Egipt swój rozwój od wieków zawdzięczał Nilowi. Nie na darmo grecki historyk Herodot nazwał ten krajem "darem Nilu". Jest to na tyle trafne sformułowanie że mogło by stanowić dla tego kraju drugą nazwę. Nil co roku wylewał z niespotykaną regularnością. Od jego wylewów zależała pomyślność ludu Egiptu. Dzięki takim wylewa tereny zalewowe pokrywała żyzna warstwa mułu. Tereny pokryte mułem stanowiły znakomite miejsce dla oprawy wielu roślin i owoców. Żyzne muły nilowe powstawały z gnijących części roślin zarastających bagna Sudd i były niesione z wyżyny etiopskiej przez Nil Błękitny. Na cześć rzeki powstawały także specjalne pieśni które miały na celu wyprosić jej hojność a zarazem coroczne wylewy.

"Pozdrawiamy cię, Nilu, który wynurzasz się z ziemi, który przybywasz, by dać życie ludowi Egiptu".

"Chwała Ci, Nilu! Błogosławimy Cię i dziękujemy Ci Za te dobrodziejstwa, co dajesz nam co dzień Odświętna pieśń ku Tobie się wznosi Niech pieśniarz wysławia Twą chwałę Swej harfy trącając struny"

- Fragmenty pieśni na cześć Nilu.

Starożytni Egipcjanie uprawiali: zboże, sałatę, granaty, jabłka, oliwki i figi daktyle, ogórki groch i wiele jeszcze innych warzyw i owoców. Za pomocą grobli i systemu kanałów nawadniali okoliczne pola doprowadzając na nie wodę z Nilu. Rzeka ta miała być wcieleniem boga o imieniu Hapi. Gdy Nil nie wylewał nastawała pora sucha która groziła katastrofa dla państwa. Większość z mieszkańców starożytnego Egiptu zajmowała się rolnictwem. Zajmowali się również hodowlą zwierząt. Hodowano przede wszystkim kozy, owce, krowy , świnie. Brzegi Nilu były terenem zamieszkiwanym przez liczne rodzaje ptactwa które stawały się celem polowań dla Egipcjanów. Nil pełen był także które również stanowiły źródło pożywienia. Państwo zorganizowane było sprawnie i rozwijało wiele lat bez poważnych zagrożeń zewnętrznych, dzięki pustyniom, które odgradzały je ze wszystkich stron od innych państw i ludów. Zamożność swą zawdzięczało również eksploatacji licznych złóż złota i miedzi.

Od ok. 4000 lat p.n.e. zaczęły rozwijać się dwa państwa : Egipt Górny i Egipt Dolny. Ok. 3200 lat p.n.e. państwa te łącza się tworząc jedno Egipt., Od tej pory faraonowie nosili dwie korony na znak panowania w obu królestwach. W okresie starego państwa powstały największe i najsłynniejsze budowle egipskie jak piramidy w Gizie, Abu Simbel, Karnak. Faraon był również najwyższym kapłanem, sędzią i głównym dowódcą armii. Szczególną pozycję w państwie zyskali sobie kapłani i urzędnicy mianowanie przez faraona. Można było dojść do tej pozycji społecznej zaczynając przysłowiowo od zera. Droga awansu stała otworem. Do zadań urzędników należały wszelkiego rodzaje kontrolowanie wykonywanych prac. Zbieranie podatków jak również organizowanie ekspedycji po potrzebne surowce do obcych państw. Kapłanie byli całe życie związani z świątyniami i ich otoczeniem . Zmuszeni byli oni do przestrzegania pewnego rodzaju kodeksu. Zwykli Egipcjanie nie mieli wstępu do świątyń. To kapłani służyli bogom. Codziennie odprawiali rytuały, podczas których budzili bogów i potem odsyłali ich na spoczynek. Nosili białe szaty. Mieli ogolone głowy i musieli zachować czystość. Pełnili oni czasem również funkcję państwowych zarządców. Dzięki temu mogli sobie z czasem zyskać wielką władzę. Za pełnienie swej służby dostawali zapłatę w formie jedzenia i innych danin. Byli oni bardzo dobrze wykształceni. Często kapłanie zajmowali się medycyną lub prawem. Następną grupą społeczną która miała wpływ na losy państwa to dowódcy armii. Głównym ich zadaniem była ochrona państwa i podbijanie kolejnych państw. Najniższe grupy w hierarchii społecznej to chłopi i niewolnicy. Chłopi żyli z pracy na roli. Z uzyskanych z tej działalności dochodów płacili podatki. Często też najmowani byli do budowy piramid, tam i kanałów. Niewolnicy stanowili stosunkowo najmniejsza grupę społeczną. Wykonywali oni najcięższe i najgorsze prace. Często też niewolnice były służącymi w domach. Niewolników dostarczały wyprawy wojenne.

W Egipcie szybko rozwijały się różne rodzaje rzemiosła. Na wysokim poziom stał wyrób łodzi i okrętów. Które służyły do transportu towarów rzeką. Na wysokim poziomie była matematyka i astronomia. Podzielili oni rok na 365 dni. Egipcjanie byli świetnymi inżynierami. Ważne i potężne budowle, takie jak piramidy czy świątynie, wznoszono z bloków kamiennych, okładanych płytami z wapienia lub z granitu, później - z cegły suszonej, pokrywanej kamieniem. Prowadzili oni również pomiar poziomu wód w Nilu. Do tego pomiaru używali specjalnych nilomierzy". Na ich podstawie obliczali ile wody będą mogli zużyć. Na ich podstawie obliczano także podatek dla chłopów. Starożytni Egipcjanie używali papirusu jako materiału piśmienniczego oraz kamienia do tworzenia napisów pomnikowych (np. w grobowcach faraonów). Jednak najwyższy poziom osiągnęli w budowie piramid o czym już była mowa wcześniej i w procesie mumifikacji. Najwyższą piramidą jest piramida Cheopsa. Liczyła ona ponad 150 m wysokości. Sama piramida była jedynie fragmentem zespołu grobowego.

Egipcjanie wierzyli w wielu Bogów. Lud czcił przede wszystkim bogów sobie najbliższych. Tych związanych z rodziną , z miastem. Jednym z najważniejszych bogów był zwykle faraon. Wraz ze wzrostem rangi miasta rosło także znaczenie jego boga. Pierwotnie miały one zazwyczaj postać całkowicie zwierzęcą (zoomorfizm), ale już w czasach przedhistorycznych zaczęto nadawać im kształty ludzkie (antropomorfizm). Niektóre z bóstw od wieków miały tylko ludzką postać. Z najważniejszych bóstw czczono głównie siły przyrody. Szczególnym kultem otaczano Nil i słońce. Ku czci bóstw znoszono wielkie kamienne świątynie którymi opiekowali się kapłani. Egipcjanie byli pierwszymi, którzy stworzyli systemy teologiczne. . W teologii heliopolitańskiej (nazwa pochodzi od miasta Heliopolis - miasto słońca) wszystko bierze swój początek od słońca. W tej teologii istniały trzy główne bóstwa: młody bóg Chepri, który prowadzi słońce po niebie, był utożsamiany ze skarabeuszem, Ra lub Re bóg słońca w południe który przedstawiany był z dyskiem słonecznym i głowa sokoła, i bóg Atum będący słońcem zachodzącym. Jam mówi tak religia bóg Re-Atum-Chepri stworzył się sam. A ze swojego nasienia stworzył bóstwa - Szu /powietrze/ i Tefnut /wilgoć/. Ich potomstwo z kolei to dwoje bogów i dwoje bogini Ozyrys, Set, Izyda i Neftyda. Znamy imiona kilkuset bogów egipskich. Z czasem niektóre bóstwa ustępowały miejsca w hierarchii innemu, wiąże się m.in. ze wspomnianym już wcześniej procesem wzrostu zamożności miast. Wraz z którym rosła ranga lokalnego bóstwa.

Pewną i niepodważalna pozycję zajmował Ozyrys który był bogiem świata podziemnego. Wraz z jego kultem wiąże się sprawa życia pozagrobowego. Początkowo życie wieczne przeznaczone było tylko dla najważniejszego w państwie. Stopniowo wiara w jego istnienie ogarnęła cały lud. W momencie śmierci człowieka dusza płynęła na sąd Ozyrysa. W czasie tej podróży spotykała złe duchy demony. By móc je odpędzić należało przy sobie posiadać "Księgi umarłych". A nad jego ciałem kapłana musiał wymówić odpowiednie zaklęcie. Gdy dotarł do siedziby Ozyrysa prowadzony był przed jego oblicze przez Anubisa. Na jednej szali wagi kładziono pióro które było symbolem bogini sprawiedliwości i ładu moralnego - Amat. Później w obecności czterdziestu sędziów odbywała się spowiedź. Po jej końcu serce zmarłego kładziono na drugiej szali wagi. Jej wynik sprawdzał Anubis a zapisywał Tot. Całej tej ceremonii towarzyszył pożeracz zmarłych. Jeśli waga drgnęła zmarły był pożerany a jeśli wynik ważenia był pozytywny Horus prowadził zmarłego przed Ozyrysa. Ten wpuszczał go na pola Jaaru. Przypominał on ziemski świat.

Ważniejsze bóstwa:

Amon- Mąż Mut. Ojciec Chonsu. Bóstwo wiatru i władca powietrza. Był przedstawiany z głową barana lub w czapce z dwoma piórami. Czciciele budowali mu ogromne, kamienne świątynie

Apis- Bóg-byk, łączony z Ptahem i Ozyrysem. Czczono go głównie w Memfis. W Sakkara znajduje się cmentarzysko memfickich Apisów, tzw. Serapeum. Od tego boga wzięło się niemal boskie czczenie byków w Egipcie.

Bastet- bogini zabawy i muzyki

Hathor - Była siostrą boga Re. Bogini miłości płodności i tańca, ale czczono ją także jako boginię zmarłych. Była utożsamiana z krową.

Izyda- była boginią miłości, nieba, magii i czarów.

Min- Bóstwo płodności i urodzaju. Pan wschodnich pustyń, stąd uważany za opiekuna karawan przemierzających drogę z Koptos nad Morze Czerwone.

Nechbet - Przedstawiana była jako bogini o twarzy sępa. Była opiekunką władzy królewskiej.

Ptah- bóg stwórca świata, patron rzemiosła i sztuki

Szu- był bogiem świetlistej atmosfery, wypełniającej przestrzeń między niebem, z ziemią.

Tefnut- Bogini wilgoci, jako kosmicznego elementu koniecznego do powstania życia

W Egipcie istniał jeszcze cały panteon półbóstw i bóstw lokalnych czczonych na małym terenie lub nawet w obrębie jednej rodziny.

Kolejnym bardzo ważnym pojęciem jest hieroglif. Tym pojęciem oznacza się nazwę pisma egipskiego oraz innych pism piktograficznych. W piśmie hieroglificznym występują 3 rodzaje znaków: znaki fonetyczne, znaki ideograficzne, determinatywy. Do pisania Egipcjanie wykorzystywali łodygę sitowia ze spłaszczonym końcem. Używano tuszu w kolorze czarnym, jedynie, aby wyróżnić tytuł i początkowe wyrazy pisano czerwonym. Powszechnym materiałem pisemnym był papirus, raczej rzadko stosowano kamieni, drewnianych tabliczek czy skóry. Wyrabiano go z łodyg rośliny rosnącej nad Nilem. Jej młode pędy rozcinano wzdłuż jej pędów i umieszczano obok siebie. Na nie nakładano poprzek kolejne warstwy. Całość ściskano za pomocą specjalnych pras. Sok wydobywający się z pędów kleił obie warstwy. Po wysuszeniu materiału cięto go i zwijano w rulony. Często stosowano go wielokrotnie gdyż był drogim materiałem. Pismo hieroglificzne ewoluowało prze cały okres swego istnienia. Z biegiem czasu Egipcjanie modyfikowali i ulepszali pismo hieroglificzne, nigdy jednak nie rezygnując z używania starych form. Mnogość znaczeń i sposobów wyrażania tych samych pojęć, brak odstępów między wyrazami, oraz fakt, że w piśmie tym nie istniały samogłoski spowodowały, że tłumaczenie hieroglifów nawet dziś nie jest łatwą sztuką i obarczone jest marginesem błędu. W późniejszych czasach powstało tzw. pismo demotyczne, którego maksymalnie uproszczone znaki zupełnie nie przypominają piktogramów pierwotnych hieroglifów. W miarę ewolucji pisma egipskiego zaciera się element obrazkowy, a zwłaszcza w demotyce, gdzie znaki zostają zredukowane do kresek, łuków i kół. W późniejszych czasach zostaje ono wyparte przez pismo greckie. Pismo to zostało odczytane w latach 1809-1822 przez egiptologa J.F. Champolliona.

A tak o piśmie egipskim mówił jeden z papirusów:

"Człowiek zniknął, jego zwłoki w proch się rozsypały, jego współcześni złączyli

się z ziemią. I księga tylko sprawia, że pamięć o nim krąży z ust do ust. Pismo jest

bowiem bardziej pożyteczne niźli dom z kamienia, niż grobowiec na Zachodzie,

lepsze jest niż rozkoszny pałac, niż pomnik w świątyni"

(papirus Cheaster Beatty IV).