Jak napisać relację
Relacja to forma wypowiedzi pisemnej, która ma na celu przedstawienie przebiegu jakiegoś wydarzenia, w którym autor osobiście uczestniczył lub które obserwował na własne oczy. To tekst, który łączy funkcję informacyjną z zachowaniem obiektywizmu. W relacji opowiadamy o tym, co się wydarzyło, ale też dzielimy się wrażeniami, dlatego właśnie ta forma wypowiedzi wiąże się z dobrze znanym ci gatunkiem literackim, jakim jest opowiadanie. O ile na poziomie szkoły podstawowej będziesz budować krótsze relacje pisane prostym językiem, to z czasem wymagane od ciebie będzie bardziej obszerne rozbudowanie swojej wypowiedzi i używanie mniej potocznego języka.
Do czego na co dzień może ci się przydać umiejętność redagowania relacji? Jeśli współpracujesz z gazetką szkolną, z całą pewnością redakcja będzie potrzebować relacji ze szkolnych wydarzeń, takich jak akademie, święta, konkursy i imprezy organizowane przez społeczność uczniowską. Z drugiej strony, takie relacje znajdują się również w kronice szkolnej, która zostanie na pamiątkę dla kolejnych pokoleń. To samo dotyczy strony internetowej, na której w dziale z aktualnościami niejednokrotnie swoje miejsce znajdują właśnie relacje z wydarzeń z życia społeczności. W świecie pozaszkolnym z relacjami spotkasz się choćby w wiadomościach radiowych, telewizyjnych, prasowych i internetowych w formie relacji z konferencji prasowych oraz ważniejszych wydarzeń w kraju i na świecie.
Relacja nie jest trudną formą wypowiedzi i nie powinna ci przysporzyć kłopotów. Zastanawiając się jak napisać relację, wystarczy pamiętać o kilku sprawach. Przede wszystkim musisz stosować się do zasad budowy wypowiedzi, korzystając z trójpodziału na wstęp, rozwinięcie i zakończenie. Dzięki niemu łatwiej będzie ci zachować logiczną spójność i przejrzystość tekstu:
- wprowadzenie – tu musisz odpowiedzieć na pytania: kto, co, gdzie, kiedy i dlaczego. To pozwala odbiorcy zrozumieć kontekst wydarzenia. Tu wystarczy dosłownie krótki, acz treściwy akapit, bez zbędnego rozpisywania się;
- rozwinięcie — to najbardziej obszerna i najważniejsza część relacji. W tym miejscu opisujesz kolejne etapy wydarzenia. Zachowaj chronologiczny porządek i staraj się pisać ciekawie, by utrzymać uwagę czytelnika. W tym miejscu pomogą ci pytania pomocnicze: Co się działo? Kto brał udział? Jakie emocje towarzyszyły uczestnikom? Ile osób wzięło udział w spotkaniu? Jaki był cel spotkania? Swoją relację możesz także wzbogacić cytatem, który uwiarygodnia przekaz. Pamiętaj jednak, aby prawidłowo podać źródło wypowiedzi;
- zakończenie — to miejsce na krótkie podsumowanie i ocenę wydarzenia. Możesz wyrazić swoją opinię, opisać wrażenia, a także zastanowić się, co zapamiętasz na dłużej. Pamiętaj jednak, że przede wszystkim liczą się tu fakty, zatem nie przesadź z opiniowaniem.
Buduj krótkie i konkretne zdania. W ten sposób stworzysz dynamiczną formę wypowiedzi. Jeśli twoje zdania będą przydługie i nudne – efekt będzie odwrotny i prawdopodobnie możesz stracić zainteresowanie czytelników.
Wybierając się na wydarzenie, które przyjdzie ci relacjonować, zabierz ze sobą dyktafon lub notes i ołówek. Na bieżąco zapisuj najważniejsze kwestie związane z eventem, aby o niczym nie zapomnieć w trakcie pisania (możesz to zrobić w punktach w formie notatki, albo stworzyć sobie na bieżąco plan wydarzeń. Wszystkie zapiski pomogą ci przygotować porządną relację). Najlepiej i nagrywaj, i notuj. Koniecznie dopytaj o nazwiska osób związanych z tematem i jak zawsze, zadbaj o poprawność zapisu wszelkich nazw własnych. Uważaj także, aby nie pomylić dat. Pamiętaj! W relacji fakty są na pierwszym miejscu! Musisz zachować rzetelność.
Zwróć uwagę na cechy charakterystyczne dla relacji
Relacja posiada szereg cech charakterystycznych, o których musisz pamiętać, przygotowując się do pisania tej formy wypowiedzi. Zadbaj zatem o:
- tytuł – chwytliwy i intrygujący, a jednocześnie informujący o tym, czego dotyczy twoja relacja;
- chronologiczny porządek wydarzeń – relacjonuj zgodnie z porządkiem danego wydarzenia;
- przedstawienie faktów – w relacji liczy się konkret. Wprawdzie mowa była wcześniej o związku relacji z opowiadaniem, ale nie myl tego z budowaniem fikcji literackiej. Relacja musi opierać się na faktycznych wydarzeniach;
- obiektywizm – podobnie jak w innych gatunkach dziennikarskich, twoja relacja powinna przedstawiać fakty takimi, jaki są. Możesz pokusić się o jakiś komentarz własny, ale nie może od zasłonić rzeczywistych zdarzeń i obiektywnego znaczenia wydarzenia;
- prosty język – ale nie do końca potoczny. Mów jasno i zrozumiale w swojej relacji, ale unikaj zbyt luźnego tonu;
- nakreśl tło wydarzenia – pamiętaj, że swoją relację musisz poprowadzić w taki sposób, aby była zrozumiała dla kogoś, kto pierwszy raz słyszy o temacie twojej wypowiedzi. Zadbaj o odpowiednie nakreślenie tła wypowiedzi i unikaj skrótów myślowych, które nie dla wszystkich mogą być zrozumiałe;
- zastosowanie głównie czasu przeszłego – w końcu opowiadasz o czymś, co już się wydarzyło. Nie mieszaj czasów;
- forma wypowiedzi – w zależności od sytuacji możesz zdecydować się na relacjonowanie 1 osobie, stawiając się w charakterze świadka wydarzeń, ale możesz też wybrać bezosobową formę, bliższą suchemu językowi informacji prasowych. Ważne, aby nie łączyć tych dwóch stylów wypowiedzi i od początku do końca prowadzić ją w tym samym tonie.
Przydatne zwroty
Pisząc relację, staraj się używać języka zrozumiałego dla twoich odbiorców. W redagowaniu tekstu może ci pomóc krótka lista zwrotów, które przydają się w tego typu wypowiedzi:
„W sobotę 1 kwietnia na terenie szkoły odbyły się…”
„Wydarzenie organizowane jest przez…”
„Inicjatorem imprezy jest Pan/Pani…”
„W spotkaniu wzięło udział … osób”
„Celem imprezy było…”
„Wszystko zaczęło się, gdy…”
„Największą atrakcją dnia było…”
„W trakcie spotkania nie zabrakło niespodzianek…”
„Następnie uczestnicy udali się do…”
„W pewnym momencie…”
„Kolejnym punktem programu był…”
„Organizatorzy zapowiadają kolejną edycję wydarzenia na …”
„»…« - mówił Jan Nowak, organizator konkursu”
„Jak zapewniają organizatorzy…”
„To był naprawdę udany dzień…”
„Z pewnością wezmę udział w podobnym wydarzeniu…”
„Mam nadzieję, że takich chwil będzie więcej…”
