KONFERENCJE WIELKIEJ TRÓJKI

Służyły one wypracowaniu wspólnego stanowiska w prowadzonych działaniach na frontach II wojny światowej oraz omówieniu zmian, jakie miały nastąpić po jej zakończeniu.

• · Pierwsza z takich konferencji miała miejsce

w Teheranie (28 XI-1 XII 1943 r.).

• Zadecydowano wtedy o zorganizowaniu II frontu, który miał wyruszyć z Normandii w maju 1944 r., ustalono zasady współpracy naczelnego Dowództwa Sił Ekspedycyjnych z Naczelnym dowództwem Radzieckich Sił Zbrojnych, uzgodniono zwiększenie pomocy dla partyzantów Josipa Broz-Tito w Jugosławii.
• Uznano, że korzystnie byłoby zaangażować Turcję po stronie aliantów oraz że Iran i Austria po zakończeniu wojny uzyskają niepodległość.
• Przedstawiono projekt przesunięcia wschodnich granic Polski na linię Curzona, a zachodnich na linię Odry. Włączono też ziemie polskie w obszar planów strategicznych ZSRR.
• Nie osiągnięto porozumienia w sprawie Niemiec (Stalin był przeciwny podziałowi tego państwa).
• · Do kolejnej konferencji doszło w dniach

4-11 II 1945 r. w Jałcie. Zadecydowano tutaj o podziale Niemiec oraz Berlina na 4 strefy okupacyjne (USA, ZSRR, Wielka Brytania, Francja), które miały być zarządzane przez Sojuszniczą Radę Kontrolną.

• Postanowiono też utworzyć ogólnoświatową organizację strzegącą pokoju i bezpieczeństwa, a jej konferencję założycielską wyznaczono na kwiecień 1945 r. (powstała wtedy ONZ).
• Zatwierdzono ostatecznie zaproponowany w Teheranie projekt granic Polski oraz zadecydowano o utworzeniu polskiego rządu koalicyjnego (podobny rząd miał powstać w Jugosławii).
• ZSRR zobowiązał się przystąpić do wojny z Japonią w 3 miesiące po zakończeniu wojny w Europie, a w zamian otrzymał południowy Sachalin, Wyspy Kurylskie, Port Arthur oraz kontrolę nad Mongolią i północną Koreą (strefę wpływów Stalin otrzymał też w Europie Środkowo-Wschodniej).
• · Ostatnia konferencja odbyła

się w Poczdamie w dniach 17 VII - 2 VIII 1945 r. Zmarłego Roosevelta zastąpił Harry Truman, a Churchilla (przegrał wybory) - Clement Attlee. W obradach dotyczących spraw polskich brała udział polska delegacja.

• Główne zadania, jakie postawiono sojusznikom w okresie okupacji Niemiec, to m.in.:

demilitaryzacja - likwidacja niemieckiego przemysłu zbrojeniowego, denazyfikacja - ukaranie zbrodniarzy wojennych i likwidacja partii oraz organizacji nazistowskich, demokratyzacja - zniesienie ustawodawstwa narodowo-socjalistycznego, dekartelizacja - likwidacja porozumień monopolistycznych w gospodarce niemieckiej. Uznano też, że każde państwo okupujące Niemcy będzie mogło dochodzić odszkodowań wojennych na terenie swojej strefy. ZSRR miał ponadto otrzymać ze stref zachodnich 15% skonfiskowanego potencjału przemysłowego w zamian za żywność, węgiel i surowce, a 10% - bezpłatnie. Polskie roszczenia miał zaspokoić ZSRR ze swojej puli.

• Powołana została

Rada Ministrów Spraw Zagranicznych, której zadaniem było przygotowanie traktatów pokojowych z byłymi sojusznikami Niemiec.

• Decyzje w sprawie Polski były dosyć kontrowersyjne, gdyż nie zatwierdzono ostatecznie granic zachodnich (miała o tym zadecydować dopiero osobna kolejna konferencja pokojowa już z udziałem Niemiec - nigdy do niej nie doszło). Na razie pod polską administrację oddano część Prus Wschodnich, Wolne Miasto Gdańsk, Pomorze Szczecińskie, Opolszczyznę, Dolny Śląsk.