I. Pomysł zintegrowania Europy

1. Fazy rozwoju pomysłów zjednoczeniowych

2. Motywy zjednoczenia Europy

3. Kryteria tożsamości europejskiej

II. Założenia rozwoju IE po II wś (zewnętrzne oraz wewnętrzne ) a także pierwsze instytucje integracyjne

III. Podstawowe obręby objęte IE:

1. Integracja rynkowa - jej kolejne fazy, proces dochodzenia do jednolitego rynku europejskiego

2. Integracja walutowa - proces dochodzenia do Unii gospodarczo-walutowej

3. Tworzenie podstaw oraz rozwój wspólnot europejskich, a w następnej kolejności UE

IV. Kierowanie UE (działanie) :

1. proces podejmowania decyzji oraz urzędy biorące w nim udział

2. wdrążenie do prawa wspólnot europejskich

3. model ponadnarodowy i międzyrządowy:

a) model ponadnarodowy- dąży do utworzenia urzędów ponadnarodowych (Komisja Europejska) oraz przeniesienia obowiązków na poziom ponadnarodowy

b) model międzyrządowy- decyzje osiągane są przez uzgodnienia stanowisk poszczególnych rządów

V. Integracja Polski z UE. Dwie przyczyny:

1. Zacieśnienie więzi gospodarczych oraz politycznych w oparciu o umowy i porozumienia (kwestia formalno-prawna)

2. Poszerzanie oraz zgłębianie współpracy

WIZJA ZJEDNOCZENIA EUROPY

I Fazy rozwoju idei zjednoczeniowych

  1. początkowe oferty zjednoczeniowe XIV-XVII w.
  2. oferty zjednoczeniowe w czasach oświecenia XVIII w.
  3. Nowe warunki do rozwijania się idei zjednoczeniowych w Europie w XIX w. I poł. XIX w i II poł XIX w to etapy bardzo zróżnicowane, w których reprezentowano inne idee; I poł XIX w to czas rewolucji w Europie a II połowa XIX w to czas przesłanek ekonomicznych ku utworzeniu bardziej wspólnej Europy
  4. XIX/XX w.- to okres rozwoju nacjonalistycznego nurtu w teorii zjednoczenia Europy, tzn. teorie niemieckie: Mittel Europa G wielkiego obszaru
  5. Okres międzywojenny: Coundenhove Kalergi Aristid Briand, tj. koncepcja Pan Europy oraz pierwsze próby wprowadzenia jej do życia

II. Powody rozwijania idei zjednoczeniowych:

  1. zagwarantowania bezpieczeństwa
  2. umocnienie pozycji polityczne
  3. powody ekonomiczne
  4. powody kulturowe

III. Warunek umacniające obręb wspólnej Europy:

  1. Pierre Dubois - autor pierwszej koncepcji. Był doradcą króla Francji Filipa IV Pięknego, prawnikiem oraz dyplomatą, uczniem Tomasza z Akwinu. Dubois zaproponował stworzenie Federacji Suwerennych Państw Chrześcijańskich, w której istotną rolę widział dla Francji. Dwa istotne elementy: Federacja Państw Suwerennych oraz Federacja Państw Chrześcijańskich. Warunek religii jako kryterium wyznaczenia wspólnej Europy.

Idea Maksymiliana Bethune - był również doradcą króla Francji Henryka IV, w XVI wieku. Ideę tą uważa się powszechnie za najistotniejszą koncepcję tamtego okresu. Ma znaczenie przede wszystkim dlatego, że następni późniejsi autorzy idei opierali się na Wielkim Planie Pokoju Europy Henryka IV. Ideą bardzo szczegółowo przygotowana, związana była z hasłem stworzenia Stanów Zjednoczonych Europy. Wzorem na którym się opierała były wyniki greckie, a dokładnie Związek Amfliktioński. Poniżej przedstawię Elementy Wielkiego Planu Pokoju Europejskiego:

  1. uporządkowanie kwestii religijnych poprzez uznanie oraz zrównanie katolicyzmu,
  2. wyrównanie sił państw europejskich
  3. podzielenie Europy na piętnaście samodzielnych krajów
  4. powołanie Rady Generalnej Europy (wzorując się na związku Amfliktiońskiego). Do RGE planowo miało wstąpić 70 reprezentantów wybranych przez wybrane kraje, w tym po czterech z krajów dużych i po dwóch z krajów małych. RGE miała posiadać charakter ciągle urzędującej rady oraz miały jej być przyznane kompetencje do rozstrzygania wszystkich konfliktów (cywilnych, religijnych oraz politycznych)
  1. Podstawowym powodem zjednoczenia Europy były gwarancje bezpieczeństwa (zagrożenie ze strony kraju osmańsko-tureckiego). W XV w - król Czech - Jerzy z Podiebradu (1459). Doradca króla Jerzego, Francuz Mariki, opracował koncept Federacji Europejskiej, która charakteryzować miała się elementami:
  1. Zgromadzenie Federalne Władców z używaniem zasady większości głosów podczas podejmowania decyzji,
  2. Stworzenia wspólnego budżetu, armii oraz administracji

1464- zostaje złożona następna oferta przy udziale Macieja Konina, króla Węgier oraz Kazimierza Jagiellończyka. Brzmiała ona w sposób następujący: zwołanie kongresu monarchów oraz utworzenie unii pokojowej. Z tą ofertą posłowie czeskiego króla pojechali na dwór francuski do króla Ludwika XI, który nie przejął się zbytnio przedstawioną ofertą bo jak stwierdził Francja leży daleko od Turcji.

Oferty okresu oświecenia XVIII w.

Oświecenie w znaczny sposób odbiegało od średniowiecza. Zaczęto myśleć w sposób postępowy, na ten okres przypada rozwój intelektualny, poglądy polityczne, prądy liberalno-demokratyczne.

Określenie nowe kryterium granic Europejskich - wspólny dorobek intelektualny - szukanie głównej jedności intelektualnej.

Wątek bezpieczeństwa- największą ilość propozycji złożyli filozofowie, historycy, dyplomaci.

Filozofowie:

1. 1712-1778 JAN JAKUB RUSSO

2. 1724-1804 EMANUEL KONT

Ad.1.

Russo poddał propozycję przymierza Politycznego, które będzie zrzeszać kraje Europejskie

Ad.2.

-1795- padła oferta o poważniejszym charakterze- mocniejszego powiązania krajów Europejskich

-Ponadnarodowa Federacja Suwerennych Państw, stworzona do regulowania stosunków międzynarodowych oraz zapobiegania wojnie

WILLIAM PENN

Był założycielem kolonii w Pensylwanii; .......... brytyjski zaproponował zlikwidowanie w Europie samodzielnych krajów oraz stworzenie Parlamentu Europejskiego

Wiek XIX

I poł - to czas wojen napoleońskich, rewolucji, Wiosna Ludów

II poł - była raczej spokojna

I poł XIX wieku:

Napoleon Bonaparte i jego walka o wolność oraz zjednoczenie Europy.

hasło: stworzenie Wielkiej Rodziny Europejskiej

Francuz WIKTOR HUGO - był zwolennikiem Stanów Zjednoczonych Europy, dobre układy USA oraz Stanów Zj E.

Francuz SAINT SIMON 1760-1825 -można o nim powiedzieć, że być socjalistą utopistą. W roku 1814 propozycją zintegrowania podkreślił Instytucje Wspólnej Europy, złożył propozycję Wspólnego Rządu i Wspólnego Europejskiego Parlamentu.

II poł XIX wieku

Etap w rozwoju Europy cechuje się własnościami takimi jak:

1. wzrost towarów przemysłowych- efekt II etapu industrializacji, zaczęto produkować na coraz to bardziej masową skalę

2. rynek światowy zaczął się coraz bardziej rozwijać

3. Mocarstwo Wielkiej Brytanii obejmowało przywództwo- miało przewagę konkurencyjną na rynku światowym- była zwolenniczką wolnego handlu. Wolny handel utrzymywał się do ostatnich 30 lat XIX w. Później nie było już wolnego handlu - kraj niemiecki - protekcjonizm. Następnie Francja przez Niemcy także protekcjonizm. Wielka Brytania starała się rządzić przy użyciu polityki wolnego handlu.

Pod koniec wieku XIX - padła oferta Integracji Gospodarczej - do założeń politycznych tym razem dołączone były założenia o charakterze ekonomicznym:

-zgłaszane przez reprezentantów różnych państw, najwięcej z Włoch oraz Niemiec

-strefy wolnego handlu oraz Unii Celnej, lecz dosyć rzadko wprowadzane do życia oraz nie posiadało to stałego charakteru.

Pomysł zjednoczenia w Niemczech - inaczej trakt

Projekt zjednoczenia Europy w ujęciu teoretyków niemieckich, tj. nacjonalistyczny prąd integracji Europy, przełom XIX i XX w.

2 pomysły:

1. projekt Środkowej Europy - związki z Friedrichem Naummana przedstawiono w jego książce Środkowa Europa, opublikowanej w 1915 Przedstawione propozycje:

-stworzenie Unii Europy Środkowej, której centrami miały być Niemcy oraz Austro-Węgry

-upatrywał szans poszerzenia terytorium Środkowej Europy, kiedy doświadczenia współpracy byłyby pozytywne

-miał zostać przyjęty niemiecki system gospodarczy.

Oferta ta była drogą Niemiec do objęcia pozycji mocarstwa. Posiadała olbrzymią rzeszę zwolenników.

Organizację zwolenników Środkowej Europy w roku 1904 utworzył Juliusz Wolf. Zwolennicy twierdzili, że teren ME powinien być dosyć szeroki: Szwajcaria, Belgia, Holandia, Francja. Za cel ME stawiał sobie skuteczną rywalizację z Wielką Brytanią, Rosją oraz USA.

Ocena projektu ME - bardzo nacjonalistyczna i agresywna polityka.

2. Projekt Gospodarki Wlk Obszaru - przełom XIX/XX wieku. Projekty szczegółowe składały się na nią, ich zróżnicowanie wynikało od autora.

Dwie fazy rozwoju GWO:

A. koniec wieku XIX oraz początek XX stulecia

B. okres po I Wojnie Światowej

Ad.A.

Propozycja złożona w roku 1884 przez ALBERTA VON SCHAFFLE (1831-1903). Zaproponował on Europejski System Walutowy, który odpowiadał Europejskiej Unii Celnej, na której zewnętrznej granicy ustalono wspólną taryfę celną. Ten obręb miał stanowić sposób na sukces w osiągnięciu przewagi konkurencyjnej w rywalizacji jaka rozgrywała się pomiędzy USA a Rosją.

Ad.B.

Ewolucja GWO po I Wojnie Światowej poszła w kierunku stworzenia obrębu w Europie o dużo mocniejszych powiązaniach niż powiązania handlowe, a także utworzenie takiego związku gospodarek narodowych oraz takiego obrębu gospodarczego, na którym możliwe będzie osiąganie także innego typu korzyści gospodarczych:

-korzyści wysokości produkcji są efektem możliwości rozwoju specjalizacji

-korzyści są także wynikiem lepszej lokalizacji produkcji

-korzyści są także wynikiem zasad wolnego rynku lub też usuwania słabszych producentów

GWO stanowi również ukryty sposób na utworzenie wokół Niemiec Centrum Gospodarczego Europy.

Ciągła rywalizacja w rezultacie zakończyła się wojną, która spowodowała zniszczenia w Europie politycznej i gospodarczej. Utraciła swoją pozycję na rzecz USA, to zaniepokoiło zwolenników integracji Europejskiej.

Hrabia COUNDENHAVE - KALERGI -koncepcja Pan-Europy:

1. zał. koncepcji Pan-Europy

2. podstawy, które miały wpływ na powstanie tej koncepcji

3. Stworzenie Unii Pan Europy z przeznaczeniem ruchu działającego na rzecz wdrążenia w życie projektu Pan-Europy.

Hrabia - arystokratyczne pochodzenie oraz międzynarodowy rodowód, obszerne wykształcenie, brak kłopotów na tle finansowym. "Świat powinien być zorganizowany jako układ jedności ponadnarodowej". Twierdził, że wszystko ma być podporządkowane regułom humanizmu ponadnarodowemu. Wzorce powinno się czerpać ze starożytnego Rzymu:

-powszechny ład

-idealny porządek

-sprawna organizacja

Trafił do ruchu masońskiego. Bycie Masonem nie dodało mu w żadnym stopniu sławy.

W jego żyłach płynęła krew rodowodu: austriackiego, niemieckiego, rosyjskiego, polskiego i japońskiego. Na świat przyszedł w Tokio, swoje dzieciństwo spędził w Czechach, naukę pobierał w Wiedniu, tam zrobił doktorat, a swoją wiedzę uzupełnił w Monachium.

Zaczęło się od opublikowania w roku 1923 r. książki Pan Europa, gdzie autor pokazał podział państw na cztery grupy oraz przedstawił w obszernej formie zjednoczenie Europy wg swojego punktu widzenia. Warunki podziału: poziom oraz charakter kultury, cywilizacji, rozwoju gospodarczego.

Do I grupy - kraje Europy bez ZSRR i Wielkiej Brytanii

do II grupy - Wielka Brytania oraz jej dominie

do III grupy - państwa Ameryki Północnej

do IV grupy - Rosja

Dopatrywał się szans na wyodrębnienie V grupy dla państw z regionu azjatyckiego. Zaprezentował projekt Integracji Europejskiej - hasło stworzenia Stanów Zjednoczonych Europy wzorując się na USA. Dla Europy nawet Parlament stworzono w oparciu o doświadczenia USA.

Stworzenie Stanów Zjednoczonych Europy miało się odbywać w czterech niezależnych od siebie etapach:

I. powołanie Konferencji Europejskich przez jeden kraj europejski (etap przygotowawczy)

II. obligatoryjne zawieranie umów pomiędzy wszystkimi krajami Europy kontynentalnej o wzajemnej gwarancji granic oraz rozstrzygnięcie wszystkich konfliktów przez utworzony Sąd Rozjemczy.

III. stworzenie Państwowo-Europejskiej Unii Celnej - stadium przygotowania Europy do utworzenia jednego obrębu gospodarczego

IV. końcowy, był najbardziej możliwy do wykonania stworzenia Stanów Zjednoczonych Europy

Drzewo Eur-logo Instyt e, publik e Kalergi

Jest to metaforyczna wypowiedź. Naród europejski porównany został do wielkiego drzewa, które ma jeden pień oraz wiele gałęzi. Nacjonaliści dostrzegają jedynie gałęzie, i uważają je za drzewa, ponieważ, wspólny pień został przykryty przed ich oczami. Ta zasłona, która nie pozwala im na zobaczenie pnia to ich niekompletne wykształcenie. Osoby kompletnie oraz gruntownie wykształcone dostrzegają, że Europa jest jednością kultury, krwi oraz dziejów.

Założenie zgłoszenia idei. Dopatrywał się zagrożenia w wojnie oraz w Rosji:

1. zagrożenie ze strony Rosji

2. zagrożenie ze strony USA

USA dążyła do podporządkowania sobie Europy, ponieważ ta chciała realizować swe własne interesy gospodarcze. Europa - obrębem wpływów oraz przewagi USA.

Europa mogła się obronić jedynie poprzez stworzenie samodzielnego bloku krajów działających w jednym systemie polityczno-gospodarczym.

Praktyczna funkcjonalność Kalergi

Książkę rozesłano do najbardziej wpływowych osób w Europie, co zapewniło jej szerokie rozpowszechnienie. Złożył propozycję żeby zwolennicy projektu zaczęli się zgłaszać. Po upływie pierwszego miesiąca było 1000 zgłoszeń. Nadeszła pomoc finansowa z Niemiec od Marka Warburga w wysokości 60 tys. DEM w złocie.

W dniach 3-6.X.1926 r. - w Wiedniu miał miejsce Kongres Państw Europejskich oraz utworzono Unię Państw Europejskich - wzięło w nich udział 2000 delegacji prezentowanych przez 24 europejskie kraje.

Polityk ARISTID BRIANDT - zaangażował się na rzecz tego projektu

EDWARD HERRIOT - premier Francji, zwolennik Państw Europejskich

GUSTAW...............

W latach 30-tych Kalergi współpracował z działaczami niemieckimi, co bardzo źle postrzegano ( nawet Hitlera). Polacy podjęli decyzję o wycofaniu się z Państw Europejskich, ponieważ Kalergi udzielił poparcia Niemcom.

Po wybuchu II Wojny Światowej Kalergi udał się do USA. Podjął tam pracę na Uniwersytecie w Nowym Jorku. Po zakończeniu wojny powrócił do Europy i podjął próbę włączenia się w ruch tworzenia wspólnej Europy. Jego czas już wówczas przeminął. Bardziej oddał się polityce. Dostał wiele nagród.

1950 r. - nagrodę im Karola Wielkiego

1954 r.- honorowe członkostwo Uniwersytetu we Frankfurcie

1955 r. - Wielki krzyż zasługi RFN

1955 r. - od francuskiej legii honorowej

1961 r. - od uniwersytetu w Hadze za zasługi dla kultury

1967 r. - w Japonii, nagroda pokojowa

Zmarł w roku 1972, nie dożywszy największych sukcesów integracyjnych Europy. Dane było zobaczyć mu tylko I etap.

Wykład 3 

ARISTID BRIANDT (AB) - deputowany do francuskiego zgromadzenia narodowego. Zasiadał na wysokich urzędach. Przez 15 razy był ministrem ds. zagranicy a przez 10 razy premierem. W roku 1926r przyznano mu Nagrodę Nobla w dziedzinie Pokoju, razem z Gustawem Strechmanem ( Ministrem Spraw Zagranicznych w Niemczech).

EDWARD HERRIOUT (EH) - także pełnił funkcje ministra ds. zagranicy oraz premiera. Był zwolennikiem stworzenia Unii Federalnej w Europie, jeszcze przed publikacją Pan Europy.

BRIANDT zgłaszał ten projekt cztery razy ( w 1912, 1924, 1939 i 1930r).

Po wydaniu Pan Europy BRIANDT oraz HERRIOUT uczynili swoje działania bardziej intensywnymi. Przyłączyli się do rozpoczęcia działań na forum międzynarodowym. Jako pierwszy ofertę integracji Europy zaprezentował EH podczas sesji Rady Ligi Narodów w roku 1924.

ARISTID BRIANDT po raz pierwszy opowiedział się publicznie za ruchem paneuropejskim w maju roku 1925. Wyrażał poparcie dla koncepcji Kundenhove Kalergi. Po roku 1925 najbardziej znaną inicjatywą ARISTID BRIANDT był list z 17 maja 1930r, które skierowane było do wszystkich europejskich krajów członkowskich Ligi Narodów. Ten list szerzej znany jest jako Plan Briandt'a. Zawarte zostały w nim dwie propozycje:

  1. stworzenie Unii Federalnej, inaczej nazywanej Unią Polityczną, ale jednoczesnym przy utrzymaniu niezależności krajów, które wchodzą w skład tej unii.
  2. gospodarczą polegającą na stworzeniu na terenie Unii Politycznej, który miałby za zadanie likwidowanie barier handlowych.

Reakcja na Plan Briandt'a:

1. Z jednej strony - reakcja dużych krajów, na czym szczególnie zależało AB. Jednak z ich strony nie było żadnego zainteresowania tą ofertą:

  • Wielka Brytania zachowywała się bardzo sceptycznie.
  • Mussolini wykazywał bardzo niechętny a wręcz wrogi stosunek
  • Niemcy byli niezdecydowani

Projekt zgłoszono w bardzo niekorzystnym czasie - okresie wielkiego kryzysu gospodarczego. Kraje zajęte są swoimi sprawami wewnętrznymi. Liga Narodów miała pozytywny stosunek, zwrócono się do Komisji żeby poprosić o wystawienie oceny projektu AB. Główna uwaga skupiała się na części gospodarczej tego projektu. Komisja ( 1930-1932 ) miała 3 spotkania. Ostatnie odbyło się w roku 1937. Efektów nie przyniosło żadne.

Razem ze śmiercią AB w 1932 roku została pogrzebana także idea integracji Europejskiej.

  1. Zaproponowanie projektu na forum międzynarodowym.

Okoliczności oraz inicjatywy polityczne na rzecz wspólnej Europy pod koniec II wojny światowej oraz w drugiej połowie lat 40-tych.

Podstawowe tematy:

  1. Podstawowe prądy w rozmowach nad integracją Europejską
  2. rola jaką odgrywają europejscy federaliści
  3. wpływ W. Churchill'a na kształtowanie świadomości oraz potrzeby budowania wspólnej Europy
  4. Kongres federalistów, który odbył się w Hadze w roku 1948.
  5. Powołanie Rady Europy w roku 1949.

Wojna uświadomiła, że Europa, która działa w warunkach podziału jest w stanie przynieść więcej problemów. Politycy europejscy zaczęli poszukiwać rozwiązań.

Ad. I.

Oferty:

  1. oferta współpracy pomiędzy Francją a Wielką Brytanią ,którą spora część polityków akceptowała. Pojawiła się chęć stworzenia podstawy wzmocnienia Europy oraz wyjścia z II wojny światowej a także utworzenia trwałego układu w Europie
  2. stworzenie regionalnych związków federalnych w Europie, które akceptowała duża część polityków.

Na szczególną uwagę zasługują oferty złożone przez państwa Europy Środkowo-Wschodniej, np. Polski, które zaproponowały złączenie się z Czechosłowacją na krótko przed wojną. Jednak Czechosłowacja odmówiła.

Prądy cechujące przyszłość Europy:

  1. Prąd federalistyczny - Europa jako federacja
  2. Prąd funkcjonalistyczny
  3. Prąd konfederalny

AD.1. nurt federalistyczny

Był to najbardziej rozwinięty prąd. Nad jego rozwojem pracowali od połowy lat 40-tych zwolennicy UFE. Pośród reprezentantów trzeba wskazać m.in.:

  • W. Churchill'a - określanie go mianem federallisty jest mocnym uproszczeniem, ponieważ jego działalność była dosyć zróżnicowana
  • Paul H. Spaak - premiera oraz ministra spraw zagranicznych Belgii
  • Alchiok de Gosperi
  • Alfredo Spinelli
  • Leon Blum
AD.2. prąd funkcjonalistyczny

Rozwijał się na zasadzie poddawania w wątpliwość szans na wprowadzenie w życie UFE. Federaliści brali pod uwagę polityczne założenia i popierali tworzenie urzędów ponadnarodowych. Funkcjonaliści - opowiadali się za integracją gospodarczą Europy oraz współdziałaniu w tej branży. Żeby jednak o tym mówić trzeba najpierw popracować nad rozwojem współpracy.

AD.3.prąd konfederalny

Przypadł na lata 50-te. Jego najważniejszym reprezentantem jest gen CHARLES DE GAULLE. Nie wyobrażał on sobie wspólnej Europy, która miałaby cechy ponadnarodowe.

Ad. II.

  • Kongres Europejskich Federalistów w lipcu 1944r w Genewie ( w tym samym okresie odbywała się konferencja w Bretton Woods oraz manifest PKWN w Polsce 22.VII.44).

Do jego organizacji doszło zwłaszcza za sprawą inicjatywy Włoch oraz Francji. Na zakończenie posiedzenia przygotowano dokument zwany Końcowym Dokumentem Konferencji. Przewodniczącym konferencji był Spinelli. Federaliści podjęli uchwały o stworzeniu EF ze swoją konstytucją oraz ponadnarodowym rządem. Nie wszyscy uczestnicy złożyli pod tą uchwałą podpisy. Dania oraz Norwegia nie zrobiły tego ze względu na swoją polityczną neutralność.

  • III. 1945r w Paryżu - federaliści.
  1. Spinelli był przywódcą tego ruchu. Było to tylko potwierdzenie uchwały genewskiej. Brak nowych projektów.

Warto podkreślić wkład jaki miał Coundenhove Kalerga:

Był on autorem pierwszego projekt konstytucji Stanów Zjednoczonych Europy z 1944r, przygotowanej w oparciu o konstytucję USA. Wykonał go Komitet Prawny V Kongresu PAN Europejskiego. Zakładał Europejską Unię Gospodarczą (razem z koloniami) oraz wspólny system obronny oraz prawny.

Ad. III.

Czasy po II wojnie światowej. Przemówienie W. Churchill'a z 19.IX.1946r, które wygłosił w Zurychu było wystąpieniem, które miało istotny wpływ na poruszenie opinii publicznej w Europie oraz uświadomiło jak istotne są działania na tle zjednoczeniowym Europy. W swoim wystąpieniu pokazał kierunki działań do zjednoczenia.

Przemówienie: "Tragedy of Europe" by W.Churchill

"Europa to miejsce narodzin kultury, sztuki, filozofii i nauki w czasach starożytnych i współczesnych. To Europa tworzyła cywilizacje. Co może uchronić E przed tragedią zniszczenia? Tym remedium może być odbudowa rodziny europejskiej. W takim zakresie w jakim możliwe i w ramach takiej struktury, która zapewni pokój, bezpieczeństwo i wolność."

Zauważył, że istnieje konieczność zbudowania Stanów Zjednoczonych Europy. Dużo zawdzięczamy C.Kalergi oraz AB. Podkreślił rolę jaką odegrała Liga Narodów. Był też zadowolony z ciepłego przyjęcia projektu [...] przez prezydenta Trumana. Stanowisko USA do projektów Unii Federalnej Europy było zmienne; w czasie II wojny światowej nastawienie było złe. Pierwszy krok do odbudowania rodziny europejskiej powinno się podjąć przy współdziałaniu Francji oraz Niemiec (sytuacja może dziwić, ponieważ nie zaproponowano Wielkiej Brytanii). W taki sposób Francja ma szanse na odzyskanie moralnego przywództwa w Europie, a bez wielkiej duchowo Francji oraz wielkich duchowo Niemiec nie ma mowy o odbudowie w Europie.

"Struktura SZE jeśli ma być dobra i naprawdę stworzona to powinna być taka, która uczyni materialną siłę poszczególnych państw, jako mniej ważną. Małe narody powinny się liczyć tak samo jak duże i osiągać korzyści przez ich wkład w tworzeniu wspólnych fundamentów. Państwa starożytne i księstwo niemieckie dobrowolnie połączone dla wzajemnej wygody w system federalny mogłyby zająć swoje indywidualne miejsca w Stanach Zjednoczonych Europy. Naszym stałym celem jest budować i umacniać Narody Zjednoczone (ONZ) - system bezpiecznego świata. W ramach koncepcji bezpiecznego świata musimy odbudować rodzinę europ jako strukturę regionalną , która może nazywać się Stanami Zjednoczonymi Europy. Pierwszym krokiem w tym kierunku powinno być utworzenie Rady Europy ( Council of Europe). Jeśli w pierwszym okresie nie wszystkie państwa Europejskie zechcą stworzyć Unię, bądź nie będą w stanie do niej przystąpić, to musimy dążyć do jej utworzenia w gronie tych, którzy będą mogli to uczynić. W tym pilnym działaniu Francja i Niemcy powinny trzymać ster razem. A GB, Ameryka i sowiecka Rosja (mam nadzieję) powinny być przyjaciółmi nowej Europy i bronić jej prawa do życia i blasku."

Tak przedstawiała się wizja W.Churchill'a ( zm. w 1965r )

Ad. IV.

Druga połowa lat 40-tych

Następnym istotnym wydarzeniem był zorganizowany w 1948roku Kongres Federalistów w Hadze. Wzięło w nim udział 16 państw. Na czele delegacji stanął kanclerz Adenauer z Niemiec. W.Churchill był także bardzo aktywny z racji tego, że pełnił urząd wiceprezydenta tego ruchu. Oto trzy sekcje obrad kongresu:

  • polityczna
  • gospodarcza
  • kulturalna

Co proponowali federaliści??:

Twierdzili, że odbudowa gospodarcza Europy musi odbyć się drogą stworzenia Unii Gospodarczej w Europie. Wstępną fazą powinno być zacieśnienie więzi między gospodarkami narodowymi. Tak przedstawiał się cel ogólny.

Tak się przedstawiają cele szczegółowe:

1. handel - likwidowanie przeszkód handlowych, stopniowe lecz systematyczne aż do pełnego zlikwidowania ceł i dążenie do stworzenia UC

2. waluta - dążenie do osiągnięcia stabilizacji walutowej przez wybrane państwa, stworzenie Izby Clearingowej w celu rozliczeń multilateralnych. Osiągnięcie swobody wymienialności walut pomiędzy państwami.

3. produkcja - opracowanie wspólnego programu żeby: - produkcji rolnej; - dla przemysłu żeby utworzyć lepszą bazę techniczną, wyższego poziomu

4. deklaracja, która odnosiła się do społeczeństwa oraz siły roboczej- utworzenie warunków do swobodnego przepływu siły roboczej oraz całkowitego zatrudnienia. Osiągnięcie wyższego poziomu życia w Europie. Utworzenie warunków do swobody przepływu kapitału.

Ad. V.

Patrząc na to z politycznego punktu widzenia, to co ważne to powołanie Narodowej Rady Ruchu Europejskiego żeby miały wpływ na swoje rządy (politycznie) w celu stworzenia Zjednoczonej Europy.

Historia Rady Europy:

Inicjatywa W.Churhill. Jt. Instytucja, która zainicjowała idee wspólnej Europy. Ministrowie Spraw Zagranicznych Francji, Włoch, Wielkiej Brytanii, Belgii, Holandii prowadzili rozmowy nad kształtem RE. W grę wchodziły poniższe cele:

  • ochrona prawa do wolności
  • ochrona praw człowieka
  • utworzenie systemu bezpieczeństwa w Europie

Organizacja ta miała szanse przyjąć nazwę UE, lecz Wielka Brytania nie wyraziła zgody. Efektem tych rozmów było wynegocjowanie statusu RE. Dnia 5 maja 1949r w Londynie podpisano traktat Westminster. Został określony w nim cel działalności RE z pominięciem kwestii bezpieczeństwa (ponieważ nie wszyscy delegaci chcieli aby RE zajmowała się takimi kwestiami). Grupa 10 krajów prowadziło rozmowy. Szwecja z Irlandią nie chciały wyrazić zgody na kwestie bezpieczeństwa. Sygnatariusze RE to:

1. Belgia

2. Dania

3. Francja

4. Holandia

5. Irlandia

6. Luksemburg

7. Norwegia

8. Szwecja

9. GB

10. Włochy

W późniejszym czasie przystąpiły inne państwa:

11. RFN w 1951r

12. Europa Środkowo-Wschodnia od roku 1989

Efekty Traktatu Westminster:

RE - jest to instytucja o charakterze ogólnoeuropejskim, a nie organizacja Wspólnot Europejskich (Unii)

Po II wojnie światowej - pod względem politycznym zjednoczona Europa była akceptowana przez wszystkie państwa. Różnice zdań pojawiały się tylko jeśli szło o kształt przyszłej Europy. Najbardziej aktywni w tej kwestii byli federaliści. Głoszone założenia polityczne miały wtedy miejsce, ale również gospodarcze.

Wykład 4 

W oparciu o traktat paryski powołano wspólnotę: EUROPEJSKA WSPÓLNOTA WĘGLA I STALI (18.IV. 1951). Weszła on do życia 25 lipca 1952 r. Traktat podpisano na okres pięćdziesięciu lat czyli do roku 2002. Podpisy złożyły kraje: Belgia, Holandia, Luxemburg, RFN, Francja, Włochy.

Treść składała się preambuła oraz sto artykułów:

- rynek stali i wydobycie

- handel węglem kamiennym

Za najważniejszy cel EWWiS uznano:

  • aspekt ekonomiczny - Stworzenie wspólnego rynku węgla oraz stali.
  • Aspekt praktyczny - w zakresie wspólnoty państwa członkowskie wyraziły zgodę na stworzenie pewnych organizacji mających charakter ponadnarodowy (pierwszy przypadek kiedy oddano obowiązki na szczebel ponadnarodowy).

Pomysłodawcą był JEAN MONNET

Realizacja spotkała się z problemami w państwach członkowskich.

W ratyfikacji wystąpiły pewne trudności; tylko w Holandii oraz Luksemburgu obeszło się bez trudności ( dla tych krajów te dziedziny gospodarcze nie posiadały istotnego znaczenia).

W reszcie państw silnie aktywne stały się siły polityczne, które sprzeciwiały się utworzeniu wspólnoty. Najsilniejsza opozycja pojawiła się ze strony Francji oraz RFN.

Francja: front opozycyjny skupiony był wokół Charlesa de Gaulle'a, który niechętny był strukturom ponadnarodowym. W końcu jednak udało się podpisać dokument.

Niemcy: koncepcję wspólnoty popierała partia CDU (liberałowie) oraz Chrześcijańska Demokracja natomiast jej przeciwnikami byli: Socjaldemokraci oraz komuniści. Bali się, że we wspólnocie będzie dominowała Francja.

Stwarzanie wspólnego rynku miało być przeprowadzane stopniowo. Traktat Paryski przewidywał 5-letni okres przejściowy (miał być przeznaczony na zniesienie barier celnych oraz innych ograniczeń w handlu). Państwa chcą zmierzać do wyżej zaawansowanej formy zjednoczenia niż strefa wolnego handlu.

W jaki sposób chciano to osiągnąć?

Cele wspólnego rynku węgla oraz stali:

  1. zlikwidowanie barier celnych, ilościowych, pozataryfowych w obrocie węglem oraz stalą pomiędzy państwami członkowskimi.
  2. Wspólna polityka celna oraz handlowa w stosunku do państw trzecich
  3. Zlikwidowanie dotacji krajów dla producentów
  4. Ujednolicenie taryf transportowych na węgiel i stal na terenie EWWiS

Kiedy wspólnota zaczęła funkcjonować powołano urzędy mające charakter ponadnarodowy:

  1. WYSOKA WŁADZA - urząd wykonawczy (odpowiednik Komisji Europejskiej)
  2. RADA MINISTRÓW - zasiadali w niej członkowie rządów państw członkowskich
  3. WSPÓLNE ZGROMADZENIE - 78 delegatów parlamentów narodowych państw "szóstki"
  4. TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI
  5. KOMITET KONSULTACYJNY - reprezentanci przemysłu, związki zawodowe, konsumentów towarów, które objęte są funkcjonowaniem EWWiS

Organizacje te miały swoją siedzibę w Luksemburgu. Dostały one stosunkowo sporą samodzielność oraz niezależność w stosunku do państw członkowskich (mogły podejmować decyzje bez zgody państw).

Ad. I.

Obowiązki były odbiciem współczesnego podejścia do zjednoczenia, a był to spory zakres obowiązków. Nadanie władzy obowiązków ponadnarodowych było efektem obiektywnych warunków (ustanawiając taki urząd, władza na wysokich stanowiskach musiała dostać taki zasób kompetencji, żeby sprawnie działać, w przeciwnym razie byłby to sztuczny organizm, administracyjny.)

Wysoka władza - dziewięciu członków wyznaczonych przez państwa członkowskie (Włochy, Francja, Niemcy - po dwóch członków). Kadencja wynosi sześć lat i uniezależnia to reprezentantów wybranych państw od sytuacji politycznej, która działała w tym państwie. Zadania i wszelkiego typu przedsięwzięcia realizowano poprzez referencje aż do decyzji bezwzględnie obowiązujących.

Ad. II.

RM została utworzona z inicjatywy państw Beneluksu - bały się, że fakt posiadania tylko jednego reprezentanta, a nie dwóch jak większe państwa, zdominuje działalność EWWiS. Wyrównanie siły głosów państw małych oraz dużych (zrównoważenie układu sił) tutaj.

Wysoka Władza wymagała poparcia RM, ale ponieważ była niezależność. Rządy państw członkowskich nie pokrywały bezpośrednio WW i RM. Finansowanie wspólnoty opierało się raczej się na zasadzie stwarzania budżetu z pobieranych podatków od sprzedaży oraz od producentów węgla i stali.

Oficjalnie RM ma funkcje kontrolne w stosunku do WW. natomiast w rzeczywistości ma nad nią słabą kontrolę. Jest to organizacja bardzo niestabilna. Niezwykle trudno było ustalić wspólne działania ( dochodziło do różnicy w poglądach a nawet kłótni). Pomimo działania EWWiS państwa członkowskie chciały utrzymać część kontroli nad swoim przemysłem w obszarze tych dwóch dziedzin.

Ad. III.

Jego rola w podejmowaniu decyzji nie było zbyt duża. Był to raczej pewnego rodzaju symbol demokracji europejskiej. Na szczeblu międzynarodowym utworzono pewne ciało przedstawicielskie, o charakterze demokratycznym. Reprezentanci wybierani przez parlamenty państw:

Francja, Włochy, Niemcy - po trzynastu członków

Holandia, Belgia - po pięciu członków

Luksemburg - czterech członków

Oficjalnie WZ posiadało możliwość oceniania WW. W wypadku wystawienia negatywnej oceny miało prawo zarządzania podania się do dymisji wszystkich członków. WZ - stanowi pewien symbol.

Ad. IV.

TS został stworzony po to by rozstrzygać spory pomiędzy urzędami EWWiS oraz państwami członkowskimi, jak również między państwami członkowskimi.

Na początku siedmiu sędziów ( po jednym z każdego państwa oraz przewodniczący). Istnienie oraz działalność TS trzeba postrzegać przez pryzmat dalszego rozwoju wspólnoty.

Ad. V.

KK to urząd doradczy przy WW, o charakterze konsultacyjnym. Zasiadali w nim reprezentanci konsumentów, producentów oraz związki zawodowe firm z rynku węgla i stali.

ROZWÓJ FORMALNY

Podpisanie Traktatu 25 marca 1957 roku ( a także utworzenie EWG oraz Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej ) zaowocowało podjęciem pewnych decyzji, które dotyczyły urzędów funkcjonujących w obrębie EWWiS.

Od stycznia 1958 - WZ i TS, ich działalność rozciągnięto na wszystkie trzy wspólnoty europejskie:

  • EWWiS
  • EWG
  • EURATOM

WW i RM były niezależne w stos do organów EWG i EURATOM. Dopiero traktat o fuzji z 65r zniósł taką syt. Ten traktat powołał do życia KOMISJĘ WSPÓLNOT EUROPEJSKICH, kiedy to zasięg działalności WW został włączony do tej komisji ( inkorporowano WW). traktat o fuzji wszedł w życie 1.VII.67r. ten sam traktat zdecydował o powołaniu 1 organu dla wspólnot na szczeblu ministerialnym: RADA MINISTROW WSPÓLNOT EUROPEJSKICH.

DZIAŁALNOŚĆ EWWiS:

Osiągnięto duży postęp na linii budowania wspólnego rynku. Do 1958r udało się znieść wszystkie bariery celne, taryfowe i ilościowe. Minimalizowano bariery posiadające charakter pozataryfowy. Miało to wpływ na wzrost obrotów między tymi państwami w zakresie węgla i stali.

  • samo usunięcie barier taryfowych oraz ilościowych nie dało warunków do utworzenia wspólnego rynku
  • nie zlikwidowano dotacji państw w krajach członkowskich
  • stawki podatkowe w sektorze nie zostały ujednolicone
  • spotkano się z problemami w próbach planowania oraz regulowania wielkości produkcji przez producentów wybranych państw
  • pojawił się bardzo silny opór ze strony rządów. Mając na względzie rolę jaką pełniły te sektory w tamtym okresie, rządy państw członkowskich nie chciały się pozbyć swoich uprawnień w obrębie tej działalności (tego sektora). Niektóre środki interwencjonizmu stosowano w dalszym ciągu.

Lata 1958-59 to okres kryzysu, który pokazał słabość działania organizacji:

  1. wpływy w tendencji na świecie (w sektorze) - kolejny spadek cen, a EWWiS chciało je utrzymać żeby utrzymać opłacalność. (Włochy zaczęły się zaopatrywać w USA ponieważ te miały tańszy węgiel)
  2. postęp techniczny - węgiel kamienny zastępowano ropą naftową, która zaczęła stawać się podstawowym źródłem energii (przyczyniło się to do zmniejszenia D na węgiel). Utworzyła się nadprodukcja węgla.

1959r - WW ogłosiła MANIFEST CRISSIS, w oparciu o niego zaczęto podejmować działania interwencyjne na rynku węgla. Obowiązkowe było zatwierdzenie RM. Zaproponowano kontrolowanie importu a także wprowadzenie ograniczeń ilościowych importu.

HOLANDIA i WŁOCHY - wyraziły przeciw tego typu ograniczeniom, ponieważ zamykało im to dostęp do tańszego zaopatrzenia.

RFN - również nie wyraził poparcia - wysokie dotacje dla producentów krajowych.

Państwa te na forum RM nie udzieliły poparcia oferty WW. RM nie udzieliła poparcia dla tych ofert.

FRANCJA - także nie wsparła - w 1958r nastąpił upadek IV republiki; władzę przejął de Gaulle, który był przeciwny strukturom ponadnarodowym.

WW nie dostał aprobaty RM, co wpłynęło na zmniejszenie rangi tego urzędu a także miało bezpośredni wpływ na skuteczność jego działania. Ciężką sytuację wzmagał fakt, że duża nadprodukcja powodowała tendencje protekcjonistyczne najwięcej producentów i pomocy dla państw przez rządy, poprzez subsydiowanie.

Po powołaniu EWG działalność EWWiS została przejęta przez urzędy charakterystyczne dla Wspólnot Europejskich. Znaczenie sektora węgla i stali spadło.

PERSPEKTYWY EWWiS

Rok 2002 to koniec działania na mocy Traktatu Paryskiego.

Komisja Europejska podaje trzy realne scenariusze:

  1. przedłużenie traktatu o EWWiS poza rok 2002 w takiej formie w jakiej funkcjonuje obecnie, bądź z niewielkimi koniecznymi do wprowadzenia poprawkami. Jest to równoznaczne z przyznaniem specjalnych praw.
  2. Jak najszybsze unieważnienie traktatu i użycie w przemyśle węgla i stali przepisów określonych traktatem o wspólnotach europejskich (WE)
  3. Utrzymanie traktatu aż do roku 2002, przy jednoczesnym zrobieniu analizy oraz wdrążeniu części przepisów oraz środków do traktatu WE.

Nie podjęto jeszcze ostatniej decyzji. Najbardziej sensowna wydaje się być opcja druga, ale może ona spowodować napięcia społeczne (na rynku pracy) i głównie przez wzgląd na to może zostać wybrane inne rozwiązanie.

DLA POLSKI - w strukturze naszej gospodarki produkcja węgla oraz stali odgrywa bardzo istotną rolę. będzie to określać warunki funkcjonowania firm z tych branż we wspólnej gospodarce.

IE - PRZEGLĄD KLUCZOWYCH WYDARZEŃ W PROCESIE IE

Rozpoczęły się działania, które miały na celu poszerzenie zjednoczenia na inne obręby działania, ze względu na pozytywne działania "szóstki" EWWiS.

I połowa lat 50-tych

1. TRAKTATY RZYMSKIE 25. III. 1957r., które utworzyły:

    • Europejską Wspólnotę Gospodarczą - pierwszy traktat
    • Europejską Wspólnotę Energii Atomowej - drugi traktat

Podpisała go: "szóstka" EWWiS, Francja, RFN, Włochy, Kraje Beneluksu

Główny cel: utworzenie warunków dla swobodnego przepływu produktów, usług, kapitału oraz ludzi pomiędzy państwami członkowskimi (cel deklaratywny - w Preambule)

Cel bezpośredni: stworzenie unii celnej pomiędzy państwami członkowskimi, poprzez zlikwidowanie ograniczeń w handlu oraz wdrążenie wspólnej taryfy wobec państw trzecich. Jednocześnie dopatrzono się konieczności wspólnych praktyk na inne typy praktyki: rolnej, transportowej, handlowej. W stosunku do tych praktyk są to tylko ogólne oświadczenia co do podjęcia współpracy w tym obszarze; szczegółowo jedynie praktyka handlowa i stworzenie unii celnej.

W roku 1957 - działalność EWWiS oceniono bardzo pozytywnie. Po upływie okresu przejściowego wzrosły obroty oraz rentowność firm.

Założenia polityczne- każde z państw, które składało podpis miało w tym swój cel:

  1. Francja - twierdziła, że utworzenie Unii Celnej oraz utworzenie pewnej formy interpretacji stworzy możliwości do:
  • Zobojętnienia w Niemczech tendencji co do odradzania się poglądów mających charakter neofaszystowski - przyłączenie się do procesu da możliwość kontrolowania organizacji ponadnarodowych
  • umocnienia własnej pozycji w stosunku do Wielkiej Brytanii, ponieważ stworzenie UC będzie niosło za sobą pewne korzyści ekonomiczne
  1. Niemcy - w efekcie członkowstwa w procesie zjednoczenia prościej będzie im całkowicie włączyć się z powrotem w życie gospodarcze oraz praktyczne Europy. Bali się odizolowania na arenie międzynarodowej.
  2. Włochy - założenia ekonom, państwo najsłabiej rozwinięte pod względem gospodarczym. Spodziewali się korzyści. Spodziewali się, że w ten sposób rozwiążą swoje kłopoty związane z bezrobociem (przy braku siły roboczej jaki panował na innych rynkach państw członkowskich). Liczyli również na to, że na rynkach bez barier, firmy włoskie, które posiadają tańszą siłą roboczą, będą stanowiły konkurencję.
  3. Kraje Beneluksu - największe doświadczenie państw co do członkowstwa w formach zjednoczenia. Bały się zdominowania przez G-ę któregoś z wielkich krajów sąsiadujących. To dałoby im możliwość do utrzymania niezależności oraz samodzielności.

Wykład 5 

25. III. 1957- podpisanie Traktatów Rzymskich

WIELKA BRYTANIA - nie wstąpiła do EWG a także nie podpisała Traktatu (ze względów gospodarczych oraz politycznych).

W Traktacie założono usunięcie barier celnych pomiędzy państwami członkowskimi a także jednolitą politykę celną na zewnątrz. Wielka Brytania posiadała powiązania z państwami kolonialnymi. W oparciu o te więzy Wielka Brytania miała zagwarantowane tanie materiały oraz duże rynki zbytu. W przypadku wejścia do EWG konieczne stałoby się zrezygnowanie z importu z kolonii, ponieważ po nałożeniu ceł produkty te byłyby droższe od tych z państw europejskich. Wpłynęło to też na zwiększenie kosztów eksportu do państw kolonialnych. Z tego powodu Wielka Brytania zdecydowała się na pozostanie w pozycji "wyczekującej".

TRAKTATY RZYMSKIE - istotne znaczenie dla procesu zjednoczenia miało podpisanie traktatu o EWG - utworzenie warunków do swobodnego przepływu ludzi, materiałów oraz kapitału, utworzenie wspólnego rynku. Za fazę pośrednią uważa się utworzenie unii celnej (UC). Wspólna polityka na poziomie ponadnarodowym:

  • polityka handlowa
  • polityka rolna
  • polityka transportowa
  • polityka konkurencji
  • polityka społeczna

Planowano, że UC zostanie wprowadzona w czasie 12 lat, do końca dekady lat 60-tych. Podział rozwoju procesu integracji ( 4 etapy ):

  • I etap - lata 60-te - etap przejściowy

W tym czasie miało dojść do utworzenia UC ( do roku 1970 jak głosiła teoria ). 1 lipca 1968r. udało się to zrealizować ®doszło do zlikwidowania ceł, ograniczenia ilościowe w handlu pomiędzy państwami członkowskimi. Zaczęła się istotna liberalizacja w obszarze przepływu osób oraz dużo mniejsza liberalizacja przepływu kapitału oraz handlu usługami. W ten sposób zrealizowano zamierzone cele.

  • II etap - lata 70-te - stracony czas dla zjednoczenia

Nie wiedziano dokąd można sięgnąć w zjednoczeniu. Charakter zmian, który narzucały przez czynniki zewnętrzne EWG ( syt w MSW ). W Bretton Woods upadł system. Obawiano się, że chwiejność sytuacji walutowej może mieć niszczący wpływ na korzyści, które udało się uzyskać dzięki zjednoczeniu. Wszystkie działania zostały skierowane w stronę systemu walut:

  • koncepcja francuska - szybkie zjednoczenie aż do momentu stworzenia wspólnej waluty
  • koncepcja niemiecka - pierwsze zharmonizowanie się gospodarek, a następnie wspólna waluta

Rozwiązanie - Luksemburg, premier Werner - dwa założenia ujednolicające gospodarki państw członkowskich oraz postęp w obszarze walut:

  1. koncepcja węża walutowego - polegała na nałożeniu ograniczeń w stosunku do wahań kursów rynkowych
  2. koncepcja europejskiego systemu walut z 13 marca 1979r- wdrążenie go pomiędzy 8 państwami (pomimo, że już było wówczas 9 państw). Wielka Brytania- funt nie został zaliczony do wspólnej waluty. W roku 1973r. nastąpiło rozszerzenie północne o Wielką Brytanię, Irlandię oraz Danię.

Kolejny rozwój stosunków zewnętrznych z państwami trzecimi EWG, uregulowanie stosunków z państwami AKP ( Afryka, Karaiby, Pacyfik).

1963r - Younde w Kamerunie - podpisanie traktatu przez osiemnaście państw.

1975r - pierwsza konwencja z Lome (Togo) - obejmowała 46 państw AKP

1979r - druga konwencja z Lome (Togo) - obejmowała 58 państw AKP

połowa lat 80-tych - skrytykowano organizacje europejskie

  • III etap - lata 80-te - rozszerzenie EWG

1981r. - Grecja

1986r. - Hiszpania oraz Portugalia

Stworzono plan zgłębienia zjednoczenia, gł. rynkowej, przez wyeliminowanie barier, które istniały pomiędzy państwami członkowskimi (12 państw). Były to bariery fizyczne, techniczne oraz fiskalne, które były wynikiem tego, ze fizycznie zostały granice pomimo stworzenia UC. Utrudniały one działanie wspólnego rynku. W roku 1985r opracowana została tzw. Biała Księga - która była zbiorem aktów prawnych, które miały być koniecznie wprowadzone, żeby zrealizować projekt wspólnego rynku. W projekcie zawartych było 300 aktów, jednak w ostatecznej wersji zamieszczono tylko 282 akty prawne. W oparciu o nią przygotowano program jednolitego rynku europejskiego. Prawną podstawę do realizowania tego programu stanowił dokument w postaci Jednolitego Rynku Europejskiego.

W dniach 17-18.VII.1986r. - podczas szczytu europejskiego, który odbywał się w Luksemburgu doszło do podpisania Jednolitego Aktu Europejskiego, który stanowił podstawę traktatową. 1.VII. 1987r. - wprowadzono w życie Jednolity Akt Europejski.

Hasłem ogłoszono "Europę bez granic". Pod koniec lat 80-tych został opublikowany dokument przygotowany pod kierunkiem przewodniczącego komisji - Jeac Delource, który zakładał trzy etapowy scenariusz tworzenia UE w postaci Unii Gospodarczej i Walutowej.

I. I etap - jego zakończenie planowano na rok 1983 - warunki to jednolity rynek europejski, umocnienie koordynacji polityczno-gospodarczej oraz monetarnej a także współdziałanie banków centralnych (BC).

II. II etap - przypadał na lata 1994-1996 - etap transformacji - polegał na stworzeniu Europejskiego Systemu Banków Centralnych oraz dalszej koordynacji polityczno- ekonomicznej oraz monetarnej.

III. III etap - 1.I.97 - ostateczny transfer uprawnień na poziom ponadnarodowy oraz wdrążenie wspólnej waluty. Polityka zewnętrzna: 1989r. - dochodzi do podpisania III i IV konwencji z Lome ( 69 państw z AKP)

IV. IV etap - lata 90-te - rozpada się blok krajów socjalistycznych, rozpada się ZSRR powoduje to, że państwa członkowskie muszą dostosować proces zjednoczenia do krajów Europy Środkowo-Wschodniej. Udaje się wykonać I etap projektu Delource (utworzono jednolity rynek). Na szczycie europejskim w Maastricht, który odbył się w Holandii w dniach 7.II.92r. został podpisany traktat o stworzeniu UE. Został wprowadzony w życie w dniu 1.XI. 1993r. W 1995r. - wprowadzono uzupełnienia uchwał z Maastricht przez traktat amsterdamski.

Decyzje traktatu z Maastricht:

  1. wspólna waluta od roku 1989r
  2. wdrążenie pojęcia obywatelstwa UE oraz nadanie go wszystkim obywatelom państw członkowskich
  3. rozszerzenie przywilejów instytutu wspólnoty na poziomie ponadnarodowym
  4. rozszerzenie przywilejów parlamentu europejskiego
  5. wdrążenie wspólnej polityki bezpieczeństwa oraz polityki zagranicznej
  6. przymusowe rozszerzenia terytorialne wspólnoty
  7. przejście do II etapu budowy UgiW

1.I.94r - Europejski Instytut Walutowy (Frankfurt), utworzono go po to żeby koordynował politykę monetarną oraz przygotowywał do utworzenia EBC (Europ Banku Centr). ESBC®jego efektem było utworzenie EBC.

W oparciu o kryteria równoległości - określają zostały warunki wstępowania walut państw członkowskich do UW - 11 państw członkowskich wstąpiło do UW a od 1.I.99 zaczęło obowiązywać EURO.

1.I.95r - nastąpiło rozszerzenie UE o Austrię, Szwecję i Finlandię.

Założenia

Zacieśnienie stosunków z państwami Europy Środkowo-Wschodniej - 10 państw zdecydowało się na podpisanie umów stowarzyszeniowych czyli najwyższej formy współpracy Unii z państwami trzecimi. Wszystkie państwa stowarzyszeniowe złożyły oficjalne akcesy o uczestnictwo w Unii (negocjacje), także Cypr i Malta.

Pod koniec dekady lat 90-tych rozpoczęto prace nad koniecznymi do przeprowadzenia reformami unijnymi, które są konieczne dla rozszerzenia obszaru UE.

Traktat o EWG można stawiać za przykład bardzo dobrej umowy międzynarodowej. Jest bardzo szczegółowy w tych sferach, w których potrzeba i na tyle ogólny w pozostałych, jak się tego wymaga. Dosyć konkretnie została uchwycona sprawa UciH, pozostałe- ogólnikowo, nie narzucały czasu rozwiązań. Traktat planował stworzenie wspólnego rynku, a środkiem do tego miało być stworzenie UC.

Traktat złożony jest:

  • Preambuły
  • sześciu części

PREAMBUŁA zawiera ogólne cele powołania EWG

CZĘŚĆ I: "Podstawowe zasady" art. 1-8

CZĘŚĆ II: ważna "Utworzenie Wspólnoty":

Tytuły:

1. Swobodny przepływ towarów

Utworzenie Unii Celnej

Eliminacja ograniczeń ilościowych art. 9-37

2. Rolnictwo art. 38-47

3. Swobodny przepływ osób, usług i kapitału art. 48-73

4. Transport art. 74-84

CZĘŚĆ III: ważna "Polityka Wspólnoty"

Tytuły:

1. Wspólne zasady obejmuj politykę konkurencji art. 85-102

2. Polityka gospodarcza, w tym głównie polityka handlowa art. 103-116

3. Polityka społeczna art. 117-128

4. Europejski Bank Inwestycyjny art. 129-130

CZĘŚĆ IV: "Stowarzyszenie z krajami i terytoriami zamorskimi, które pozostają w specjalnych stosunkach z krajami członkowskimi" (wprowadzone głównie pod naciskiem Francji) art. 131-136

CZĘŚĆ V: Instytucje Wspólnoty:

1.Postanowienia dotyczące instytucji art. 137-198

2.Postanowienia finansowe dotyczące budżetu Wspólnoty art. 199-209

CZĘŚĆ VI: "Postanowienia ogólne i końcowe" art. 210-248

Bardzo szczegółowo zostały opisane kwestie, które dotyczą utworzenia wspólnego rynku, pozostałe sprawy przedstawione są tu w sposób bardzo ogólnikowy.

Stworzenie wspólnego rynku w zakresie EWG byłoby więc nie możliwe gdyby nie wspólne polityki branżowe (rolna, transportowa, polityka społeczna i gospodarcza). Stwarzanie UC miało się odbywać przez likwidowanie ceł oraz ograniczenia ilościowe. 1. VII. 1968 - zostały ostatecznie zlikwidowanie. Usuwanie stawek celnych odbywało się w trzech etapach:

  1. 1958-62
  2. 1962-66
  3. 1966-70

W rzeczywistości fakt, że likwidacji stawek celnych, 18 miesięcy wcześniej spowodował użycie dwóch dodatkowych redukcji stawek celnych. W sumie było aż dziesięć redukcji. Ostatnia w wysokości 5% miała miejsce 1.VII.1968r. W tym samym czasie została wprowadzona Jednolita Zewnętrzna Taryfa Celna w stosunku do państw trzecich w oparciu o metodę średniej arytmetycznej, stawek celnych na dzień 1.I.1957r. Opieranie się na takiej metodzie doprowadziło do tego, że rzeczywiście wprowadzenie wspólnej taryfy celnej było równoznaczne z podwyżką stawek celnych w RFN, Belgii, Holandii oraz Luksemburgu natomiast wiązało się z obniżeniem we Francji oraz Włoszech.

Wykład 6 

Napotkało to na zarzuty ze strony USA o używanie stawek dyskryminacyjnych. Pierwszy poważny konflikt do jakiego doszło pomiędzy USA a państwami członkowskimi trwał przez wiele lat. Polegał on na tym, że odbywały się kolejne redukcje stawek ze strony Europy Zachodniej a USA nie oskarżało ich na forum GATT.

Uchwalono także jednolitą nomenklaturę celną - Nomenklaturę Genewską - jednolity podział produktów na kategorie, grupy, podgrupy, działy.

Do roku 1968 mamy więc:

  • wdrążoną swobodę przepływu produktów,
  • wspólną politykę celną pomiędzy państwami,
  • od początku lat 60-tych swobodę w przepływie siły roboczej; oprócz Włoch nie występowało bezrobocie, więc był brak ludzi do pracy
  • mała liberalizacja dotyczyła przepływu kapitału, odnosiła się ona do spraw bezpośrednich inwestycji zagranicznych (wprowadzona w latach 1960-62 liberalizacja bezwarunkowa), kredytów handlowych a w postaci operacji giełdowych papierami wartościowymi.
  • swoboda przepływu usług - bardzo skromna, sporo ograniczeń

Integralną częścią stwarzanego wspólnego rynku jest też prowadzenie wspólnej polityki:

  • Handlowej
  • Rolnej - bardzo ważne znaczenie z punktu widzenia wspólnego rynku ponieważ, rynek towarów rolnych był rynkiem niestabilnym oraz bardzo zróżnicowanym. Mało realne wydawało się wdrążenie wolnego rynku towarów rolnych bez zapewnionych pewnych wspólnotowych zasad tego rynku. Prowadzenie wspólnej polityki rolnej planował już Traktat.

W roku 1958 doszło do stworzenia specjalnego funduszu, z którego zaczęto finansować politykę rolną: Europejski Fundusz Gwarancji i Orientacji Rolnej. Jego dwa podstawowe cele:

  1. pokrywanie tzw. gwarancji rolnych
  2. gromadzenie środków przeznaczonych na zmiany strukturalne produkcji rolnej

CELE:

Państwa członkowskie obawiały się co do zapewnienia samowystarczalności.

  • produkcji rolnej; w związku z tym zapisano o wzroście produkcji rolnej oraz wzroście jej efektywności oraz produktywności rolnictwa

Celem wspólnej polityki rolnej była:

  • funkcjonalizacja produkcji - tego typu zmiany w strukturze produkcji, które byłyby podobne z zaspokojeniem potrzeb społecznych; odpowiednie wykorzystanie posiadanych zasobów
  • zagwarantowanie odpowiedniej struktury ludności utrzymującej się z rolnictwa. Postawienie takiego celu wymuszało użycie konkretnych instrumentów, których celem było zagwarantowanie stabilności oraz wysokości dochodów ludzi utrzymujących się z rolnictwa. Planowano, że jeżeli dochody będą stały na odpowiednio wysokim poziomie wpłynie to na wzrost produktywności.

Wdrążono ten system bez wprowadzania tych instrumentów, ponieważ nastąpiłaby wówczas duża konkurencja pomiędzy gospodarstwami w wybranych państwach. Mielibyśmy odczynienia z brakiem stabilizacji rynku.

Pojawienie się możliwości używania środków polityki handlowej nie leżała tylko i wyłącznie w gestii wspólnej polityki handlowej. Takie środki często znajdują zastosowanie również w innych politykach, np. polityce rolnej.

Koniec lat 60-tych udaje się utworzyć Unię Celną:

  • Swobodny przepływ produktów
  • Wspólna polityka celna
  • Swobodny przepływ osób

Lata 70-te:

Na pierwszy plan wysunęły się kwestie walutowe związane z rozpadem systemu z Bretton Woods, lecz odegrały rolę na zjednoczenie rynkowe. Państwa EWG nie bardzo wiedziały za bardzo co dalej z integracją począć, w jakim kierunku podążać.

W światowym handlu , zarówno jak i pomiędzy państwami EWG występowały tendencje do protekcjonizmu (w handlu pomiędzy państwami członkowskimi).

Jednak ograniczenia były pozataryfowe (np.: jeśli z państw 3-ego importowano towary do państw członkowskich, a ten eksport do innego państwa członkowskiego, to państwo eksportujące mogło zostać obciążone cłem, jeżeli pojawiało się podejrzenie, że import odbywa się po zaniżonej cenie, należało to wykazać).

Ograniczeniami pozataryfowe stanowiły również:

  • przepisy,
  • standardy techniczne

Pojawiły się ograniczenia fizyczne, kłopoty w przepływie pozostałych czynników. Zaczęliśmy mieć do czynienia z EUROSKLEROZĄ (zwapnienia na żyłach [strumienie przepływu] organizmu unijnego). W rzeczywistości stan wspólnego rynku był coraz to gorszy. Zwapnienia w znacznym stopniu ograniczały swobodny przepływ. Była to główna przyczyna zwrócenia się w kierunku reform, które miały uzdrowić system.

Inicjatywy w celu zdiagnozowania sytuacji:

1983r - Raport Alberta i Baala, który został przedstawiony w Parlamencie Europejskim. Zawierał:

  • materiał: - ocenę, rozpoznanie ówczesnego stanu gospodarki europejskiej, przedsiębiorstw europejskich, głównie wytykając ich słabości
  • argumentacja: - określone bariery w działaniu wspólnego rynku, które oddziałują na te słabości

W materiale:

  • ciągle utrzymujące się niskie tempo wzrostu gospodarczego w państwach EWG (wówczas 10 państw w porównaniu z dwoma dominującymi gospodarkami: USA oraz Japonii)
  • poziom inflacji w państwach EWG utrzymywał się wyższej niż przeciętny w innych państwach
  • niski poziom inwestycji w przedsiębiorstwach w państwach EWG, co świadczyło o zastoju w DD oraz bardzo źle rokowało na przyszłość
  • dosyć niski poziom płac oraz niska dynamika płac w przedsiębiorstwach europejskich - pracownicy nie interesują się zwiększaniem wydajności więc tym samym jest ona niższa od pracowników amerykańskich czy japońskich
  • gospodarka europejska jest etapowo likwidowana z rynku światowego (przedsiębiorstwa z państw europejskich utraciły ok. 1% udziału w sprzedaży na rynkach światowych na przełomie lat 70-tych i 80-tych). Skala tego zjawiska różnicowały np. działy.

Największy spadek obserwowany był

w przemyśle elektrotechnicznym o 4,4%

w przemyśle samochodowym o 4.3%

w rynku urządzeń biurowych o 2,3%

Jednoczesny wzrost udziału w:

produkcji ze skór oraz wyrobów obuwniczych o 5,3%

przemyśle drzewnym i meblowym o 4,9%

na rynku odzieżowym o 3,9%

Struktura gospodarki europejskiej stawała się coraz to mniej nowoczesna. Te negatywne skłonności w handlu odnosiły się nie tylko do relacji przedsiębiorstw amerykańskich oraz japońskich, lecz także do państw Azji Południowo-Wschodniej.

Przyczyna:

Niedoskonałe działanie wspólnego rynku w zakresie EWG i temu poświęcona była druga część raportu, gdzie wskazywano na bariery w działaniu rynku w EWG.

BARIERY PROCESU ZJEDNOCZENIA:

  1. fizyczne - postać utrzymania materialnych granic, kontroli na granicach, wypełniania dokumentów, co znacznie przedłuża czas przepływu produktów i powoduje wzrost kosztów
  2. techniczne - to efekt pozataryfowych barier w handlu pomiędzy państwami członkowskimi. Są to prawa, standardy, które tworzą bariery. Wyjątkowo kłopotliwe są bariery w telekomunikacji. Były one głównym czynnikiem, który wpłynął na opóźnienie modernizacji struktury europejskiej
  3. fiskalne - różnice w systemach podatkowych (w obszarze podatków pośrednich) i choć co prawda w okresie przejściowym pewne minimum konsensusu zostało osiągnięte, to w rzeczywistości różnice pozostały. Nie możliwe stało się więc wprowadzenie porozumienia cen produktów w całym EWG.
  4. prawna - związana była ze szczeblem ujednolicenia prawa europejskiego. Obszar harmonizacji był niewystarczający w stosunku do potrzeb wspólnego rynku w niektórych branżach. Brakowało podstaw w źródłach pierwotnych prawa, podstaw traktatowych. W Traktatach nie znajdowały się podstawy prawne w tym obszarze (czyli stwarzano wtórne źródła prawa)
  5. w obszarze zamówień publicznych nie dopuszczono do działania wolnego rynku na terenie wspólnoty. Znaczną część przetargów (organizowane przez rządy państw oraz urzędy) posiadało charakter przetargów zamkniętych; były organizowane tylko dla przedsiębiorstw z wybranego państwa. W znacznym stopniu ograniczało to szanse na przepływ usług. Tego rodzaju przetargi w dużym stopniu nie przynoszą dobrych rezultatów.

W oparciu o ten raport zaczęto prowadzić rozmowy pomiędzy rządami państw, na poziomie instytucji ponadnarodowych oraz na poziomie naukowym.

Zaczęły się pojawiać przekonania o konieczności zlikwidowania tych barier, przyspieszeniu procesów zjednoczenia, żeby zagwarantować najbardziej efektywny sposób działania.

Wykład 7 

Jakie wydarzenia trzeba zanotować jeżeli chodzi o oficjalne wdrążenie Jednorodnego Rynku?

Marzec 1985r - Komisja Wspólnot Europejskich przedstawiła program budowy rynku bez granic. Został przedstawiony przez J.DELLORS'A. Jako przewodniczący komisji wykazywał się dużą systematycznością w realizowaniu postawionych celów programu.

W czerwcu 1985r KWE publikuje tzw. "Białą Księgę", która zawiera zbiór norm prawnych obowiązkowych do wdrążenia w państwie członkowskim w celu zlikwidowania barier oraz wprowadzenia rynku bez granic. Nad opracowaniem Białej Księgi czuwał lord COCKFIELD. Był to zbiór ponad 300 aktów. Wersja ostateczna zawierała 200 aktów. Celem było utworzenie formalno-prawnych podstaw dla stworzenia rynku bez granic.

W oparciu o akty prawne oraz rozmowy okazało się, że są luki prawne w pierwotnych źródłach prawa wspólnotowego, tzn. w traktatach, np. dotyczących to spraw norm i standardów technicznych. Pojawiła się więc konieczność uzupełnienia Traktatów. Bez tego niemożliwe stałoby się zaakceptowanie norm prawnych, które zostały zawarte w Białej Księdze. Dokumentem, który stał się źródłem prawa, tworzącego podstawy prawne był JEDNOLITY AKT EUROPEJSKI z 17-18.II.1986r. Do życia wprowadzono go dnia 1.VII.1987r. To dzięki stała się możliwa realizacja jednolitego rynku europejskiego.

JAE złożony był z dwóch części:

  1. zmodyfikowanych traktatów założycielskich
  2. części autonomicznej - nowych decyzji

kwestii związanych z Białą Księgą dotyczą art. 13-19 w JAE, reszta artykułów to inne kwestie.

Główne postanowienia JAE:

  1. dotyczy zmian w obszarze podejmowania decyzji
  1. w obszarze poszerzenia zakresu obowiązków wybranych organizacji ponadnarodowych
  2. harmonizacji prawa europejskiego
  3. decyzje w zakresie przyszłości wspólnot europejskich (określenie strategii rozwoju oraz najpilniejszych zadań)

Te decyzje JAE były konieczne, z racji tego, że niewystarczająca była sprawność logistyczna konkretnych urzędów ponadnarodowych.

Ważne było:

  • zapis dotyczący podstaw do głosowania, tzw. kwalifikowanej większość głosów ( wcześniej obowiązywała zasada jednomyślności; o używaniu kwalifikowanej większości głosów musiała za każdym razem podejmować decyzje Rada)
  • w znacznym stopniu poszerzono uprawnienia Parlamentu Europejskiego, zostało wprowadzone drugie czytanie ustaw
  • została przyjęte zasada harmonizacji prawa europejskiego poprzez uznawanie nawzajem praw oraz standardów
  • zapis o zmierzaniu do stworzenia Unii monetarnej oraz gospodarczej pomiędzy państwami członkowskimi.

Priorytetowe zadania miały być kierowane w celu zwiększenia rangi wspólnej polityki regionu, w celu uzyskania większej spójności (kohezji) pomiędzy krajami członkowskimi.

Należy w tym miejscu zauważyć czas przyjęcia JAE. W niedawnym czasie została przyjęta Portugalia oraz Hiszpania , nieco wcześniej GrecjaÞ chciano teraz wyrównać różnice.

  • Zapisy, które dotyczyły większej jednolitości polityki socjalnej. Standaryzacja przepisów w obszarze warunków pracy oraz opieki socjalnej
  • Wdrążenie polityki ochrony środowiska na poziomie Wspólnoty

mimo podpisania oraz uznania JAE, panowało przekonanie o konieczności stworzenia jednolitego rynku nie było powszechne. W związku z tym został przedstawiony następny raport CACCINIEGO (UCCINIEGO) w 1988r, który dotyczył wymiernych wycen strat, jakie gospodarka państw EWG poniosła z tytułu ciągle utrzymujących się barier. Częściowo odnosił się do raportu Alberta oraz Baala. Jego zadaniem było wstrząśnięcie opinią publiczną, żeby dostrzegła ona potrzebę stworzenia jednolitego rynku. Swoje zadanie zrealizował:

  • Autorzy obliczyli, że sam koszt formalności granicznych wyniósł rocznie ok. 10mld $.

harmonizacji

  • Obliczono, że brak jednolitości w obrębie standardów technicznych spowoduje olbrzymie straty w samej tylko komunikacji - 6mld $, w branży budowlanej - 3mld $, z obrotów artykułami żywnościowymi - 1mld $.
  • Straty wiążące się z zamówieniami publicznymi - 10%PKB całej Wspólnoty. To wartość zamówień publicznych. Z tego ok. 2% stanowiły przetargi o charakterze otwartym, do których dostęp posiadały podmioty z całej Wspólnoty. W związku z tym ponoszono straty 21mld $. Z tego powodu podjęto decyzję, że otwarcie przetargów przyniesie duże oszczędności.

Użyto w tym raporcie nowej metody służącej do przekonania ludności. Pokazywano na korzyści płynące z wdrążenia jednolitego rynku:

  • Przewidywano wzrost PKB o blisko 4,5-7%
  • Zakładano 2-5mln nowych miejsc pracy
  • Zakładano spadek cen produktów konsumpcyjnych o blisko 6%

Do końca roku 1992 udało się wykonać wiele z tych założeń, które miały zlikwidować bariery.

Pod koniec lat 80-tych powstał Raport DELLORS'A. Wdrążono większość decyzji dotyczących jednolitego rynku, lecz nie do końca. Jeszcze na początku 1995r układ legislacyjny prezentował się w taki sposób, że najbardziej zaawansowanymi państwami były:

Dania 209

Holandia 205

Francja 204

Luksemburg

Grecja 166

Brak całkowitej legislacji tworzył przeszkodę, lecz w ogólnych planach można było już mówić o wdrążeniu 4 wolności.

Zaczęto pokazywać na to, że istnieją pakty graniczne, funkcjonuje kontrola graniczna dla ludzi. W związku z tym doszli do wniosku, że jest potrzeba wprowadzenia regulacji w tym obszarze. Rozpoczęto prace nad porozumieniem w oparciu o dobrowolną konwencji pomiędzy państwami. Prace nad konwencją zaczęto w czerwcu 1985r w Niemczech, a ich efektem był tzw. Układ z Sztungen, który odnosił się

do zlikwidowania kontroli granicznej między krajami. Podpisano go w roku 1995 przez Francję, Niemcy, państwa Beneluksu a potem dołączyły do nich Hiszpania, Portugalia, Włochy. Nie wszystkie państwa członkowskie zdecydowały się na przystąpienie: Wielka Brytania oraz Irlandia odmówiły.

Wszystkie kompetencje, które dotyczyły spraw bezpieczeństwa spoczęły na państwach leżących na krańcach UE. Zaczęto myśleć o stworzeniu organizacji, tzw. EUROPOLU - urzędu zajmującego się ściganiem przestępców na obszarze całej UE.

Zjednoczenie rynków na przełomie lat 80-tych i 90-tych wiązała się również z rozpoczęciem zjednoczenia w kierunku utworzenia Unii gospodarczej oraz walutowej.

INTEGRACJA WALUTOWA

W Traktatach kwestie walutowe potraktowano bardzo ogólnikowo. Wiązało się to z tym, że:

  • nie istniała taka potrzeba, ponieważ system z Bretton Woods bardzo dobrze wypełniał swoje zadania
  • Traktaty koncentrują swoją uwagę na problematyce związanej ze zjednoczeniem rynku. Zjednoczenie rynku miało przynieść znacznie większe korzyści.

Jedyne ważne zdarzenia w tym czasie:

W roku 1958 wprowadzono zewnętrzną wymienialność walut, a następnie wewnętrzną wymienialność walut, przez państwa Europy Zachodniej. Po podpisaniu Traktatu doszło do powołania Komitetu Walutowego (urząd doradczy), ale jego kompetencje związane były ze sprawami koordynacji kwestii walutowych.

Taka sytuacja miała miejsce aż do roku 1968 - do skończenia okresu przejściowego.

Po stworzeniu UC rozpoczęły się rozmowy nad przyszłym kierunkiem zjednoczenia. Rozmowa ta dotyczyła również kwestii walutowych. Syst z Bretton Woods działał coraz słabiej. W znacznym stopniu również wzrosła pozycja oraz siła walut europejskich (a system z Bretton Woods oparty był na $), a dodatkowo zaczęto postrzegać integrację walutową jako realny kierunek dalszego zjednoczenia.

Szczyt europejski w Hadze w grudniu 1969r i jego dwa założenia:

  1. Francuska - została zaprezentowana przez G. POMPIDOU - miała polegać na szybkim zjednoczeniu walut oraz wprowadzeniu wspólnej waluty. Wychodził z założenia, że koordynacja będzie następstwem w efekcie Unii Walutowej
  2. Niemiecka - na początku trzeba zrobić koordynację polityki gospodarczej, a końcowym wynikiem tego ujednolicenia będzie wdrążenie wspólnej waluty.

Żadna z opcji była nie możliwa do przegłosowania. Ustanowiono więc projekt kompromisowy: PLAN WERNERA (był on premierem Luksemburgu). Stopniowe wdrążanie UwiM w okresie 10 lat przy jednoczesnym zgłębianiu zjednoczenia z obszaru polityki gospodarczej.

Przystąpienie do pierwszego etapu realizowania tego projektu, zbiegło się w czasie ze zdarzeniami w otoczeniu zewnętrznym, które wpłynęły na zmniejszenie realności wprowadzenia planu Wernera. Tym samym państwom członkowskim zostały narzucone kierunki oraz charakter koordynacji w latach 70-tych:

  1. upadek systemu walutowego z Bretton Woods. Państwa EWG bały się, że ta destabilizacja, która wynikała z upadku systemu może ograniczyć ich korzyści, które wynikają z powołania UC
  2. w roku 1973 - miał miejsce szok naftowy, który wpłynął na 3-4 krotny wzrost cen ropy naftowej; w bardzo istotny sposób dotknęło gospodarki europejskiej, ponieważ w tamtym okresie nie miała swoich zasobów
  3. W roku 1974-75 - miał miejsce kryzys gospodarczy w Gospodarce światowej, którego dotkliwe skutki odczuwano w państwach Europy Zachodniej. Jego charakter podobny był do kryzysu w latach 1929-33, był bardzo ciężki, a gospodarki wychodziły z niego przez długi czas. Kryzysowi wtóruje wysoka inflacja.

Na tej podstawie zostały przygotowane konkretne projekty stabilizacji walutowej. Państwa europejskie chciały utworzyć swoje projekty stabilizacji walutowej. Tak doszło do wdrążenia w dniu 24.IV.1972r węża walutowego w tunelu. Ten projekt dążył do stabilizacji poziomu kursów walut. Państwa członkowskie w ramach tego projektu podjęły zobowiązanie do podtrzymywania relacji kursów walut narodowych w stosunku do dolara amerykańskiego na stabilnym poziomie w stosunku do kursu neutralnego, przewidywana możliwość odchyleń wynosiła 1,125%, co dawało marżę wahań 2,25%. Tunel stanowiła marża wahań 2,25% uchwalona na poziomie centralnym, co dawało ogólną marżę na poziomie 4,5%. System ten posiadał podwójne zabezpieczenie. Jeśli kurs rynku wypadał poza 1,125 to nie sprawiało to wypadania waluty z systemu, dzieje się tak dopiero po przekroczeniu 2,25 (tunelu walutowego).

W latach 70-tych tunel został zniesiony, pozostawiony został sam wąż. Z racji tego, że było to bardzo kosztowne. Oprócz tego większość państw przeszła na system płynnych kursów walutowych.

Doświadczenia występujące w ramach węża walutowego posłużyły do stworzenia europejskiego systemu walutowego.

Wykład 8

Integracja walutowa - biuletyn

Integrację walutową potraktowano bardzo ogólnie w Traktatach. Nie istniała taka potrzeba, ponieważ działał system z Bretton Woods. Traktat - to umowa, która koncentruje swoją uwagę na stworzeniu wspólnego rynku. Międzynarodowy system walutowy działał a państwa były jego uczestnikami. Potrzeba zjednoczenia walut pojawiła się wówczas kiedy rozpoczął się upadek tego systemu. A kiedy to nastąpiło?? Odpowiedź na to pytanie nie jest do końca jednoznaczna:

  1. w roku 1971 prezydent Nixon ogłasza zawieszenie wymienialności dolarów na złoto. Jest to zawieszenie decyzji z Bretton Woods. Kiedy USA podjęły decyzję o wycofaniu się z tego, układ został ograniczony.
  2. Upadek rozpoczął się wcześniej. Dolar zaczął tracić swoją pozycję na rynku. Natomiast Nixon podejmował próby obronienia waluty i w tym celu zawiesił jej wymienialność (od połowy lat 60-tych). Inflacja - dolar spada natomiast Marka Niemiecka idzie w górę. Rezerwy Banku Centralnego w dolarach zaczęły tracić wartość. Banki (obowiązywała umowa gentelmenska) - zerwały tą umowę (pierwsza zrobiła to Francja, a następnie reszta państw). W roku 1965 system upada, ponieważ upada również dolar, a to on stanowił podstawę systemu. Wtedy pojawiły się pierwsze projekty w EWG, które proponowały wdrążenie swojego pieniądza. Pojawił się projekt zjednoczenia walutowego razem z pierwszymi pomysłami. Jako pierwsza swój projekt poddała Francja (ponieważ ich frank był słabszy od Marki Niemieckiej). Rok 1968 - koncepcja francuska R.BAALA. Rok 1970- utworzenie komisji P.WERNER'A® oznaczało to, że w komisji WE stanowisko w stosunku do zjednoczenia walut istniało. Efekty - pojawiła się propozycja wprowadzenia UW do roku 1980.

Ścieżka rzeczywistości:

Plan Wernera był tylko projektem, którego nigdy nie udało się wprowadzić w życie. Zjednoczenie wg projektu - rzeczywistość napisała inne sceny w tym scenariuszu. Integracja walutowa, ponieważ system z BW upadł. Rynek - olbrzymie wahania kursów walut. W związku z tym w rzeczywistości podjęto decyzję o wprowadzeniu instrumentów stabilizacji kursów walut® tzw. wąż walutowy [zmniejszenie marży wahań (1,125) w stosunku do poszerzonej marży wahań w MFW (2,25)]

Ocena:

W jakim stopniu rozwiązanie praktyczne węża pozwoliło na zrealizowanie celów walutowych w branży stabilizacji kursów oraz zjednoczeniu walut? Niestety trzeba powiedzieć, że wąż, pomimo że jako sam pomysł miał swoje znaczenie, to efekty wynikające z jego wdrążenia były bardzo słabiutkie:

Wąż posiadał znaczenie, z racji tego, że padł sam pomysł żeby taki instrument ustanowić ( państwa wyraziły na to zgodę)

  • był to instrument bardzo niestabilny, ponieważ zasady węża były za ostre dla państw członkowskich. Ponieważ jeśli ustalona była marża wahań na 1,125 to oznaczało to, że państwa EWG oraz skandynawskie (Szwecja, Norwegia oraz Finlandia) zmuszone były do interwencji na rynku jeżeli ich kursy odchylały się powyżej 1,125. Interwencje te za często były potrzebne. Był to czas kryzysu i państwa zainteresowane były stabilizowaniem własnej sytuacji wewnętrznej, a nie waluty - ponieważ to jest dekoniunkturujące.

W roku 1968 w wężu było już tylko pięć walut. Podjęto decyzję o radykalnym rozwiązaniu. Pojawił się projekt, który mówił o użyciu w rzeczywistości rozwiązania bardzo wiążącego państwa członkowskie, tzn. nie zezwalający na własną swobodę polityczną walut. Projekt ten powstał się w efekcie rozmów francusko-niemieckich.

Efekt: została przedstawiona propozycja w 1978 roku na Radzie Europejskiej a z tej propozycji została wypracowany oraz opracowany projekt stworzenie ESW (europejskiego systemu walut). Tzn. doszło do udoskonalenia instrumentu stabilizacyjnego walut w EWG i podjęto próby osiągnięcia następnego wyższego etapu integracji walutowej.

W poł lat 70-tych pojawiło się sporo projektów, które dotyczyły wdrążenie wspólnego pieniądza (wiedziano już, że nie możliwe jest wprowadzenie koncepcji Werner'a do końca lat 80-tych). Wspólna waluta to powinien być cel dla EWG.

ESW wdrążono 13.III.79r. Elementy ESW:

  1. mechanizm stabilizacji kursów walut przejęto z węża w tunelu na poziomie w wysokości 2,25%. Następnie marżę tą poszerzano.
  2. ECU - jako wspólna jednostka walut. Stanowiła całą istotę EWG ( wprowadzenia). Jej wartość na podstawie koszyka walut narodowych.
  1. EFWW (Europ Fundusz Współpracy Walut) został utworzony w 1973r dla potrzeb węża, lecz razem z powołaniem ESW zyskał on na znaczeniu ® został wyposażony w wyższe wartościowo kwoty środków w celu interwencji na rynkach walut w wypadku wahań kursów walut państw członkowskich. Wspomaganie kredytowe państw, które miały słabsze waluty było ważnym elementem stabilizacji walut na terenie Wspólnoty.

ECU- czyli waluta umowna, nie emitowana. Prototyp dla niej stanowiła Europejska Jednostka Rozrachunkowa (1975r), którą wprowadzono dla celów ewidencyjnych.. na początku ECU wdrążono ją jako walutę wspólnotową, która miała służyć jako waluta budżetu wspólnotowego, funduszy płatności pomiędzy państwami członkowskimi - jako waluta wewnętrzna Wspólnoty, lecz wyszła ona poza granice Wspólnoty i trafiła na rynek międzynarodowy. Doszło do tego, ponieważ nie istniały przeszkody formalno-prawne. Stała się walutą rynku prywatnego:

  • kredytów ( w połowie lat 90-tych ECU była piątą i szóstą walutą świata a także w znacznym stopniu wzmocniła swoją pozycję)
  • obligacji
  • prowadzenia rachunków

Ocena:

Była to bardzo zaawansowana faza zjednoczenia walut. W pierwszych latach działał bez najmniejszych przeszkód, chociaż systematycznie waluty podlegały dewaluacji, z racji silnej pozycji Marki niemieckiej.

Ścieżka koncepcji:

Czy powołanie ESW wpłynęło na uspokojenie zwolenników wdrążenia wspólnego pieniądza? Odpowiedź brzmi: NIE. A gdzie oni byli? We Francji. ECU nie była w stanie zadowolić Francji. Oni musieli mieć namacalny oraz jedyny pieniądz w UE.

W projektach coraz częściej zaczęła się pojawiać propozycje UE (również Unii Politycznej). Ich zakres obejmował także wspólny pieniądz.

Od połowy lat80-tych zaczęła się ofensywa - po wprowadzeniu decyzji projektu stworzenia jednolitego rynku europejskiego. Osobą, której udało się przepchać ten projekt był J. DELORS:

  • wprowadził on zapis (formułę na którą wszyscy wyrazili zgodę), który dotyczył wdrążenia Unii Gospodarczo-Walutowej
  • rozpoczęły się przygotowania, żeby mógł powstać nowy projekt Unii Gospodarczej.

W 1988r powołano komitet któremu przewodniczył Delors - plany dotyczyły Unii Gospodarczo-Walutowej. Wymaganym warunkiem było uzyskanie zgody RFN (dokładnie kanclerza Kohla). J.Delorsowi udało się tą zgodę uzyskać. Kohl zdecydował się przyjąć pomysł wspólnej Europy gospodarczo-walutowej.

Kolejny projekt:

Raport Delors'a - w roku 1989r - trzy stopniowe wdrążanie Unii Gospodarczo-Walutowej. To był prawdziwy przełom w procesie integracji walutowej WE. Znaczył on, że stworzono propozycję wprowadzenia Unii, lecz odbiegała od innych tym, że została stworzona pośród ludzi, którzy mieli wpływ na podejmowane decyzje. Zaakceptowali go prezesi BC.

Rok 1989 - bardzo blisko zrealizowania Unii Gospodarczo-Walutowej

Lata 1988-89r - działał ESW.

Po roku 1989r - rozpoczęły się przygotowania do konferencji międzyrządowej. Obok hasła Unii Gospodarczo-Walutowej wystąpiło hasło UP. Celem konferencji w 1990 roku było rozpatrzenie szans stworzenia UE. Podczas tej konferencji, Włosi jako, że byli gospodarzami podjęli decyzję, o skutecznym przeforsowaniu tego projektu - zwłaszcza mieli na myśli Unię Gospodarczo-Walutową. W zasadzie tylko jedno państwo starało się uczynić wszystko, żeby projekt upadł, lecz minister skarbu pomimo to podpisał go. Premier Włoch okazał się bardzo dobrym taktykiem więc udało mu się przeforsować swoje zdanie. Wielkiej Brytanii zaproponował inne stanowisko.

Roboczy etap prac nad wdrążaniem Unii Gospodarczo-Walutowej, jako podstawowego elementu UE. Zaczęto przygotowywać traktat z 1991r - to rozmowy nad traktatem o UE.

Praktyka: cel - wspólny pieniądz. W praktyce zaczęło to źle działać. Destabilizacja rynku walutowego: włoski lir, brytyjski funt oraz hiszpańska peseta notowały tendencje spadkowe..

Rok 1992 to moment kulminacyjny - moment niepewności. Rzeczywistość nie była sprzyjająca wdrążeniu. Zatwierdzono Traktat z Maastricht. ESW działał bez najmniejszego zarzutu przez taki długi okres czasu, a czas kryzysu przechodził kiedy był zatwierdzany TzM. Nie przeszkodziło to w zrealizowaniu głównego celu. TzM podjął UW jako podstawowy element UE. Wdrążenie w życie - utworzenie podstaw traktatowych. TzM zawierał podstawowe elementy stworzenia UE.

Warunki, które zostały określone oraz załączone do TzM, to warunki niezwykle ostre. Przy podpisywaniu TzM miał miejsce pewien incydent: dwa państwa zaprotestowały i nie wyraziły stanu gotowości do podpisania w takim układzie. Wielka Brytania oraz Dania - otrzymały zgodę do wdrążenia zastrzeżenia ich dotyczącego -

w momencie wyznaczenia terminu wstąpienia do UW mogą podjąć decyzję czy chcą być w UW czy też nie. Jest to pewien precedens - powstała UE, która skupiała wszystkich jej uczestników i grupa państw działających w zakresie obszarów wspólnej waluty (grupa państw należących do UE ale posiadających własną walutę).

Uchwalono warunki:

  1. monetarne
  2. monetarne
  3. budżetowe
  4. budżetowe
  5. walutowe

Warunek pierwszy oraz drugi oznaczał określenie wysokości inflacji oraz czas terminu stopy procentowej jako warunków koniecznych do wstąpienia do UW.

Ad.1. inflacja

Próg określony zostaje jako średnia inflacji 3 krajów o inflacji najniższej. Można go było przekroczyć o 1,5%. Oznaczało ono wprowadzenie dyscypliny monetarnej.

Ad.2. długoterminowa stopa %

Wysokość długości terminu stopy procentowej określa się w państwach wspólnotowych w oparciu o długość terminów rządowych papierów wartościowych (obligacji rządowych). Próg wyznaczony jest jako średnia trzech państw o najniższej stopie oraz możliwość przekroczenia go do 2%.

Ad.3. poziom deficytu budżetowego

3%PKB - jest to warunek przyjęcia państwa do UW. Nie traktowano go bardzo rygorystycznie. Stopniowe przybliżanie się do progu 3%.

Ad. 4. Poziom zadłużenia publicznego (zewn i wewn)

Jako próg - 60%PKB. Realne zadłużenie wyniosło 80,90,100,120%PKB (np. Włochy, Grecja). budziło to niepokój.

Ad. 5. Stabilność walutowa

Brak obniżki w przeciągu ostatnich dwóch lat przed wstąpieniem do UW oraz zrealizowanie ograniczonej marży wahań 2,25%.

Patrząc z perspektywy lat 90-tych.

Klamka zapadła. Dwuwalutowy system już działa.

Rok 1992 - podpisanie TzM (1 listopada 1993 roku wchodzi w życie). Państwa wystraszyły się tego co podpisały. Kto wykona podpisane warunki? Prognozowanie z lat 1992-93: za mało państw było ze wspólną walutą. Ale było jedno państwo, którego przywódcy twardo zajmowali stanowisko, że nie należy łagodzić warunków przystąpienia do UW- tym krajem było RFN z kanclerzem Kohlem na czele. RFN złożyło propozycję rozwiązania, aby państwa nie musiały się obawiać . Koncepcja dwóch kręgów (prędkości). W UW mają prawo znajdować się tylko dwa państwa, które wypełniają warunki. Jeżeli ich nie wypełniają to w takim wypadku i tak nadal pozostają w UE. Ten projekt był lansowany w latach 1993-94. Zdecydowane stanowisko Niemiec doprowadziło do tego, że wszystkie państwa członkowskie rozpoczęły intensywne przygotowania do UW.

1995r - w Madrycie na szczycie Rady Europy został przyjęty kalendarz wdrążenia Unii Gospodarczo-Walutowej. Podjęto decyzje o konkretnych datach. Ustalono nazwę EURO. Wyścig do UW.

Następnym przełomem były decyzje w sprawie, które państwa wejdą do UW. Wzbudzono zaskoczenie wśród wszystkich.

1996r Dublin - pakt dla stabilizacji i wzrostu, tzn. ustalenia, które dotyczą szans na przekroczenie warunków postawionych przez UW. Szczyt Rady Europy.

Maj 1998r - zostaje ogłoszona decyzja, w sprawie które państwa wejdą w skład UW. Aż jedenastu państwom udało się zasilić szeregi UW. Bez Wielkiej Brytanii oraz Danii ponieważ nie wyrażały takiej chęci; bez Grecji oraz Szwecji - z racji braku odpowiedniego przygotowania się, byli zbyt słabi.

Od 1 stycznia 1999r rozpoczęło swoją działalność EURO a ówczesną fazę potraktowano jako wstępną, przejściową ® dwuwalutowość a także brak euro w obiegu (lipiec 2002).

Pytania na egzamin:

  • moment wprowadzenia euro oraz jaką rolę pełni EBC
  • różnica między EBC a ESBC

Wykład 9 

Wprowadzenie do prawa wspólnotowego.

System prawny WE obejmuje źródła prawa:

  • Instrumenty prawa
  • Zasady prawne
  • Urzędy, które uczestniczą w procesie legislacyjnym
  • Urzędy orzekające w tych sytuacjach kiedy zostaje popełnione wykroczenie wobec prawa wspólnotowego

Bardziej popularne określenie na prawo wspólnotowe to ACQUIS COMMUNAUTAIRE co znaczy tyle co dorobek prawny).

ŹRÓDŁA PRAWA ORAZ INSTRUMENTY PRAWA WSPÓLNOTOWEGO

Źródła prawa jako podstawa obejmują:

  1. pierwotne źródła prawa
  2. wtórne źródła prawa - tzn. prawo tworzone przez urzędy wspólnotowe
  3. umowy z państwami trzecimi, urzędami międzynarodowymi i inne źródła prawa

Źródła prawa (def.)

Pisane źródło prawa to to, gdzie prawo jest zapisane, czyli konkretny dokument w którym zapisano zasady prawne.

Pośród źródeł prawa wspólnot główne znaczenie posiadają prawa pierwotne oraz wtórne.

I. Pierwotne źródła prawa - są to wszystkie traktaty założycielskie i akty prawne mające charakter międzyrządowy, tzn. takie, które powstały w efekcie umów między krajami członkowskimi. Między traktatami założycielskimi dochodzi do zawierania umów międzyrządowych, które odnoszą się do stanowienia prawa. Najważniejsze z nich to:

  • traktaty budżetowe z połowy lat 70-tych
  • JAE z 1986r, który nie jest traktatem założycielskim lecz stanowi jedno z głównych źródeł prawa pierwotnego, bo w istotny sposób wpłynął na zmianę oraz uzupełnił Traktat o EWG
  • umowy akcesyjne, czyli umowy o przyjmowaniu następnych państw członkowskich

Najistotniejsze źródła prawa pierwotnego:

  1. Traktat Paryski o EWWiS, podpisany 18.IV.1951r, wszedł w życie 25.VII.1952r
  2. Traktat Rzymski o EWG, podpisany 25.II.1957r, wszedł w życie 1.I.1958r
  3. Traktat Rzymski o EWEA, podpisany 25.II.1957r, wszedł w życie 1.I.1958r
  4. JAE, podpisany 17 i 28.II.1986r, wszedł w życie 1.VII.1987r
  5. Traktat o UE z Maastricht, podpisany 7.II.1992r, wszedł w życie 1.XI.1993r
  6. Traktat amsterdamski, tzw. Maastricht II, podpisany 2.X.1997r, wszedł w życie 1.V.1999r

Źródło o innym charakterze:

  1. Traktat o fuzji niektórych instytucji, podpisany 5.IV.1965r, wszedł w życie 1.VII.1967r

II. Wtórne źródła prawa - instrumenty prawne tworzone przez urzędy UE.

Projekty tych aktów prawnych składa Komisja Europejska a następnie przedkłada Radzie Ministerialnej oraz Parlamentowi Europejskiemu. Efektem współdziałania tych trzech urzędów jest opracowanie decyzji, natomiast prawo do podjęcia ostatecznej decyzji posiada Rada Ministerialna UE.

W porządku prawnym wspólnotowym działa pięć instrumentów prawa wtórnego. Trzy pierwsze to instrumenty posiadają moc prawną:

  1. rozporządzenia
  2. dyrektywy
  3. decyzje

Dwa następne instrumenty prawa wtórnego pozbawione są mocy prawa, lecz ich wykonalność jest duża (są respektowane):

  1. zalecenia
  2. opinie

Wykład 10

WTÓRNE INSTRUMENTY PRAWA.

Rozporządzenia. Jest to instrument o najwyższej randze. Cechy rozporządzeń: posiadają treść prawną a co za tym idzie, z dniem, w którym wchodzą w życie zaczynają obowiązywać automatycznie. Kraje członkowskie. nie mają potrzeby, żeby rozkręcać jakiekolwiek procedury. Zezwalają na najbardziej posunięte wtrącanie się w systemy prawne krajów członkowskich. Dotyczy to wszystkich krajów członkowskich, ich obywateli i sądów.

Rozporządzenia stały się częścią porządku krajowego państw członkowskich i uchylają prawa państwa jeżeli jest sprzeczne z treścią rozporządzeń. Funkcjonuje tu zasada nadrzędności prawa wspólnotowego nad prawem krajowym. Jeżeli taka zasada nie funkcjonowałaby to realizowanie celów wspólnot byłoby niemożliwe. W początkowym etapie rozwoju krajów członkowskich ciężko godziły się z tą zasadą. Z pomocą przyszły Orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości. Ten w swych orzeczeniach wdrążył w życie zasadę nadrzędności prawa wspólnotowego nad prawem krajowym. Orzeczenia poruszały kwestie, które tyczyły największych obrębów IE a używane są w wypadkach kiedy chodzi o regulację kwestii, które odnoszą się do całej Wspólnoty. Wydaje je Rada UE oraz Komisja.

Typy rozporządzeń:

  1. podstawowe - wydają się je w oparciu o bezpośrednie delegacje traktatowe ( punkt wyjścia stanowią pierwotne źródła prawa ). Najczęściej wydawane są przez Radę UE.
  2. wykonawcze - w nich zawarte są decyzje, które interpretują sposób realizowania rozporządzeń podstawowych. Ich wydawaniem zajmuje się Komisja Europejska.

Prawa Wspólnoty strzeże Komisja Europejska, lecz jeżeli idzie o naruszenia prawa to zajmują się nimi Sądy Praw Członkowskich, które zobowiązane są wydawać wyroki zgodnie z istota.

Jt. To bardzo powszechnie używany instrument. Od rozporządzeń różnią się znacząco, pomimo że obydwa posiadają moc prawa. Dzielące różnice to:

  1. Decyzje są adresowane. Adresatami mogą być tylko i wyłącznie kraje członkowskie (nie mogą to być osoby fizyczne). Decyzje mogą być adresowane do wszystkich krajów członkowskich, albo tylko wybranych.
  2. Decyzje nie mogą zawierać treści prawnej. Nie mają mocy obowiązywania automatycznego (zaraz po wejściu w życie). W ich treści ujęta jest data ich realizacji.

W jaki sposób są wprowadzane w życie? W treści Decyzji zawarte są cele jakie chce się osiągnąć przez wdrążenie Decyzji. Sama zaś procedura wdrążania leży na adresatach. Kraje członkowskie muszą uruchomić swe instrumenty prawne żeby przestawić Decyzje w prawa krajowe. Muszą nadać Decyzji treść prawną.

Decyzja jest. instrumentem harmonizacji prawa państw członkowskich. Decyzje stały się istotnym instrumentem od czasu rozpoczęcia realizowania programu jednolitego rynku europejskiego oraz wejścia w życie JAE. Podstawy form prawnych budowanego rynku wewnętrznego stwarzane były przez wdrążanie w życie Decyzji. Użyto ich ponieważ usprawniały proces decyzyjny.

Decyzje podzielone są na:

  1. podstawowe
  2. techniczne - te które służą harmonizacji prawa

Decyzje wydają RUE oraz KE.

Ad. 3. DECYZJE

Jest to niezwykle szczegółowy instrument prawa działający przede wszystkim w branży prawa administracyjnego. Są adresowane. Można je adresować do krajów członkowskich, osób prawnych oraz osób fizycznych. Przy pomocy decyzji nadawane są uprawnienia oraz nakładane obowiązki. Decyzje obowiązują w sposób automatyczny, posiadają treść.

Instrumenty bez mocy prawnej:

Nie posiadają obowiązku stosowania się do tych dokumentów co nie oznacza, że nie posiadają znaczenia. Mają powszechne zastosowanie.

Ad. 4. ZALECENIA

Rola:

  • wydają je RUE oraz KE
  • wydawane są wtedy kiedy zachodzi potrzeba zinterpretowania konkretnej sytuacji oraz pokazanie adresatom sposobu zachowania się. Wydaje się je do różnych branż
  • mogą poprzedzać wydanie aktu z mocą prawa ( badanie na ile aktu prawny jest stosowany w rzeczywistości). Ale może ono zostać zaleceniem przez dłuższy czas. Tego typu zalecenia są wyczekiwane od Rady ponieważ pomaga to przedsiębiorstwom zachować się w konkretnej sytuacji.

Ad. 5. OPINIE

Jest to całkowicie inny instrument w porównaniu do instrumentów omawianych pod numerami 1-4. Jest to instrument którego używają urzędy UE we współpracy. Współpraca UE polega na wydawaniu opinii. Kto się tym zajmuje??

  • najistotniejsze są opinie Parlamentu Europejskiego ( zaczął swoją działalność jako organizacja opiniodawcza )
  • Komitet Ekonomiczno-Społeczny - doradczy urząd Rady Ministerialnej
  • Komitet Regionów
  • I reszta

Do kogo są kierowane?

  • RUE
  • KE

Podział:

  1. obowiązkowe - obowiązują w procesie decyzyjnym. Decyzja jest nieważna jeżeli nie została zasięgnięta opinia KES, jeżeli wymaga tego procedura.
  2. nieobowiązkowe - jest ich bardzo wiele. Powstają z własnej woli. Zakres działalności przewidział tego typu opinie. Uwzględnia się, ponieważ na tym polega funkcja urzędów doradczych. Muszą zapoznać się z opiniami a potem się do nich dostosować.

IV.Umowy z państwami trzecimi oraz instytucjami międzynarodowymi i inne źródła prawa - Wspólnoty Europejskie podpisują umowy z organizacjami ( MFW, OECD). Ujęte jest to w kategorii relacji. Główne znaczenie posiadają umowy z państw trzecich, lub grup państw trzecich. W efekcie doświadczeń udało się wytworzyć trzy podstawowe kategorie umów:

  1. UMOWY STOWARZYSZENIOWE

Po raz pierwszy termin ten został użyty w Traktacie o powołaniu EWG. Odnosił się do byłych kolonii oraz państw zamorskich. Termin ten nie jest tożsamym z terminem umowy stowarzyszeniowej z połowy lat 60-tych. Podpisany US z dwoma ciekawymi państwami: Grecją (1962r) oraz Turcją (1963r). jeśli idzie o byłe kolonie to podpisano US żeby określić preferencyjny dostęp do nich. Powołanie EWG wymagało określenia polityki byłych kolonii. Pod koniec lat 50-tych (1959r) Grecja oraz Turcja poprosiły EWG o członkowstwo. EWG nie miała ani chęci ani nawet możliwości (były zbyt odległe politycznie, geograficznie i gospodarczo ). Wobec tego opracowano taki typ umowy żeby przyjąć państwa, które starały się, ale na warunkach państw stowarzyszeniowych. Pomyślano o współpracy żeby pozwoliła ona państwom w przyszłości dołączyć do grona członków, żeby lepiej się przygotować. US to bardziej ścisłe więzi handlowe z rynkiem wspólnotowym oraz lepsze warunki współpracy, która przygotowuje do przyszłego członkostwa. Grecja 1.I.1981r - zaistniała jako państwo członkowskie. Turcja doczekała się raptem umowy o Unii Celnej.

Nowa generacja US to układy europejskie; trzy pierwsze zostały podpisane 16.XII.1991 z Polską, Czechosłowacją oraz Węgrami. Nowa generacja umów polegała na tym, że Wspólnoty Europejskie podjęły decyzję że wykonają dla państw Europy Środkowo-Wschodniej takie warunki współpracy oraz sformalizują je, żeby stworzyć z tymi państwami strefy wolnego handlu oraz przygotować je do wspólnego uczestnictwa ( lecz nie dając gwarancji na członkostwo).

  1. UMOWY O HANDLU I WSPÓŁPRACY

Stosuje się je wtedy kiedy WE chce ulgowo traktować państwa trzecie lub grupy krajów trzecich. Poza preferencjami czysto handlowymi umowy te zawierają decyzje, które odnoszą się do współpracy w innych branżach (przepływ kapitału, pomoc techniczna, fizyczna). Najlepszy przykład stanowią umowy podpisywane z państwami AKP. Od 1975r co pięć lat podpisywano konwencje z Lome. Odnawiano je, na nowo określając obszar preferencji handlowych oraz pomocy dla tych państw. Na nowe tysiąclecie udało się wynegocjować nową umowę oraz ją podpisać. Miała być istotnie zmieniona ( państwa miały zostać podzielone na grupy [71 państw]).

  1. ZWYKŁE UMOWY HANDLOWE

Określają relacje handlowe jakie panują pomiędzy stronami. UE podpisała je z tymi państwami które konkurują o rynek światowy z UE. Po roku 1995r. UE zaczęła stosować w relacjach handlowych rodzaj umowy, który pozwalał utworzyć strefy wolnego handlu. Unia otworzyła się na państwa Azji.

Są poza tym jeszcze zasady, normy prawne oraz inne.

Warto zwrócić uwagę na zasadę subsydialności (pomocniczości). Przyjęto, że decyzje powinno się podejmować na takim poziomie, z którego one pochodzą i dotyczą. W miarę szans rozwijała się decentralizacja decyzji. Zasada nie jest tym samym co norma prawna. W rzeczywistości powinno się ją stosować tak: jeżeli da lepszy efekt na poziomie lokalnym to, nie powinno się jej podejmować na wyższym szczeblu. Powinna sprzyjać większej efektywności decyzji. Stwarza szanse uczestniczenia wszystkich szczebli w procesie podejmowania decyzji.

INSTYTUCJE GŁÓWNE UE

W porządku instytucjonalnym:

  1. główne !!!
  2. pomocnicze oraz wyspecjalizowane

Umiejscowienie instytucji ma bardzo ważne znaczenie.

Ad 1. RADA EUROPEJSKA (European Council)

Jest to urząd nie statutowy, tzn. nie zakładano jego powołania w traktatach założycielskich. Ale istnieje. Dlaczego? RE jako organizacja działa od roku 1975r. jako instytucja, która powstała w wyniku przekształcenia Konferencji Szefów Państw i Rządów w stałe zbierania oraz nadanie im statusu spotkań instytucjonalnych.

Charakter RE oraz jej rola:

Jest to urząd międzyrządowy, co oznacza, że członkowie reprezentują stanowiska jakie zajmują ich kraje. Członkami są przede wszystkim reprezentanci rządów (kanclerz, premier, itd. ). Jeżeli urząd posiada charakter międzyrządowy to znaczy że wypracowuje się stanowiska szczebla ........................... przez ustalanie oraz zbliżanie stanowisk krajów członkowskich. Do tego potrzeba kompromisu. RE jest centrum dyspozycji politycznej. Dokumentacja nie jest obowiązująca. Są to tylko uzgodnienia. Nie jest to urząd decyzyjny, jednak to co ustalą trafia do RUE.

Ad 2. RADA UNII EUROPEJSKIEJ

Jest to organizacja statutowa. Jest obecna nowa. Jest to organizacja na szczeblu ministerialnym. Z racji tego, że ma ona charakter decyzyjny jest to najważniejsza organizacja. Jej poprzednia nazwa (ta przed wejściem w życie Traktatu z Maastricht) brzmiała Rada Ministrów Wspólnot Europejskich. Ona obowiązuje od 1 lipca 1967r, ponieważ wówczas wszedł w życie Traktat o zespolenie wybranych urzędów z roku 1965. Jego zadaniem było uporządkowanie struktury urzędów głównych. Pozwolił on na połączenie trzech rad (EWWiS, EUROATOM, WE) w jedną oraz trzech komisji w jedną.

Charakter:

Organizacja międzyrządowa, co znaczy że reprezentanci krajów członkowskich, którzy w niej zasiadają przedstawiają stanowiska swoich państw.

Ad 3. KOMISJA EUROPEJSKA

Jest to nazwa jaką posługuje się. Poprzednio było to KWE ( 1.VII.1967r - 1.XI.1993r). Jest to urząd zarządzająco-wykonawczy, tzn. pracuje codziennie, zajmuje się podejmowaniem decyzji. Określa się ją jako rząd UE. Posiada charakter ponad narodowy. Projekty, które wychodzą z KE wypracowywane są mając na uwadze dobro UE. Komisarze, którzy reprezentują najwyższy poziom KE pochodzą ze wszystkich państw( po dwóch z dużych oraz jeden z małych). Są oni wysokimi urzędnikami. Każdy przewodniczący komisji oraz wszyscy komisarze dążyli do jednego - udowodnić jaką ważną rolę odgrywa komisja.

Ad 4. PARLAMENT EUROPEJSKI

Jest to organizacja ponadnarodowa. Organizacja demokracji europejskiej. Odgrywa niezwykle istotną rolę. Wcześniej tak nie było. PE zyskał ogromnie. Pierwsze zdołał zaistnieć w EWWiS ® Wspólne Zgromadzenie. Wtedy nie wiele miał do powiedzenia w podejmowaniu decyzji. Jako PE udało mu się zaistnieć po wprowadzeniu w życie Traktatu o EWG. Wspólne Zgromadzenie przekształcono w Europejskie Zgromadzenie Parlamentarne (poszerzono funkcje oraz rolę WZ). EZP zostało organizacją dla trzech wspólnot. Od tego czasu rozpoczęło się sukcesywne umacnianie pozycji jako instrumentu ponad narodowego. Dziś PE jest uczestnikiem w procesie decyzyjnym w bardzo ważny sposób. Od 1979r istnieją bezpośrednie wybory do PE (w konkretnych państwach członkowskich w tym samym okresie). Najistotniejsza funkcja PE:

  • w procesie tworzenia prawa wspólnotowego (ma szerokie kompetencje ustawodawcze)
  • szerokie kompetencje budżetowe (może zabierać głos w wielu kwestiach związanych z tą dziedziną; uchwala budżet, PE ocenia Komisję)
  • kontroluje komisję Europejskiej

Polityczna struktura PE: przedstawia się tak jak układy polityczne w konkretnych państwach członkowskich.

  • partia socjaldemokratyczna - posiada największy udział
  • partia chrześcijańska demokracja

Ad 5. TRYBUNAŁ SPRAWIEDLIWOŚCI

Został utworzony przez Traktat, który tworzył Wspólnotę Węgla i Stali. TS dzięki swojej pracy polegającej na wydawaniu orzeczeń zapracował sobie na bardzo wysoki autorytet. Po utworzeniu EWG oraz EUROATOM organizacja ta utrzymała się jako jedyna o charakterze orzekającym, ale poszerzano ją. Od roku 1989 działa drugi urząd orzekający - Sąd pierwszej instancji. Relacje zachodzące pomiędzy nimi są następujące:

  • sąd to niezależna instytucja i takie same wyroki wydaje w ściśle określonych kwestiach. W tych kwestiach, które dotyczą prawa konkurencji
  • TS to instytucja odwoławcza w stosunku do orzeczeń sądu

TS jest organizacją ponad narodową.

Warte wymienienia w tym miejscu jest:

  • Trybunał Rewidentów Księgowych - jest to jedyna najistotniejsza organizacja rewizyjna finansów UE. To są ci audytorzy, kontrolerzy, rewidenci, którzy głównie zajmują się ocenianiem wykonania budżetu lecz interesują się tym czy środki, fundusze UE są wykorzystywane właściwie z planem oraz z zasadą gospodarności.

WYKŁAD

Rada Europy- jest to system, w którym odbywa się Z-nie UE. RE nie jest instytucją statutową. Jako nie instytucja działała do roku 1974 (Konferencja Szefów Państw i Rządów). Pierwsza konferencja w roku 1961. Te zebrania organizowano w zakresie konferencji w celu ustaleń politycznych. Kwestie polityki "szóstki" doprowadziły do tego, że szefowie krajów oraz rządów organizowali sobie spotkania tylko od czasu do czasu.

Od roku 1969 (konferencje szefów krajów oraz rządów w Hadze- 1-2. XII) zebrania te nabierały charakteru bardziej roboczego- listę kwestii do rozpatrzenia na obradach wzbogacono o problemy wewnętrzne. W grudniu 1969 roku rozmawiano głównie o kwestiach wewnętrznych. (dobiegał końca okres przejściowy i trzeba było wyznaczyć stan na przyszłość)

Od roku 1975 spotkania przybrały formę organizacji- utworzono RE. Projekt przekształcenia konferencji w organizację zaproponował Francuz Valery Juscard Destin (?), natomiast samym pomysłodawcą był komisarz Davignon. Powody dla których doszło do tego przekształcenia:

- polityczne zdarzenia zewnętrzne, które wymagały bliższej w/pr przywódców krajów członkowskich (sytuacja gospodarcza w latach siedemdziesiątych była bardzo trudna - wiele kryzysów). Podjęto decyzje, że spotkania muszą mieć charakter regularny oraz, ze mają się odbywać się w formie organizacji.

- stopień rozwoju zjednoczenia europejskiego- uznano, że ten stopień musi wyjść od przywódców krajów członkowskich. RE została więc organizacją przeciwwagi w stosunku do Komisji Europejskiej (ograniczyła jej chęci w rozwoju własnej władzy);

- zaczęło przybywać kłopotów gospodarczych, szukano rozwiązań co było realne tylko przez wcześniejsze rozmowy na najwyższych szczeblach.

Obszar kwestii RE:

1. kwestie polityki zagranicznej

2. stopień rozwoju zjednoczenia europejskiego.: *kierunki zjednoczenia rynkowego, *szanse na wdrążenie Unii Gospodarczo-Walutowej (zaczynając od roku 1970).

3. w czasie kryzysu energetycznego- kwestie wspólnej polityki energetycznej na poziomie EWG zakończyły się fiaskiem (przywódcom krajów członkowskich nie udało się wypracować wspólnego snw)

4. W latach 70-tych rozpoczęto tworzenie podstaw wielu wspólnych polityk sektorowych:

  • trudności polityki regionalnej
  • kwestie Unii Gospodarczo-Walutowej- znane projekty wdrążenia Unii Gospodarczo-Walutowej- kwestia ta na stałe zagościła w rozmowach prowadzonych do końca lat 80-tych; za ostateczne rozwiązanie tej kwestii uważa się Raport Delorsa z roku 1989 który został podstawą części Traktatu z Maastricht, która odnosi się do utworzenia strefy walutowej.
  • polityka rolna (była bardzo droga)- wydatki, które pochłaniała stanowiły problem, którego rozwiązanie było celem od początku lat 70-tych.
  • problem bezrobocia oraz rynku pracy- od drugiej połowy lat 70-tych zaczęło wzrastać bezrobocie a średni poziom w UE nadal wynosi blisko 10% (to jest bardzo dużo);
  • problemy polityki handlowej rozumianej jako reguły w pracy i handlu z państwami trzecimi a także trudności w podniesieniu konkurencyjności produktów wytwarzanych przez państwa wspólnot

5. Od roku 1985 obrady RE zdominowane zostały przez kwestie powoływania JRE.

6. Podpisywane były umowy akcesyjne oraz stowarzyszeniowe wśród przywódców- podejmowane były pierwsze kroki, żeby przyjąć nowych członków.

7. Sprawy budżetowe- określanie źródeł dochodów budżetowych oraz kierunków wydatków.

8. Wszystkie kwestie sporne, które nie zostaną rozwiązane na zebraniach RUE.

Działanie RE.

Nie jest to instytucja statutowa. Kiedy pojawił się projekt przekształcenia zebrań w RE, to same posiedzenia zdołały wyprzedzić oficjalny zapis (od roku 1975). W JAE ( w 1986) zostało zapisane, czym jest RE, kto ma prawo do uczestniczenia w zebraniach (szefowie krajów oraz rządów, ministrowie spraw zagranicznych, przewodniczący komisji). Przynajmniej trzy posiedzenia w roku, a jeżeli zajdzie taka potrzeba to można organizować częściej.

Organizowanie szczytów obrad RE leży w kompetencjach tego państwa członkowskiego, które sprawuje przewodnictwo w UE. Każde państwo członkowskie. Dostaje swoje "5 minut" - ponieważ przewodnictwo trwa 6 miesięcy.- wówczas ma szanse na wykazanie się swoimi zdolnościami mediacyjnymi, organizacyjnymi. itp.

Ministerstwo Spraw Zagranicznych państwa przewodniczącego w UE drogami dyplomatycznymi ustala program zebrania i sama γ tego zebrania obsługiwana jest przez MSZ państwa przewodniczącego.

RE posiada własny regulamin. Oficjalnie rzecz ujmując RE jest poza wszelką kontrolą Trybunału Sprawiedliwości, lecz zobowiązana jest do składania sprawozdań ze swej działalności przed Parlamentem Europejskim. Są to sprawozdania ustne (forma wystąpienia przed PE) oraz pisemne. Charaktery sprawozdań- rozliczenie się z działalności: wyliczenie zadań, które przyjęte zostały na czas sześciu miesięcy oraz rozliczenie się z ich wykonania.

RADA UNII EUROPEJSKIEJ.

Najistotniejsza z organizacji statutowych. Jest to organizacja decyzyjna.

Aktualnie w systemie instytucji gł. j układ:

Inicjatywa KE, PE- dyskusja, RUE, KE, PE- dalsza dyskusja.

Funkcjonowanie RUE.

Dwa aspekty RUE:

1. struktura RUE widziana z punktu procesu przygotowywania i podejmowania dc'

2. struktura czysto organizacyjna.

Ministrowie

COREPER

Grupy robocze

Struktura RUE z punktu pierwszego. Są trzy poziomy. Decyzyjnym jest poziom ministrów- na zebraniach w gronie ministrów oficjalnie zapadają decyzje. Rad ministerialnych jest dużo (składów ministerialnych również jest dużo), ale jeden wybrany skład ministerialny traktuje się jako tzw. stały element RUE który reprezentuje ją na zewnątrz. Jest to rada, w której skład wchodzą ministrowie spraw zagranicznych (Rada ds. Ogólnych). Następnie mamy do czynienia z radami ds. technicznych, które składają się z właściwych ministrów resortowych (jeśli obiektem są kwestie rolnictwa, to zjeżdżają się ministrowie rolnictwa). Kwestie finansowe- w zależności od tego jak podzielone są obowiązki w kraju: albo ministrowie finansów, lub ministrowie Gospodarki.

Przykładowe rady techniczne: ds. rolnictwa, transportu, budżetu, edukacji, ochrony środowiska, finansów.

Występują rady bardziej i mniej istotne. Najrzadziej miała spotkania rada ds. turystyki (tylko w latach 1988, 1990, 1992)- w trakcie przewodnictwa państwa zainteresowanych kwestią turystyki. Najczęściej za to spotykała się w ciągu ostatnich lat:

1. Rada ds. ogólnych: najrzadziej- 12 razy w ciągu roku; najwięcej 16- 1994, 18- 1993.

2. Rada ds. rolnictwa: najmniej 11 razy w roku, najwięcej 16 razy w roku.

3. Rada ds. finansowych: najmniej-7, najwięcej-13.

4. Rada ds. rybołówstwa,

5. Rada ds. budżetowych,

6. Rada ds. pracy i spraw społ.

7. Rada ds. energetyki,

8. Rada ds. badań naukowych,

9. Rada ds. rozwoju środowiska naturalnego.

Skład rad ministerialnych.

W radach ds. technicznych j takie zróżnicowanie wśród przedstawicieli państw członkowskich, że niektóre państwa są reprezentowane przez ministrów regionalnych.

Debaty rad ministerialnych mogą mieć charakter jawny oraz niejawny. Oficjalnie są protokołowane, nieoficjalnie mają miejsce wtedy gdy trudno jest znaleźć rozwiązanie w trakcie obrad oficjalnych.

Ministrowie nie mogą sami podejmować decyzji. Głównie zajmują się głosowaniem albo rozmawianiem nad konkretnymi kwestiami, które nie zostały rozwiązane w COREPERZE. COREPER przekazuje do ministrów księgi A oraz B. Jeżeli księga A jest gruba tzn., że porozumienie zostało osiągnięte i głosowanie nie jest potrzebne. COREPER posiada uprawnienia decyzyjne. Jeśli kwestie znajdują się w agendzie B, oznacza to że COREPER nie zdołał wypracować decyzji i oddał kwestię ministrom. COREPER sam podejmuje decyzję o tym, jak długo może szukać ugody.

COREPER. Tworzony jest przez stałych reprezentantów krajów członkowskich UE w stopniu ambasadorów. Posiada kompetencje takie, jak szczebel ministerialny. Posiedzenia odbywają się raz w ciągu tygodnia. Materiały na obrady dostarczane są z Grup Roboczych.

COREPER podzielony jest na:

COREPER I- reprezentanci krajów członkowskich w stopniu ambasadorów (COREPER wyższy)

COREPER II- zastępcy stałych przedstawicieli państw członkowskich (COREPER niższy).

Różny jest również zakres merytoryczny obu COREPERÓW.

Grupy Robocze. Posiadającharakter stały i tymczasowy. Tymczasowe swoją działalność kończą w czasie kiedy problem zostanie rozwiązany. W Grupach Roboczych biorą udział reprezentanci wszystkich krajów członkowskich. W tym miejscu rozpoczyna się proces podejmowania decyzji: trzy sposoby głosowania (zwykłą większością głosów, kwalifikowaną większością głosów, jednogłośnie).

Sposoby te ulegały zmianom. na początku najistotniejsza była jednogłośność. W miarę jak zwiększała się liczba członków spełnienie tego sposobu stawało się coraz trudniejsze. Zasada zwykłej większości głosów- Niektóre kwestie proceduralne. Jednogłośność- jest wybrana lista kwestii m.in. przyjmowanie nowych członków, umowy stowarzyszeniowe, ważne kwestie.

Głosowanie kwalifikowaną większością głosów- podział:

  • duże państwa (Niemcy, Wielka Brytania, Włochy, Francja)- po dziesięć głosów,
  • Hiszpania- 8 głosów,
  • Holandia, Belgia, Portugalia- po 5 głosów,
  • Austria, Szwajcaria- po 4 głosy
  • Finlandia, Dania, Irlandia, Grecja- po3,
  • Luxemburg- 2 głosy.

Razem 87 głosów. Żeby decyzja mogła być podjęta potrzebne są 62 głosy. Wcześniej (kiedy było dwunastu członków)- odpowiednio 76 oraz 54.

Podział władzy w UE- relacje pomiędzy liczbą głosów dysponujących przez wybrane kraje. Przy "dwunastce" duże państwa posiadały szanse na wpływanie na decyzje. Na chwilę obecną jest to mocno utrudnione.

KOMISJA EUROPEJSKA.

Jest to organizacja zarządzająco- wykonawcza (ma charakter ponadnarodowy). (dwie poprzednie były międzyrządowe). KE jest odpowiedzialne za organizację codziennej pracy UE.

Struktura organizacyjna:

1. top management: komisarze (po dwóch z państw większych oraz po jednym z małych). Konkretni komisarze są odpowiedzialni za przydzielone im obręby UE.

2. 24 Dyrekcje Generalne: podzielone są na dywizjony.

Podstawowe obowiązki KE:

  • Zajmuje się przygotowywaniem raportów, które mają znaczenie strategiczne (Biała Księga Gopfielda) i raporty, które odnoszą się do konkretnych, wybranych zakresów integracji europejskiej, które wydaje się w serii Zielonych Ksiąg (charakter bardziej szczegółowy)
  • opracowuje bardziej szczegółowe dokumenty, które na etapie prezentacji ich przez KE są ofertami, a stają się decyzjami po ich przyjęciu przez RUE;
  • najistotniejszą funkcją KE jest jej działalność w zakresie tworzenia prawa wspólnotowego- KE zgłasza projekty ustaw, dwa czytania w PE, ostateczna decyzja należy wprowadzenia ustawy należy do RUE.
  • KE sprawdza, w jakim obrębie kraje członkowskie wywiązują się z wdrążenia prawa wspólnotowego, posiada możliwość nakładania sankcji;
  • zarządza budżetem- opracowuje projekt budżetu. Składa się on z dwóch głównych części.

Wydatki obligatoryjne- decyzje podejmuje do RUE, nieobligatoryjne- decyzje podejmuje PE.

Wykonaniem budżetu zajmuje się KE- jest ona rozliczana z jego wykonania przez:

1. PE- uzyskanie albo nie absolutorium od PE;

2. Trybunał Rewidentów Księgowych- sprawdza zgodność z planem oraz czy przestrzegana jest zasada gospodarności w zarządzaniu środkami.

  • Kierowanie funduszami UE, fundusze strukturalne: Fundusz ds. Rybołówstwa, Europejski Fundusz Regionalny, Europejski Fundusz Społeczny.

Od roku 1989 zaczął obowiązywać tzw. zintegrowany sposób Zarządzania tymi funduszami. Środki z funduszy są przekazywane są na konkretne cele. Kraje członkowskie zgłaszają projekty, które spełniają warunki określone przez tzw. ramowy plan wsparcia finansowego a KE przyznaje środki na te projekty krajom członkowskim w zależności od celu oraz rodzaju projektu jest szansa na uzyskanie środków z trzech funduszy. Przed rokiem 1989 środki można było pozyskiwać tylko oddzielnie z tych trzech funduszy.

Oprócz funduszy strukturalnych istnieją fundusze:

- spójności- istnieje od roku 1993, został stworzony dla krajów peryferyjnych (Hiszpania, Portugalia, Grecja, Irlandia)

- ds. Rybołówstwa.

  • opracowanie propozycji w zakresie polityki społeczno- ekonomicznej (polityk sektorowych oraz horyzontalnych) oraz realizowanie tejże polityki;
  • negocjowanie wszystkich umów, które zostają podpisane przez wspólnoty europejskie państwami trzecimi.

Pierwszy przewodniczący komisji EWG- Niemiec Hallstein. Komisja od początku była bardzo aktywna, drugi przewodniczący- Roy Jenkins, trzeci przewodniczący- Jacques Delors- realizowano program JRE oraz wprowadzono Unie Gospodarczo-Walutową.