"Boską komedię" pisał Dante przez cale życie. Pierwotnie tytuł brzmiał "Komedia", "Boska" dodali już potomni. Poemat liczy ponad czternaście wierszy w stu pieśniach, dzieli się na trzy części: Piekło, Czyściec, Raj. Poeta odbywa wędrówkę przez te krainy. Najpierw prowadzi go rzymski poeta Wergiliusz, w Raju przewodniczką jest Beatrycze. W Piekle Dante spotyka najróżniejszych przestępców, przedstawicieli najwyższej hierarchii duchownej, włącznie z papieżem. W Czyśćcu znajdują się pokutnicy, w Raju przebywają świetliste zjawy. W Piekle spotyka miedzy innymi własnych przeciwników politycznych, umieszczeni są w odpowiednich kręgach, zgodnie z arystotelesowskim schematem winy ( niewstrzemięźliwość, gwałtowność, oszustwo). Pierwszy krąg- Otchłań, zajmują ludzie bez chrztu, drugi do piątego- niewstrzemięźliwi, szósty- heretycy, siódmy- gwałtownicy, a ósmy i dziewiąty- oszuści. Dante nasycił utwór realizmem. Powiązał alegorię z realistycznym opisem przypadłości ludzkich, dotyczy to zwłaszcza Piekła, najbardziej realistycznej części poematu. Dante podąża drogą, "co nie przepuści żywego człowieka". O wschodzie słońca pojawia się Pantera (rozwiązłość), kolejne zjawy to Lew (pycha), i Wilczyca (chciwość). Narrator z Wergiliuszem przekraczają bramę Piekieł. Wergiliusz ukazuje rzeczywistość tej krainy: "westchnienia, płacz, lament, jęk wycia, gniewu okrzyki". Poeta opisuje odczucia w Piekle- ciemność, wirowanie dusz w piekielnym orkanie. Obaj wędrowcy czekają na spotkanie z królem Piekieł- Lucyferem. Dante podtrzymuje wizję Piekła jako miejsce dla największych grzeszników. Postać Pana Piekieł jest przerażająca. Struktura utworu oparta jest na liczbach 3 i 10. Całość składa się z 3 części, z których każda zawiera 33 pieśni. Każda z opisanych przestrzeni podzielona jest na 9 części (wielokrotność trójki), każda z nich liczy po 10 wyodrębnionych "podkrain". Strofa jest również trzywersowa.
Droga poety przez zaświaty zawiera sens alegoryczny: przedstawia wznoszenie się człowieka z upadku i grzechu poprzez poznanie swych win i pokutę. Celem życia ludzkiego jest Bóg i zbawienie. Dante ukazuje głębie duszy człowieka, różnorodne uczucia, myśli, doznania, zwraca uwagę na emocje ludzkie. Utwór napisany w języku włoskim, przeciwstawia się powszechnie panującej łacinie.
