Słowo "biblia" pochodzi od łac. "biblia" - książka, od grec. biblion - książki. W liczbie pojedynczej greckie "biblos" oznacza zarówno książkę jak i łodygę papirusową. W III w. p.n.e. fenickie miasto Byblos słynęło nie tylko z handlu cedrami i miedzią, ale również z handlu papirusem. Stąd słowo "biblia" jest związane z pojęciem książki, papirusu, i nazwą miasta Byblos.

Znaczenie słowa wskazuje na złożoność dzieła. Nie jest to jedna księga, jest ich wiele. Katolicki kanon, czyli wykaz ksiąg Pisma Świętego, został ustalony na soborze trydenckim (XVI w.) i obejmuje 46 ksiąg Starego Testamentu i 27 ksiąg Nowego Testamentu. Testament (łac. testamentum - przymierze) oznacza w Biblii układ zawarty między Bogiem a narodem wybranym. Stary Testament zawiera dzieje przymierza Boga z ludźmi zawartego z Noem, Abrahamem, Mojżeszem i Dawidem. Nowy Testament jest uzupełnieniem Starego, zawiera historię życia i działalności Jezusa Chrystusa.

Wszystkie księgi Starego i Nowego Testamentu można podzielić na trzy grupy:

- księgi historyczne: w Starym Testamencie są to, np.: Pięcioksiąg Mojżesza, Księga Jozuego, Sędziów, Samuela i Królewskie; w Nowym Testamencie są to: cztery Ewangelie (Mateusza, Marka, Łukasza, Jana) i Dzieje Apostolskie;

- księgi dydaktyczne: w Starym Testamencie są to: Księga Przysłów, Mądrości, Syracydesa, Koheleta, Hioba, Psalmów i Pieśń nad Pieśniami; w Nowym Testamencie są to Listy Apostolskie;

- księgi prorocze są to: Księga Izajasza, Jeremiasza, Ezechiela, Daniela i in.; jedyną księgą proroczą Nowym Testamencie jest Apokalipsa czyli Księga Objawienia św. Jana.

Oznaczanie tekstów biblijnych:każda księga Pisma Św. jest podzielona na rozdziały, a rozdziały na wersety, co pozwala na łatwiejsze odszukanie tekstu. W każdym wydaniu Biblii zamieszczony jest wykaz skrótów ksiąg biblijnych. Rozdziały i wersety są ponumerowane. Zamiast pisać: Księga Rodzaju, rozdział 1, werset 1-31, posługujemy się oznaczeniem: Rdz 1, 1-31; Księga Psalmów, psalm 1, werset 1 oznaczeniem: Ps. 1, 1.

Stary Testament powstawał w ciągu wielu wieków. Przyjmuje się, iż najstarsze teksty Stary Testament powstały w XIII w. p.n.e. Proces narastania ksiąg Stary Testament zakończył się w I w. p.n.e. Nowy Testament powstał w latach 51-96 po narodzeniu Chrystusa.

Najstarszą częścią jest tzw. Pięcioksiąg Mojżesza, czyli: Księga Rodzaju, Wyjścia, Kapłańska, Liczb i Powtórzonego Prawa. Nazwa hebrajska Pięcioksięgu brzmi: Tora (hebr. Prawo).

Zanim powstały teksty biblijne, treści religijne uważane za Objawienie Boże przekazywano ustnie z pokolenia na pokolenie. Tradycja ta obejmowała nieraz kilka stuleci, np. Pięcioksiąg Mojżesza, spisany w VI-V w. p.n.e., sięga czasów Mojżesza, tzn. XIII w. p.n.e.

Niektóre teksty ryto w kamieniu, np. Dekalog. Niektóre fragmenty zapisywano też na drewnianych tablicach. Później zaczęto używać papirusu. Żydzi do użytku liturgicznego używali tekstów pisanych na skórze. Zwój pism Izajasza z II w. p.n.e. znaleziony w Qumran powstał z 17 skórzanych kart zszytych razem. W III w. p.n.e. pojawił się pergamin.

Księgi biblijne zostały spisane w trzech językach: hebrajskim, aramejskim i greckim. Stary Testament powstawał w języku hebrajskim, który był językiem liturgicznym, sakralnym. Niektóre teksty zapisano w aramejskim, pełniącym funkcję języka mówionego, kilka napisano w języku greckim. Nowy Testament spisano w języku greckim, z wyjątkiem Ewangelii św. Mateusza napisanej w języku aramejskim.

qwer

Ani jedna księga Stary Testament nie została stworzona przez jednego autora. Teksty powstawały na przestrzeni długiego okresu czasu, rosły, ulegały poszerzeniu. Autorstwo większości ksiąg biblijnych nie jest ustalone, choć łączy się je z postaciami np. Mojżesza czy Dawida.

Autorzy NT należą do jednego pokolenia i są znani.

Katolicka nauka o natchnieniu biblijnym głosi, iż prawdy objawione, które są zawarte w Piśmie Św., powstały pod natchnieniem Ducha Świętego, a więc teksty święte mają Boga za autora. Ludzie przekazali tylko to, co Bóg im objawił. Tak więc każda księga Pisma Świętego ma dwóch autorów: Boga i pisarza biblijnego.

Przekłady:

Septuaginta (tłumaczenie siedemdziesięciu) jest najdawniejszym tłumaczeniem Starego Testamentu na język grecki sporządzonym dla Żydów w Aleksandrii.

Przekładu całej Biblii na język łaciński dokonał w IV w. n.e. św. Hieronim, którego translacja zwana Wulgatązostała uznana przez sobór trydencki za tekst wiarygodny i obowiązujący w kościele rzymsko-katolickim.

Na przełomie XV i XVI w. dokonano tłumaczeń Biblii na języki narodowe. W Polsce najważniejsze z przekładów to:

katolickie:

- Biblia królowej Zofii zwana Biblią szaroszpatacką, gdyż znaleziono ją na Węgrzech w miejscowości Szaroszpatak,

- Biblia Leopolity z 1561 r.,

- Biblia Jakuba Wujka z 1599 r.,

- Biblia Tysiąclecia z 1965 r.;

innowiercze:

- Biblia brzeska z 1563 r.,

- Biblia nieświeska z 1572 r.,

- Biblia gdańska z 1632 r.

Ukryte znaczenia tekstów biblijnych:

Księgi Biblii redagowane są w języku obrazowym i poetyckim, pełnym alegorii, symboli, które zwielokrotniają sens tych tekstów. By zrozumieć tekst biblijny, trzeba rozumieć kulturę starożytnego Wschodu, kontekst historyczny, obyczajowy, w którym powstawały poszczególne księgi. Pismo Święte jest objawione, a więc jest wyrazem tego, co Bóg chciał przekazać ludziom. Przekazywał zaś za pośrednictwem ludzi o określonej wiedzy o świecie, którzy trudne zjawiska filozoficzne, moralne, teologiczne wyrazili nie wprost, lecz poprzez symbole, przenośnie, alegorie, przykłady, przypowieści. W Piśmie Świętym nauka Kościoła wyróżnia:

sens dosłowny (literalny),

sens duchowy, a w nim:

- sens moralny, dotyczący norm i zasad życia;

- sens eschatologiczny, odnoszący się do zbawienia i życia wiecznego;

- metaforyczny, alegoryczny, zapowiadający przyszłe wydarzenia Nowego Testamentu.

Gatunki literackie w Biblii:

W Biblii występuje bogactwo gatunków literackich, których klasyfikacja jest bardzo trudna ze względu na fakt, że teksty te powstawały zanim stworzono jakiekolwiek typologie rodzajów i gatunków literackich. Można więc mówić tylko o podobieństwie, np.: Księgi Hioba do dramatu, Księgi Rodzaju do poematu epickiego, Księgi Psalmów do liryki.

Dzisiejsza biblistyka odrzuca te uproszczone podziały i wyróżnia gatunki biblijne według podziału na księgi:

- historyczne: poemat epicki, saga rodowa, opowiadanie historyczne, kronika, nowela dydaktyczna, zbiór praw;

- mądrościowe: dialog filozoficzny, monolog filozoficzny, pieśń miłosna, przypowieść, posłowie, aforyzm, psalm (pieśń, hymn);

- prorockie: mowa religijna, kazanie, wyrocznia, przekleństwo, lamentacja, list, apokalipsa.

Znaczenie Biblii:

Biblia jest:

jedną z najstarszych ksiąg ludzkości;

najpoczytniejszą książką na świecie, przełożoną na 1280 języków; liczba przekładów sięga 1100, liczbę wydanych egzemplarzy szacuje się na miliard i wzrasta ona w roku o około dwa miliony;

podstawą naszej cywilizacji o ogromnym wpływie na europejską myśl filozoficzną, prawniczą, społeczną, ekonomiczną;

Pismem Świętym wskazującym ludziom sens świata i życia, księgą mądrości, historią ludu Bożego, tzn. historią związku religijnego ludzi z Bogiem; Słowem Bożym dotyczącym nie tylko przeszłości ale i współczesności, i przyszłości;

źródłem kultury europejskiej w sferze religijno-moralnej (przykazania stanowią podstawę stosunków międzyludzkich niezależnie od wyznania i światopoglądu) i w sferze kulturowej (natchnienie dla artystów);

arcydziełem literackim (choć nie wszystkie jej księgi mają wartość literacką).