomicznych i społecznych stosunków. Podstawą tworu jakim jest państwo jest prawo". Ta formuła wyjaśniająca znaczenie i sens terminu "państwo", jest wyjaśnieniem od strony prawnej. Państwo musi być związane z prawem, a także musi stanowić to prawo. To rozumienie dzisiejszego państwa, nie porusza takich kwestii jak: wytłumaczenie dlaczego jaki jest sens istnienia państwa, nie porusza aspektu samego państwa, a także nic nie wspomina, nawet nie ma najmniejszej wzmianki, o historyczności państwa. Definicja ta, również nic nie wspomina o wyrażaniu się suwerenności w konkretnym porządku, ani też, czym jest sama suwerenność.

Gdy poruszamy się po terenie znaczenia państwa, myśl większości obywateli, automatycznie wędruje do stałych związków, czy też wydarzeń politycznych, które miały miejsce w dziejach historii dalszej lub bliższej, a może też współczesnej. Gdy mamy do czynienia z państwem, jedną z pierwszych naszych myśli, jest państwo które przeminęło, na przykład państwo Inków, czy starożytny Rzym, Egipt, albo też znane wszystkim starożytne państwo Troja lub Sparta. Państwa te, które są przedmiotem naszych myśli, stanowią mizerną lub prawie żadną wartość poznawczą, ani też do naszej wiedzy nie wnoszą żadnej treści. To właśnie jest powód, do tego, aby używać terminu " państwo" zgodnie z konkretnym okresem historycznym. Tylko wtedy, kiedy skupimy się nad badaniem państwa, w granicach konkretnej epoki historycznej, wtedy i tylko wtedy, mamy szanse ukazać i zobaczyć pełne znaczenie państwa.

Kolejną ważną do wyjaśnienia i sprecyzowania definicją, jak już wspomniałem wyżej, jest "władza". "Władza w swoim czystym, pierwotnym znaczeniu oznacza stosunek społeczny między dwiema jednostkami, bądź też między jednostką i grupą lub między grupami, polegający na tym, że jedna ze stron może w sposób trwały i uprawniony zmuszać stronę drugą do określonego postępowania oraz posiada środki zapewniające kontrolę tego postępowania". Tak rozumiana i interpretowana jest

" władza" w encyklopedii. Jednak, aby dobrze zbadać, zrozumieć i wyjaśnić pojęcie "władzy", trzeba w badaniach ograniczyć się do konkretnej epoki historycznej. Tak samo, jak w przypadku wyjaśniania pojęcia "państwa". Tylko wtedy prawidłowo możemy zrozumieć władze i państwo.

Koncentrując się teraz na swoim temacie i biorąc pod uwagę, wszystko to, co powiedziałem wyżej, a szczególnie to, co powiedziałem o państwie i władzy. Chce wskazać granicę, w jakich pragnę dokonać analizy, tych dwóch pojęć. Są to Włochy, w epoce renesansu. Jedną z kwestii, które nie podlegają dyskusji i sprzeciwowi, jest to, że powszechnie obowiązujący w Europie wyjaśnienie pojęcia "państwa", we wszystkich słownikach politycznych, swój źródłosłów ma w języku włoskim, pod nazwą "los stato". To słowo we włoskim jest dość wieloznaczne, ponieważ oznacza, miedzy innymi "stan", a także "położenie". Te interpretacje, odnoszą się do relacji jakie maiły miejsce pomiędzy włoskimi miastami, w XV - to wiecznej Italii. Nie można poruszać tematu państwa włoskiego w czasie renesansu, jeżeli wcześniej, przynajmniej w dużym skrócie nie ukarze się relacji społecznych i ekonomicznych tego kraju, jak również zmian światopoglądowych, które także tam miały miejsce. Nie poruszenie tych tematów, byłoby dużą ułomnością tej pracy.

XIV wiek we Włoszech jest przełomem, ponieważ dokonuje się przejście od feudalizmu do kapitalizmu. W porównaniu z innymi krajami Europy jest to bardzo wczesne przejście, a jego skutkiem jest między innymi gwałtowny rozwój miast. W tym czasie rozwija się gwałtownie handel, a co z tym bardzo blisko jest powiązane, również kupiectwo, lichwa, jak również rozwój banków. To przejście było wynikiem buntu siły niewolniczej, wobec obowiązującego powszechnie we Włoszech ładu feudalnego. Rozwijanie się siły niewolniczej miało swoje odbicie w rozwoju techniki, w różnego rodzaju odkryciach technicznych, jak również rozwój rzemiosła, w tym czasie wynalezione zostało koło wodne itd. W XV wieku Włochy mogły pochwalić się wielkimi i znaczącymi dla świata odkryciami geograficznymi. Te odkrycia również miały miejsca w okresie kapitalizmu.

Z powodu tych gigantycznych zmian społecznych i ekonomicznych, dokonał się również przełom w życiu intelektualnym Europejczyków. Odrodzenie stało się "krokiem milowym" w myśleniu i w badaniach. W tym czasie powstawały duże zwroty w patrzeniu na jednostkę i społeczeństwo, a także na relację występującą między nimi. Na tej płaszczyźnie również pojawiły się zmiany. Człowiek jako jednostka indywidualna był postrzegany wtedy inaczej, był inną istotą. Średniowieczni asceci, których było bardzo dużo, utarli pogląd że człowiek jest nikim, patrzono na niego z pogardą, brakiem szacunku. Ten brak szacunku odnosił się nie tylko do człowieka, ale również do całego człowieczeństwa. Renesans dokonał tu zmiany, ponieważ człowiek był zupełnie inaczej postrzegany. Inaczej, znaczy lepiej. Człowiek szczególnie wtedy został uznany i doceniony. Najbardziej wychwaloną i uwielbioną częścią człowieka był jego umysł. Właśnie w ludzkim umyśle przejawiała się ludzka godność, potęga, a także wyższość. Umysł miał za zadanie poznawać, ale to poznawanie nie miało polegać na ograniczeniu się do poznania platońskiej idei, ale również do poznania całego świata, którym człowiek był otoczony. W czasach feudalnych, wiara i religia były tym co wyznaczało całe życie człowieka, a także jego zasady i postępowanie. Te aspekty nie tylko były związane z indywidualnym człowiekiem, ale również z cała polityką, która podporządkowywała ustawy i ustalenia pod religie. Odrodzenie radykalnie przecięło takie rządy i sprawowanie takiej władzy. Uwaga która całkowicie była zwrócona na Boga, teraz całkowicie przekierowała się na człowieka. Celem ówczesnych myślicieli nie było doprowadzenie do ateizmu, ale próba konfrontacji rzeczywistości z Bogiem. Podkreślano wtedy, że ważna jest w życiu każdego człowieka religia, ale również tak samo ważne są doczesne pragnienia i cele człowieka.

Gwałtownie dokonujące się zmiany, jak również gwałtowny rozwój intelektualny, sprawiły, że powstały liczne grupy intelektualnych myślicieli. Średniowiecze cechowała myśl intelektualna wypływająca z samego środka kościoła. To duchowni i zakonnicy, byli tą grupą uprzywilejowaną, która rozwijała się intelektualnie. Z kolei odrodzenie cechowało to, że powstawali świeccy, często w żadnej sposób nie związani z kosiłem i głosili swoje poglądy intelektualne. Wtedy też modny staje się nowy prąd, a mianowicie humanizm. Nie chcę teraz skupiać się i odbiegać od naszego tematu, opisując i polemizując z poglądami odrodzenia.

Jak już wspomniałem, renesans jest czasem rozwoju i pojawienia się znaczących, a czasami wspaniałych intelektualistów, którzy proponowali nowe poglądy i nowe spojrzenie na całego człowieka, jak również na społeczeństwo. Jednym z takich myślicieli, znaczących dla tego okresu, był pochodzący z Florencji filozof Niccolo Machiavelli. To on dokonał rewolucyjnego przejścia i zmiany w pojęciu władzy i państwa. Czasami porównywany jest do Krzysztofa Kolumba, który jest odkrywcą na płaszczyźnie historycznej i politycznej.

Zanim przejdę do konkretów, wcześniej w wielkim skrócie przedstawię biografię Machiavellego. To jego życie, tworzyło jego poglądy na politykę i państwo. Ono też weryfikowało jego sposób patrzenia na tę kwestię. Z tego powodu ważne jest przedstawienie krótkiej charakterystyki, aby mieć prawidłowy wgląd w jego rozumowanie.

Niccolo Machiavelli urodził się w 1469 roku, a zmarł w 1527 roku. Był filozofem, historykiem i dyplomatą. Jeden z głównych i najważniejszych pisarzy politycznych w odrodzeniu. Miał pochodzenie szlacheckie, ale pochodził z rodziny ubogiej. Od najmłodszych lat, dzięki niezwykle bogatej literaturze, jaka znajdowała się w bibliotece jego ojca, zaczytywał się w Cyceronie, Tytusie Liwiuszu i innych znanych i cenionych pisarzach. Sprawował urząd sekretarza w Republice Florenckiej, a także udzielał się jako dyplomata w różnego rodzaju politycznych misjach, a także zreformował armię republikańską. Gdy do władzy wrócili Medyceusze, było to w 1512 roku, został odsunięty od czynnego udziału w życiu politycznym. W tym czasie zajął się pisaniem. Myśl Machiavellego, oddzieliła politykę, od kategorii dobra i zła. Osobiście znał spisek Pazzich, który był za aprobatą papieża Sykstusa IV, przeciwko Medyceuszom.

Posługując się w swoich rozważaniach politycznych przykładem Girolamo Savonaroli, Machiavelli chciał pokazać, że czymś złym, niedobrym i lekkomyślnym jest tworzyć coś, wbrew wszystkim i naprzeciw wszystkim. Niedobre jest uszczęśliwianie na siłę i przynosi więcej strat, niż pożytku. Najlepszym rozwiązaniem jest sytuację jaką zastajemy i na jej gruncie mamy rozpoczynać naszą działalność polityczną, ten grunt ma być początkiem naszej aktywnej pracy politycznej.

Początek kariery politycznej Machiavellego rozpoczyna się od 1498 roku, podczas gdy dostaje urząd kierownika drugiej kancelarii Signorii. Ona zajmowała się sprawami Rady Dziesięciu, była również odpowiedzialna za sytuację wewnętrzną i wojenną. To miejsce jest pierwszym w którym zaczyna stawiać pierwsze kroki w zdobywaniu doświadczenia dyplomatycznego i politycznego. Prawdopodobnie w wykonywaniu swoich obowiązków, była niezwykle pracowitym i sumiennym. Jego obowiązki sprowadzały się do pisania różnego rodzaju dokumentów, notatek, a także wyciągów. Pracował przy tym, od wczesnego rana, do późnego wieczora. Jako człowiek i współpracownik był lubiany, koleżeński, a także prawdopodobnie dowcipny.

Pierwszą podróżą dyplomatyczną Machiavellego, był Paryż, który przypadał na lata 1500 - 1501. Jego zadaniem w czasie tej podróży, było przekonanie Ludwika XII, króla Francji, do udzielenia wsparcia i pomocy podczas walki z Pizą. Była to dość trudna wyprawa, ponieważ Machiavelli nie miał nic do zaproponowania w zamian, gdyż nawet kasa "świeciła pustkami". Podczas pobytu we Francji, a trwał to ponad pół roku, Machiavelli miał okazję zobaczyć i poznać wszelkiego rodzaju intrygi, pułapki i ambicje różnych francuskich dygnitarzy. Wtedy też zrozumiał, że zdobywa przewagę i wysuwa się na prowadzenie ten tylko, kto ma pieniądze, albo silne i skuteczne w bojach wojsko. Podczas tego pobytu nauczył się i doskonale opanował zasady zdobywania wiadomości politycznych, przy pomocy prywatnych znajomości, jak również opanował ich analizowanie i uogólnianie. Te zasady i reguły postępowania opanował w mistrzowski sposób. Takie doświadczenia były niezwykle ważne, ponieważ one kształtowały dalszą karierę i życie polityczne Machiavellego, a także one kształtowały jego charakter i osobowość.

Podczas gdy odbywał swoją drugą podróż dyplomatyczną, miał okazję spotkać się z osobą, która wywarła wielki wpływ na niego i całe jego późniejsze życie. Tym człowiekiem był Cesare Borgia, na początku był arcybiskupem Walencji, a potem księciem Walencji i synem papieża Aleksandra IV. Zadaniem tej podróży było otoczenie opieką i obroną kupców z Florencji, aby mogli spokojnie, w pełni wolności i bezpieczeństwa trudnić się tym, czym się zajmowali, czyli handlem. W tym czasie Machiavelli był pod wielkim wrażeniem osoby Borgii. Był zachwycony i zafascynowany jego zdecydowanym działaniem, jak również umiejętnością logicznego myślenia. Widząc z jednej strony tak niesamowitą osobowość, a z drugiej strony miał w pamięci swoją wiedzę, na temat niemoralnego życia tego człowieka. Jednak ta wiedza w żaden sposób nie zrażała, ani też nie odstraszała Machiavellego, od Cesara Borgii. Jego gloryfikacja i fascynacja tą postacią znalazła swoje ujście w dziełku Machiavellego "Książę": "nie umiałbym nawet dać nowemu księciu lepszych wskazówek jak te, których dostarcza przykład czynów księcia Valentino".

Bardzo dużo wysiłku i czasu poświęca reformie i organizacji wojska. Zdaniem jego, jest to najpewniejsza droga do zagwarantowania sobie wolności i pokoju. Wiele rad, wskazówek i propozycji można odnaleźć w "Księciu", właściwie jest to jeden z najgłówniejszych tematów tej książki. Był przekonany, że prawo i państwo, są to dwa główne i najważniejsze filary dobrego państwa: "Powiedzieliśmy powyżej, jak konieczną dla księcia jest rzeczą założyć dobre podwaliny, bez których niechybnie upadnie. Najważniejszą podstawą wszystkich państw tak nowych, jak starych i mieszanych są dobre prawa i dobre wojsko, a ponieważ nie mogą być dobre prawa tam, gdzie nie ma dobrego wojska, a gdzie jest dobre wojsko, tam są z pewnością dobre prawa, przeto, nie będę o prawach, lecz o wojsku rozprawiał". Zajmowanie się i dyskutowanie na tematy wojskowe, ostatecznie doprowadziły Machiavellego do napisania książki "O sztuce wojennej". Powstała ona w 1512 roku.

Niccolo Machiavelli uczestniczył w sposób bezpośredni w wojnie, w 1509 roku, z Pizą. Po piętnastoletniej wojnie, sam osobiści przygotował akt poddania się Pizy. Po tym wydarzeniu otrzymał pochwałę od Sodoriniego.

Każda jego podróż, nie tylko była owocna w sukcesy, ale również w poszerzający się krąg przyjaciół, znajomych i bliskich mu osób, które odgrywały znaczącą rolę w Europie, a także jego doświadczenie i wnioski były coraz bardziej rozleglejsze i doskonalsze. To doświadczenie możemy odnaleźć w jego literaturze. Z powodu pogłębiającego i nasilającego się konfliktu pomiędzy Florencją i Rzymem, Machiavelli postanowił zająć się i rozstrzygnąć ten głęboki i niezwykle delikatny problem. Zastanawiał się, co będzie lepsze dla samej Florencji, utrzymanie pokoju i podjęcie pokojowych negocjacji, w których szukałoby się wspólnie kompromisów, czy też podjęcie walki zbrojnej i przekonanie o swojej wielkości za pomocą siły. W tym skłóceniu i konflikcie widział jakieś korzyści, ale też była druga strona medalu, obawiał się, że Florencji podczas wojny nie będzie miała udziału i wpływu na wydarzenia, jak również jej polityka nie będzie miała znaczenia i nie będzie realizowana. A więc wybrał drogę najbezpieczniejszą i najpewniejszą, czyli pokojowe rozwiązanie problemu. Gdyby ta misja dyplomatyczna udała się, to we Florencji uniknie się wojny i przelewu krwi, a jeśli się nie uda, to postara się, za pomocą argumentów i dostarczenia faktów, przekonać Francję do wojny z papiestwem.

Był przekonany, że każde państwo, które jest słabe, powinno mieć możliwość dokonywania wyborów. Nie może ślepo ulegać i poddawać się jednej ze stron, ponieważ wtedy traci bardzo wiele, a nawet wszystko. Był przekonany, że podczas zbrojnego starcia trzech państw, w tym dwóch silnych, państwo słabe zostanie stłamszone i wchłonięte przez państwa silne. Argumenty Machiavellego i przekonywanie nie powiodły się, a także sprawdził się jego najczarniejszy scenariusz. W roku 1511 - 1512 Francja odniosła sukces i zwyciężyła, to w konsekwencji doprowadziło do stworzenia koalicji przeciwko Ludwikowi XII, a tego typu sytuacja stworzyła bezpośrednie zagrożenie dla Florencji, ponieważ papież był przekonany zlikwidować system rządów republikańskich. W 1512 roku Piotr Soderini został zmuszony do ucieczki, a to spowodowało powrót do Florencji Medyceuszy. W tym samym roku Machiavelli zostaje zdjęty z urzędu i zaczyna zajmować się działalnością pisarską.

W roku następnym, czyli w 1513, przechodzi dość ciężki okres, również z powodu rozczarowania się polityką. W lutym zostaje aresztowany z powodu spiskowania i knucia przeciwko Medyceuszom. Jest to dla niego dodatkowo ciężki okres z powodu braku ze wszystkich stron pomocy. Brak tej pomocy doświadcza również od strony swoich przyjaciół. Dodatkowym piętnem był brak dowodów, na okazanie swojej niewinności. Na szczęście, zeznania prawdziwych spiskowców, którzy potwierdzili niewinność Machiavelliego, spowodowały uniewinnienie i uwolnienie z więzienia. Po tych ciężkich doświadczeniach, Machiavelli powraca do pisania i powstają dwa polityczne traktaty "Książę" i "Rozmyślania nad pierwszymi dziesięcioma księgami Liwiusza Tytusa".

To życie, które było neutralnym od polityki, jak również brak czynnego udziału w życiu ojczyzny, odbiło się bardzo na Machiavellim. Oczywiście, takiego przeżycia każdy by doświadczył, kto tak jak on brał czynny udział w kierowaniu i tworzeniu ojczyzny i jej dobra. Życie polityczne, było głęboko wpisane w jego naturę i ciężko, a przynajmniej z wielkim trudem, rezygnuje się z tego, czemu poświęciło się i podporządkowało całe swoje życie.

Po pewnym czasie Machiavelli zaczyna się pojawiać w środowiskach artystów i myślicieli, którzy skupiali się przy Cosimo Rucellai. Był to człowiek posiadający najbardziej znane ogrody Orti-Orticellari. Ludzie ci, byli fascynującymi się zwolennikami kulturą starożytną, a także popierali republikę. Machiavelli tej właśnie grupie zawdzięcza to, że papież w 1520 roku proponuje napisanie książki "Historii Florencji".

Do czynnej polityki powraca dopiero w 1526 roku i jego zadaniem jest zabezpieczenie murów miasta, przed nadchodzącą wojną z cesarzem Karolem V. W tym czasie zostaje powołany na urząd sekretarza rady nadzoru nad murami Florencji. Niestety wojna ta kończy się przegraną z powodu braku kompetencji i nieudolności wojsk papieskich.

Pojawiają się zamieszki, jak również otwarty sprzeciw skierowany przeciwko rządom Medyceuszy. W tym czasie na nowo powstaje republika. W związku z nowym rządem, na nowo powstają prawa, reguły i zasady obowiązujące w państwie. Ludzie, którzy byli na urzędach zostają zwolnieni, a na urzędy powołani nowi. Nowa władza nie wie, jakie stanowisko przydzielić Machiavellemu, pomimo tego że wierzy iż nie jest zdrajcą.

Na nowo Machiavelli znajduje się w ciężkiej dla siebie sytuacji i na nowo rozczarowuje się całą sytuacją. Ludzie z nowej władzy nie darzą go zaufaniem, ponieważ pracował za rządów Medyceusze.

Ostatni rok jego życia, był podsumowaniem tego, co napisał w "Księciu", a także potwierdzeniem słów które wypowiedział, że "tłum zawsze pójdzie za pozorami". W roku swojej śmierci osamotniony, bez przyjaciół, umiera 22 czerwca.

Życie jakie prowadził Niccolo Machiavelli, praca, okres w którym żył, kraj w którym się urodził i któremu się poświęcił, miały znaczący wpływ na jego rozumienie państwa, władzy, a także polityki.

Niccolo Machiavelli wszelkiego rodzaju badania, analizy, poglądy i teorie dotyczące społeczeństwa, państwa i polityki, były wynikiem analiz obecnego społeczeństwa. I ten okres, jest punktem wyjścia w wszelkiego rodzaju działalności i funkcjonowaniu politycznym. Te obserwacje i własne doświadczenia, były rozwijane i oparte na nauce i drobiazgowych studiach historycznych. Esencja wypływająca z tego rodzaju badań ma znaczenie nie tylko teoretyczne, ale również praktyczne. Ich zadaniem jest ustanowienie najlepszego ustroju politycznego.

Państwo, polityka, władza, są głównymi i najważniejszymi tematami nauki i dociekań Machiavellego. Czasy obecne powinny tę lekturę uznać za obowiązkową.

Odpowiadając na problematykę powstania państwa, Machiavelli mówi, że jest ono wynikiem i owocem poczucia braku bezpieczeństwa, będąc samotnym. Pierwotnie, gdy na świecie żyło znacznie mniej ludzi, niż obecnie, prowadzili oni styl życia bardzo podobny do życia zwierząt. Cały czas toczyło się ono wokół walki i ciągłej rywalizacji. Kiedy liczba ludzi ciągle wzrastała, a także rozwijała się świadomość ludzi, pojawiła się myśl, aby zrezygnować z części swoich praw, stworzyć wspólnie działającą grupę, na której czele stałby najbardziej silny człowiek i jego zadaniem byłoby wprowadzić pokój i porządek.

Wtedy człowiek ustanowił zasady, reguły i prawa. Każde złamanie jednego z tych praw, było oznaką sprzeciwu wobec panującej obecnie władzy. Umocnienie i zakorzenienie się tych zasad spowodowało, że człowiek miał większe poczucie bezpieczeństwa, a także sprawiedliwości. Według myśli i zdania Machiavellego, państwo jest tworem i owocem postępu i rozwoju ludzkości.

Machiavelli, tak jak większość filozofów uważał, że cały świat i wszystko co się w nim znajduje, jest w nieustannym ruchu. Ten ruch powoduje nieustanny rozwój i postęp człowieka. Ale pomimo tego ruchu, człowiek i świat, nie podlegają jakimś szczególnym i radykalnym zmianom. Dalej są tacy sami. Istota człowieka, przez ten ruch nie jest naruszona, natura człowieka nie podlega zmianie, a więc dalej człowiek z natury swej jest zły. Różnego rodzaju tworzące się ustroje, także nie są za każdym razem czymś nowym. Nowe są tylko okoliczności, sytuacje bardziej lub mniej sprzyjające. Z tego powodu, życie nieustannie jest czymś niepewnym, niczego też nie można przyszłościowo przewidzieć. Jedynym wyjściem w dokonywaniu dobrych wyborów, jest studiowanie i analizowanie historii, jak również własnego doświadczenia. Dzięki tej drodze człowiek jest wstanie kierować się słusznymi i dobrymi rozwiązaniami.

Nigdy nie istniały, nie istnieją i nie będą istnieć stałe i aktualne reguły i zasady polityczne. Najlepszą weryfikacją, potwierdzeniem i sprawdzeniem, tej litery prawa, jest doświadczenie praktyczne, które pokaże jej prawdziwość, a także skuteczność. Zmiany, jakie zachodzą w społeczeństwie, innych społeczeństwach, jak również w samej przyrodzie, powodują że człowiek nie jest w stanie stworzyć pewnego, stałego i absolutnie idealnie zorganizowanego państwa.

Kwestię rodzajów księstw i państw, Machiavelli porusza już w pierwszym zdaniu swojego traktatu "Książę": "Wszelkie państwa, wszelkie formy rządów, które miały lub mają władzę nad ludźmi, bywają republikami albo księstwami". Pomiędzy wszystkimi państwami i księstwami dokonuje podziału na republiki , a także na państwa jednowładne. W traktacie zatytułowanym "Rozważania" wyodrębnia formy zepsute np. tyrania, anarchia i oligarchia i formy czyste np. monarchia, demokracja i arystokracja. Dokonuje również analizy przeobrażania się tych ustrojów politycznych.

W ustroju monarchicznym, tytuł książęcy otrzymuje się przez dziedziczenie, to powoduje, że taka osoba zapomina o rządzeniu i kierowaniu, a najbliżsi współpracownicy myślą jedynie o tym, jak się dorobić majątku. Król i jego rodzina zaczynają tak nękać swoich poddanych, że w takiej sytuacji król staje się tyranem. Wobec takiej sytuacji, ludzie o najbardziej dominujących charakterach, powstają na czele buntu i powstania, aby obalić tyranię i króla. Wtedy powstaje nowy ustrój zwany arystokratycznym. W nim kierują, dbają o zasady i prawa, a także wprowadzają porządek ludzie najbogatsi. Lecz i ten ustrój polityczny nie ma szczęścia się ostać, ponieważ synowie arystokracji, nie są zainteresowani studiami nad wiedzą historyczną i w swojej przewrotności uważają się za wyżej stojących w hierarchii, jak również mają poczucie, że nie obowiązują ich powszechnie ustalone prawa, co w konsekwencji doprowadziło do przekształcenia się ustroju arystokratycznego w oligarchię. To prowadzi do kolejnego buntu i powszechnego sprzeciwu, który był związany z obaleniem kolejnego ustroju. W obawie przed kolejnym rozczarowaniem władza pozostała w rękach ludzi wprowadzających ład. W związku z upływem czasu, który doprowadza do śmierci, również umierają ludzie, którzy doświadczyli różnego rodzaju ustrojów i systemów politycznych, którzy mieli kontrolę nad obecną sytuacją. Nowe pokolenie nie miało doświadczenia innych ustrojów i panujących w innych ustrojach zasad, a także cnót. Państwo w tym czasie zaczęło sprowadzać się do ustroju anarchicznego. Następne pojawiające się przemiany spowodują, że państwo zostanie bardzo mocno osłabione i będzie cennym łupem do zdobycia przez inne narody.

Ten krótki opis, przedstawia charakterystykę, ewolucję i przebieg zmian różnych ustrojów politycznych. Te płynne zmiany są dowodem na Machiavellego teorię, dotyczącą ruchu i ciągłych zmian.

Niccolo Machiavelli stał na stanowisku, że wszystkie ustroje, jakie powstały, nie są dobre, ani nawet zadowalające. Pierwsze trzy, które zostały opisane w opowiadaniu, nie mogą funkcjonować nieustannie, a trzy ostatnie, są złe ze swej natury. Nawet nie ma powodu, aby przytaczać argumenty potwierdzające zdanie Machiavellego.

Ustawodawcy, nie byli zainteresowani jakimś jednym czystym ustrojem państwowym, ale próbowali mieszać, jak gdyby z każdego wybrać coś dobrego i w ten sposób stworzony zostanie najlepszy ustrój. Najlepiej funkcjonujące urzędy są w ustroju monarchistycznym, arystokratycznym i demokratycznym. Doskonałym przykładem Machiavellego jest Sparta, gdzie władca postępując właśnie w ten sposób, dał ugruntowanie i umocnienie tego kraju na bardzo długie lata, bo na ponad 800 lat. W tym czasie Sparta mogła cieszyć się nieustannym rozwojem i dużą sławą.

Przy takim stanowisku, można zacząć się zastanawiać w jakim ustroju gustuje Machiavelli? Czy jest to monarchia, a może republika? Odpowiedź na te pytania wcale nie jest łatwa i jednoznaczna. Udzielenie odpowiedzi wymaga znacznego wywodu i rozważań, a nie da się tego sprowadzić do jednego zdania. To niezdecydowanie wynika z tego, że Machiavelli opisując każdy ustrój wymienia jego wady i zalety, już tutaj jest ciężko stwierdzić, który bardziej woli. Dodatkową trudnością jest to, że uważa, iż ustrój aby był dobry dla kraju, musi być dopasowany do czasu, sytuacji, okoliczności i wielu innych czynników. Nie ma jednego uniwersalnego. Czytając "Księcia" można nabrać przekonania, że stoi po stronie monarchii, natomiast czytając "Rozważania" nabiera się przekonania, że woli republikę.

Gdy zajmuje się przedstawieniem i opisaniem republiki, za przykład służy mu jego kraj, Florencja. Ale kruchość tego systemu, a także niepewność jutra, powoduje że na czele powinien stać silny władca, a idealnym wzorem takiego władcy był Cesare Borgia, pod którego był silnym wrażeniem.

Można zajmować się opisywaniem drobiazgowo każdego systemu, następnie każdy z nich analizować i poszukiwać najbardziej prawdopodobnego ustroju, który był dla Machiavellego najlepszym. Ale chyba ważniejsze jest to, jakie czynniki wprowadzić, aby umocnić instytucje, jak również samo państwo.

Wszystkie państwa składają się z ludzi o różnym statucie społecznym, a także o różnym zaangażowaniu społecznym. Z tych ludzi należy wybrać jedna osobę która będzie kierowała państwem, tak aby ono zachowało swoją wolność i niezależność. Był przekonany, że najlepszą osobą która walczyłaby o wolność kraju, jest taka, która sama prywatnie szanuje, ceni i dąży do zachowania własnej wolności. Najbardziej dążącą grupą społeczną do wolności jest lud, ponieważ szlachta ogranicza się do gromadzenia bogactw, często przez zniewolenie się. "Lud nie chce poddać się władzy i uciskowi możnych, a możni pragną rządzić ludem i uciskać go".

Dobrym i słusznym wyjściem jest zostawienie wolności ludowi, ponieważ z tego może być więcej pożytku niż strat. Jednym z takich argumentów może być ten, że wolny lud nie będzie dążył do powstań, buntów i różnego rodzaju publicznych sprzeciwów, które ostatecznie kończą się obaleniem całego systemu.

To od narodu zależy stabilność i spokój państwa, ale ten naród bez odpowiedniego władcy nic nie jest w stanie w państwie zrobić. I w tym miejscu, Machiavelli ilekroć o tym mówi, bardzo mocno i stanowczo podkreśla wartość silnych, wybitnych i oryginalnych jednostek ludzi, którzy mają predyspozycje do bycia władcą. To od charakteru, osobowości, temperamentu i wielu innych czynników, będzie zależała relacja pomiędzy władcą i ludem i na odwrót.