W drugiej połowie XVIII wieku Francja uchodziła za jedno z najpotężniejszych państw w Europie. Była jednym z najludniejszych krajów europejskich, dość jednolitym pod względem religijnym i etnicznym. Zdecydowaną większość jej mieszkańców stanowili katolicy. Ponad 80% Francuzów mieszkało na wsi. Pod względem społecznym i prawnym Francja była państwem stanowym. Wyróżniano trzy stany: duchowieństwo, szlachtę i tak zwany stan trzeci, do którego zaliczano wszystkich pozostałych (mieszczanie, chłopi). Żaden z tych stanów nie był jednolity pod względem społecznym i majątkowym. Pierwsze dwa stany cieszyły się przywilejami. Duchowieństwo posiadało cztery ważne przywileje: honorowy (pierwszeństwo przed wszystkimi), kultowy (jedynie kult katolicki był publicznym kultem), podatkowy (zwolnienie z większości podatków) i sądowy (duchowni mogą być sądzeni tylko przed sądami kościelnymi). Kościół czerpał dochody z tytułu posiadanej ziemi (w jego rękach znajdowało się ok. 10% ziemi uprawnej we Francji), dziesięcin i rent. Duchowieństwo było bardzo zróżnicowane pod względem społecznym. Biskupami zostawali zwykle członkowie rodzin magnackich. Z chłopów i mieszczan rekrutowało się duchowieństwo niższe. Kler parafialny często żył w biedzie. Zróżnicowany był także stan szlachecki. Szlachta dzieliła się na rodową (noblesse de race), czyli na szlachtę po mieczu (noblesse d' épée) i na szlachtę urzędniczą (noblesse de robe). Szlachcicem rodowym zostawało się przez urodzenie (jeżeli rodzice byli szlachcicami), natomiast w skład "szlachty z ubrania" wchodziło się z tytułu sprawowania niektórych urzędów w sądownictwie królewskim i w administracji (urzędy można było kupować, dzięki czemu do szlachty urzędniczej przenikali przedstawiciele burżuazji). Szlachta posiadała dwa typy przywilejów: honorowe (prawo do posiadania herbu, prawo do noszenia szpady, czy prawo do specjalnej ławki w kościele, prawo wyłączności na stanowiska biskupów i oficerskie w armii) i ekonomiczne (zwolnienie z wielu podatków i ciężarów). Pod względem ekonomicznym szlachtę podzielić można było na trzy kategorie. Na czele stała dość nieliczna (około 4 tysiące rodzin) szlachta dworska (noblesse de cour), czyli arystokracja. Żyła ona na dworze królewskim w Wersalu lub w okolicach Paryża. Bogactwo tej grupy społecznej, zamieszkującej we wspaniałych pałacach i oddających się rozrywkom dworskim, w widoczny sposób kontrastowało z nędzą większości mieszkańców Paryża. Drugą kategorią szlachty rodowej byli mieszkający na wsi ziemianie. Oni także byli zróżnicowani pod względem ekonomicznym. Część z nich mieszkała w pałacach i zamkach, żyjąc dostatnio z czynszów dzierżawnych i zajmując się rozrywkami towarzyskimi (polowania, gry). Majątek dziedziczył tylko najstarszy syn, pozostali musieli rozwijać kariery w Kościele lub w wojsku. Często zdarzało się, że brat bogacza był biedakiem i ulegał deklasacji, czyli zajmowała się zajęciami "nieszlacheckim" (grożącym pozbawieniem przywilejów szlacheckich), jak handel, rzemiosło, czy uprawa roli. Do szlacheckiego plebsu należeli też tacy, którzy pozbawieni jakiegokolwiek majątku, wegetowali na dworach innych szlachciców. Przedstawiciele ubogiej szlachty herbowej zazdrościli bogatej szlachcie i zamożnym mieszczanom, jednocześnie tymi ostatnimi pogardzając. Rozgoryczenie pogłębiało poczucie wyższości, duma z posiadania herbu w połączeniu z biedą i koniecznością zarobkowania. Ostatnia kategorią była szlachta urzędnicza, do której szlachta rodowa odnosiła się z pogardą i wyższością. Jednak to właśnie ta grupa społeczna posiadała duże znaczenie, gdyż dysponowała wielkimi majątkami, a dodatkowo wyróżniała się wykształceniem. Szlachta urzędnicza była świadoma swej potęgi i znajdowała się w opozycji do tradycji feudalnej (dawała ona zawsze pierwszeństwo szlachcie rodowej) i władzy monarszej (szlachta urzędnicza ograniczała ją częściowo poprzez opanowanie parlamentów, czyli najwyższych sądów królewskich). Pozostałą (ponad 96%) część społeczeństwa stanowił tak zwany trzeci stan. Pod względem prawnym dzielił się on na mieszczaństwo i wolnych chłopów. Mieszczaństwo było jeszcze bardziej zróżnicowane niż duchowieństwo, czy szlachta. Najlepszą pozycję mieli bogaci kupcy i przemysłowcy. Sporymi majątkami dysponowali właściciele manufaktur. Jeszcze zamożniejsza był burżuazja handlowa (bogactwo uzyskała ona dzięki handlowi wschodniemu i z koloniami). Do najbogatszej grupy społecznej należeli też właściciele plantacji, handlarze niewolników i bankierzy. Odgrywali oni ważną rolę, gdyż to właśnie oni udzielali pożyczek królowi (szlachta była zwykle zadłużona), w ten sposób ratując finanse państwa. Jednocześnie nie posiadali oni żadnych przywilejów i jako przedstawiciele stanu trzeciego mieli gorszą pozycję społeczną niż dwa pierwsze stany. Powodowało to niezadowolenie tej grupy. Do stanu trzeciego zaliczano też intendentów prowincji, poborców podatkowych oraz wyższych urzędników sądowych i skarbowych, a zatem związaną z aparatem państwowym grupę urzędniczą. Kolejną grupą mieszczańską byli przedstawiciele wolnych zawodów, czyli adwokaci, dziennikarze, lekarze, uczeni, nauczyciele, literaci. Byli to ludzie wykształceni, w dużej mierze kształtujący ideologię Oświecenia. Powyższe grupy mieszczaństwa nie chciały rewolucji, ale były niezadowolone z istniejącej sytuacji. Oprócz nich istniały jeszcze inne kategorie mieszczan. Należy do nich drobnomieszczaństwo, czyli drobni kupcy, samodzielni rzemieślnicy, właściciele kamienic czy drugorzędni urzędnicy. Była to grupa spora pod względem liczebnym ( ogółem 3 miliony ludzi). Także liczną (prawie 2 i pół miliona ludzi) warstwą społeczną w obrębie mieszczaństwa był proletariat, czyli robotnicy manufaktur (ich liczba stale wzrastała), czeladnicy warsztatów rzemieślniczych i wszelka biedota (żebracy, włóczędzy, margines społeczny). Jednak zdecydowana większość mieszkańców Francji mieszkała na wsi. Najbogatsza kategoria ludności wiejskiej byli chłopi - właściciele (dziedziczni dzierżawcy). Posiadali oni ziemię na własność i mogli ją dziedziczyć. Chłopi nie mogli być usunięci z ziemi, ale musieli uiszczać świadczenia na rzecz pana (faktycznego właściciela ziemi). Zamożni byli także wielcy dzierżawcy ziemi szlacheckiej lub kościelnej, którzy z kolei wydzielali niewielkie kawałki tej ziemi drobnym dzierżawcom (płacili oni wysoki czynsz dzierżawny). Kolejna grupa ludności wiejskiej to winiarze, którzy utrzymywali się z uprawy winorośli. Jednak najliczniejsi (5 milionów ludzi) byli bezrolni (praca najemna u bogatych chłopów, praca chałupnicza). Ponieważ dwa pierwsze stany dysponowały przywilejami ekonomicznymi, cały ciężar podatkowy spadał na stan trzeci, czyli na mieszczaństwo, a przede wszystkim na chłopów (oprócz świadczeń na rzecz pana, obciążeni byli świadczeniami na rzecz Kościoła i na rzecz państwa). Obciążenia podatkowe chłopstwa wynosiły nawet do 60% dochodów! Wystarczało to w okresie urodzaju, ale w przypadku klęski nieurodzaju stawało się przyczyną głodu.

Główną przyczyną Wielkiej Rewolucji Francuskiej stały się nierówności społeczne i ekonomiczne panujące w społeczeństwie francuskim. Uwidoczniły się one zwłaszcza w obliczu kryzysów gospodarczych. Choć Francja była krajem zamożnym, to jednak nie wszystkie grupy społeczne korzystały w pełni z dobrodziejstw dobrobytu. Między bogaczami a ubogimi występowała ogromna przepaść. Tymczasem lata osiemdziesiąte XVIII wieku przyniosły kryzys gospodarczy. Szczególnie uwidocznił się on w rolnictwie. W 1788 r. rolnikom dały się we znaki katastrofalne burze i gradobicia. Zdrożało wino i zboże, co pociągnęło za sobą występowanie w niektórych okolicach nędzy i głodu wśród chłopów oraz biedoty miejskiej. Sytuację pogorszyła ostra zima 1788/1789. W wyniku skrajnej nędzy wzrosła liczba żebraków, włóczęgów i przestępców. Kryzys spowodowany był także zawarciem przez Francję traktatu handlowego z Wielką Brytanią w 1786 r. (tzw. traktat Edena). Doprowadził on do zalewu Francji tańszymi towarami angielskimi i w rezultacie do kryzysu (głównie w przemyśle tekstylnym). Spowodowało to załamanie się rynku, drożyznę żywności. Spowodowało to wybuch niezadowolenia społeczeństwa, które jednocześnie obserwowało wystawny styl życia arystokracji i dworu królewskiego. Powszechne było też rozgoryczenie z powodu ucisku feudalnego, z panujących powszechnie nierówności społecznych. W miastach wybuchały rozruchy, których motorem byli robotnicy, rzemieślnicy i biedota miejska. Głównym jednak zapleczem społecznym dla rewolucji stała się burżuazja. W pełni dostrzegała ona wady feudalizmu i monarchii absolutnej, jaka była osiemnastowieczna Francja. Krajem rządził nieudolny Ludwik XVI (panował w latach 1774 - 1792). Był to człowiek słaby i pozbawiony talentu politycznego. Monarchia absolutna we Francji przechodziła poważny kryzys moralny i nie posiadała już autorytetu, jak to było w początkach wieku. Szczególnie niepopularna w społeczeństwie była królowa Maria Antonina (niechęć pogłębiła tzw. afera naszyjnikowa z 1784 r.).Po swoich poprzednikach na tronie królewskim Ludwik XVI odziedziczył olbrzymie zadłużenie, które nieustannie się pogłębiało. Wiązało się to z koniecznością utrzymywania kosztownego dworu. Straty przyniosła też klęska Francji w wojnie siedmioletniej i utrata wielu kolonii. Francja przeżywała poważne problemy gospodarcze, które powiększała nieefektywna polityka podatkowa. Dług państwa starali się zmniejszyć kolejni ministrowie finansów: Turgot, Necker, Calonne, Brienne. Bezskutecznie. Powszechnie domagano się zwołania Stanów Generalnych, czyli przedstawicielstwa wszystkich trzech stanów społeczeństwa (ostatni raz zwołane zostały one w 1614 r.). Uroczyste otwarcie Stanów generalnych miało miejsce 5 maja 1789 r. w Wersalu. 17 czerwca 1789 r. przedstawiciele trzeciego stanu (czyli 96% społeczeństwa) uznali się za Zgromadzenie Narodowe. Stan trzeci poparty został przez część duchowieństwa. Zgromadzenie Narodowe uznało się za najwyższą władzę prawodawczą w kraju. Wezwało ono obywateli do niepłacenia tych podatków, które nie zostaną uznane przez Zgromadzenie Narodowe. 20 czerwca 1789 r. członkowie zebrani w sali do gry w piłkę (król kazał bowiem zamknąć dotychczasową salę posiedzeń) Zgromadzenia Narodowego uznali, że nie rozwiążą się dopóki nie uchwalą konstytucji. Tym samym przedstawiciele stanu trzeciego przyznali sobie prawo do zmiany dotychczasowego ustroju. 22 czerwca 1789 r. deputowani stanu duchownego zadecydowali o przyłączeniu się do stanu trzeciego (odbyło się to przy sprzeciwie biskupów). Następnego dnia, mimo rozkazu królewskiego, deputowani nie rozeszli się i nadal obradowali wspólnie. 9 lipca 1789 r. Zgromadzenie Narodowe przekształciło się w Zgromadzenie Narodowe Konstytucyjne (czyli Konstytuantę). Jego zadaniem stało się opracowanie zasad nowego ustroju konstytucyjnego. Ustępstwo na rzecz stanu trzeciego było porażką dla monarchii oraz dla stanów uprzywilejowanych. Już pod koniec czerwca król zaczął gromadzić pod Wersalem wojsko. Ponadto zdymisjonował popularnemu w społeczeństwie Neckerowi. Wszystko to spowodowało niepokój ludności stolicy i wzrost jej niezadowolenia. W Paryżu rozpoczęły się wystąpienia ludności i rozruchy. Aktem symbolicznym było zdobycie przez ludność tego miasta Bastylii w dniu 14 lipca 1789 r. Datę tę uznaje się za początek Wielkiej Rewolucji Francuskiej.

Jej przyczyny leżały w dużym rozwarstwieniu społecznym i ekonomicznym ludności Francji. Różnice te stały się szczególnie widoczne o obliczu kryzysu, spowodowanego zarówno klęskami żywiołowymi, jak i nieudolną polityką rządu (zadłużenie, traktat Edena). Autorytet monarchii absolutnej upadł, a feudalizm powszechnie uznawany był za przeżytek. We Francji istniały zamożne i wpływowe grupy społeczne (zamożna burżuazja), które nie chciały się pogodzić ze swym niższym statusem społecznym. Pewien wpływ miały też idee oświeceniowe, którymi przesiąknięta była ta grupa społeczna. Wzrastało niezadowolenie społeczne, które pogłębione zostało w wyniku nieudolnej polityki królewskiej. To wszystko doprowadziło do wybuchu rewolucji, która raz na zawsze zmieniła oblicze Francji. Do chwili obecnej dzień 14 lipca jest świętem narodowym Francuzów.