1. 3 przyczyny i skutki odkryć geograficznych:

 

Przyczyny: chęć zysku, ciekawość świata, możliwość szerzenia wiary chrześcijańskiej.

 

Skutki: kolonizacja nowych terenów, rozwój handlu, wyniszczenie ludności tubylczej.

 

 

 

2. 3 przyczyny i skutki reformacji:

 

Przyczyny: nadużycia duchowieństwa, sprzedaż odpustów, wzrost świadomości wiernych.

 

Skutki: rozłam w Kościele, powstanie nowych wyznań, wojny religijne.

 

 

 

3. Wynalazek Jana Gutenberga (str. 25)

Jan Gutenberg wynalazł ruchomą czcionkę w XV wieku, co umożliwiło masowy druk książek i innych tekstów. Wynalazek ten przyczynił się do szybszego rozpowszechniania wiedzy i był jednym z czynników rewolucji intelektualnej w Europie.

 

 

4. 3 postanowienia Soboru Trydenckiego:

 

Zakaz sprzedaży odpustów. 

 

Wprowadzenie seminariów duchownych.

 

Utrzymanie celibatu księży.

 

 

 

5. Kontrreformacja (str. 27)

Kontrreformacja była odpowiedzią Kościoła katolickiego na reformację. Miała na celu odzyskanie utraconych wiernych i reformę wewnętrzną Kościoła, obejmującą m.in. zwalczanie nadużyć, zakładanie seminariów duchownych oraz propagowanie katolickiej wiary przez zakony, takie jak jezuici.

 

 

6. Postacie:

 

Henryk VIII – król Anglii, wprowadził anglikanizm.

 

Vasco da Gama – portugalski odkrywca, dopłynął do Indii.

 

Michał Anioł – włoski artysta renesansowy, rzeźbiarz, malarz.

 

Jan Kalwin – reformator, autor teorii predestynacji.

 

Krzysztof Kolumb – odkrył Amerykę w 1492 roku.

 

Leonardo da Vinci – włoski artysta renesansowy, malarz, wynalazca.

 

 

 

7. Pojęcia:

 

Konkwistador – tytuł nadawany przez królów hiszpańskich i portugalskich zdobywcom Ameryki Południowej i Środkowej w XVI w.

 

Renesans – epoka w historii kultury europejskiej, obejmująca XVI wiek, określająca powrót i odrodzenie sztuk i nauk, myśli i etyki starożytnych Greków i Rzymian, oraz humanizm.

 

Jezuici – zakon założony do życia przez Ignacego Loyolę w 1534 r., odegrali ważną rolę w dziele katolickiej reformy.

 

Sobór Trydencki – najważniejszy sobór w historii, zgromadził biskupów całego Kościoła, obrady z przerwami: Grudzień 1545 – 1563.

 

Humanizm – prąd intelektualny i kulturalny, który narodził się w okresie renesansu.

 

Reformacja – ruch religijny na początku XVI wieku, mający na celu reformę Kościoła katolickiego.

 

 

 

8. Daty:

 

1517 – początek reformacji.

 

1450 – wynalezienie ruchomej czcionki drukarskiej.

 

1492 – odkrycie Ameryki.

 

1555 – pokój w Augsburgu kończący wojny religijne.

 

 

 

9. Co przedstawia obraz "Dama z gronostajem":

 

Kobieta na obrazie to Cecylia Gallerani trzymająca gronostaja - symbol czystości i niewinności.

 

 

Dział 1 podręcznika historii WSiP dla klasy 6, zatytułowany „Europa w XVI wieku”, omawia kluczowe wydarzenia i przemiany, które wpłynęły na kształt Europy w tym czasie. Jest to okres, w którym Europa przeszła przez znaczące zmiany polityczne, religijne i społeczne. Oto szczegółowe podsumowanie najważniejszych zagadnień wraz z datami:

 

1.1 Wielkie odkrycia geograficzne

 

1492 – Wyprawa Krzysztofa Kolumba, odkrycie Ameryki. Kolumb, żeglując pod banderą Hiszpanii, dotarł do wybrzeży Nowego Świata.

 

1498 – Vasco da Gama jako pierwszy Europejczyk odkrył drogę morską z Europy do Indii, opływając południowy kraniec Afryki, czyli Przylądek Dobrej Nadziei. Jego wyprawa w 1498 roku była przełomowa, ponieważ umożliwiła Portugalczykom nawiązanie bezpośrednich kontaktów handlowych z Indiami, co z kolei przyniosło wielkie korzyści gospodarcze i polityczne.

 

1519-1522 – Ferdynand Magellan zorganizował wyprawę dookoła świata (zakończył ją Juan Sebastián Elcano), udowadniając kulistość Ziemi.

 

 

Wielkie odkrycia geograficzne przyczyniły się do rozwoju handlu, wzbogacenia się państw europejskich i utworzenia kolonii w Nowym Świecie.

 

1.2 Renesans

 

XVI wiek – Rozkwit renesansu, odrodzenia kultury antycznej, który rozpoczął się we Włoszech w XIV wieku i rozprzestrzenił się na całą Europę. W sztuce, literaturze i nauce nastąpił przełom.

 

Leonardo da Vinci, Michał Anioł i Rafael to jedni z najsłynniejszych artystów tej epoki. Wynalezienie druku przez Johannesa Gutenberga około 1450 roku pozwoliło na szybsze rozpowszechnianie nowych idei.

 

 

Renesans przyniósł także zmiany w sposobie myślenia o człowieku i świecie – zaczęto stawiać nacisk na indywidualność, rozwój nauki i odkrycia.

 

1.3 Reformacja

 

1517 – Marcin Luter wystąpił z 95 tezami, które stały się początkiem reformacji, ruchu religijnego mającego na celu reformę Kościoła katolickiego. Luteranizm, kalwinizm i anglikanizm to główne odłamy, które powstały w wyniku tego procesu.

 

1534 – Król Anglii, Henryk VIII, ogłasza akt supremacji, który ustanawia Kościół anglikański niezależnym od papieża.

 

 

Reformacja doprowadziła do wojen religijnych w Europie, a także zmieniła układ sił politycznych, osłabiając pozycję Kościoła katolickiego i władców ściśle z nim związanych.

 

1.4 Kontrreformacja i sobór trydencki

 

1545-1563 – Sobór trydencki zwołany przez papieża Pawła III w odpowiedzi na reformację. Zreformowano doktryny Kościoła katolickiego, wprowadzono obowiązek nauczania katechizmu, a zakon jezuitów odegrał kluczową rolę w działaniach kontrreformacyjnych.

 

 

1.5 Monarchie absolutne

 

XVI wiek – Wzrost potęgi monarchii absolutnych, zwłaszcza we Francji i Hiszpanii. Królowie, tacy jak Franciszek I we Francji i Filip II w Hiszpanii, rządzili z dużą władzą, umacniając swoje państwa poprzez rozwój administracji, wojska i kontrolę nad Kościołem.

 

Monarchie absolutne stały się dominującą formą rządów w Europie, koncentrując władzę w rękach króla.

 

 

1.6 Wojny religijne

 

1562-1598 – Wojny religijne we Francji między katolikami a hugenotami (francuskimi protestantami). Konflikt zakończył się edyktem nantejskim, wydanym przez Henryka IV, który zagwarantował hugenotom wolność wyznania.

 

1588 – Klęska hiszpańskiej Wielkiej Armady w bitwie z Anglią, co zakończyło hiszpańską dominację morską i zapoczątkowało wzrost potęgi Anglii na morzach.

 

 

1.7 Polska w XVI wieku

 

Polska w tym czasie była jednym z największych państw w Europie, a jej złoty wiek przypadał na panowanie Zygmunta I Starego (1506-1548) i Zygmunta II Augusta (1548-1572).

 

1569 – Unia lubelska, która formalnie połączyła Polskę i Litwę w Rzeczpospolitą Obojga Narodów. To wydarzenie umocniło pozycję Polski na arenie międzynarodowej.

 

 

Podsumowanie

 

XVI wiek to czas ogromnych zmian w Europie – zarówno pod względem geograficznym (odkrycia), jak i religijnym (reformacja, kontrreformacja). Renesans przyniósł odrodzenie kultury antycznej, a monarchie absolutne zaczęły dominować na europejskiej scenie politycznej. Wszystkie te wydarzenia wpłynęły na późniejsze losy kontynentu i przygotowały grunt pod nowożytną Europę.

 

Czy to jest poziom szczegółowości, jakiego potrzebujesz?

 

Obraz "Dama z łasiczką" (znany również jako "Dama z gronostajem") jest jednym z najbardziej znanych dzieł renesansowego mistrza Leonarda da Vinci, namalowany około 1489-1490 roku. To wyjątkowe dzieło sztuki renesansowej ukazuje kobiecą postać, która trzyma w dłoniach łasiczkę lub gronostaja. Oto szczegółowe informacje na temat obrazu:

 

1. Opis obrazu:

 

Postać na obrazie: Portret przedstawia młodą kobietę, Cecylię Gallerani, która była kochanką Ludovica Sforzy, księcia Mediolanu, mecenasa Leonarda. Ma na sobie eleganckie, bogato zdobione szaty, co sugeruje jej wysoką pozycję społeczną.

 

Zwierzę: Kobieta trzyma w rękach łasiczkę lub gronostaja, co jest symbolem czystości i lojalności. Zwierzę może również odnosić się do Ludovica Sforzy, który nosił przydomek "Il Moro" (gronostaj był jego osobistym symbolem).

 

Styl i technika: Obraz został wykonany techniką olejną na desce. Da Vinci doskonale uchwycił delikatne światło padające na twarz Cecylii, a także subtelne detale jej ubioru i postawy, co charakteryzuje precyzję i mistrzostwo Leonarda.

 

 

2. Kontekst historyczny:

 

Obraz powstał w czasie, gdy Leonardo pracował na dworze Ludovica Sforzy w Mediolanie. Był to okres, w którym artysta tworzył wiele swoich najsłynniejszych dzieł, w tym również prace naukowe.

 

"Dama z łasiczką" jest jednym z zaledwie czterech portretów kobiet namalowanych przez Leonarda (w tym najbardziej znana jest "Mona Lisa"). Ten obraz stanowi wyjątkowy przykład renesansowego portretu, łącząc sztukę z delikatną psychologiczną analizą postaci.

 

 

3. Symbolika:

 

Łasiczka/gronostaj: Symbolizuje zarówno niewinność, jak i siłę, lojalność oraz szlachetność. W tamtych czasach zwierzę to było też utożsamiane z bogactwem i władzą, zwłaszcza w kontekście relacji Cecylii z księciem Ludovico.

 

Postawa i spojrzenie: Cecylia nie patrzy bezpośrednio na widza, co nadaje jej portretowi pewną tajemniczość i delikatność. Jej twarz wydaje się spokojna, ale zwierzę w jej rękach może sugerować pewną dynamikę – wskazuje to na subtelność wewnętrznej emocji, co było typowe dla twórczości Leonarda.

 

 

4. Miejsce przechowywania:

 

Obraz przez wieki zmieniał właścicieli, ale od 1800 roku znajduje się w Polsce. Obecnie "Dama z łasiczką" znajduje się w Muzeum Książąt Czartoryskich w Krakowie, będąc jednym z największych skarbów polskich zbiorów sztuki.

 

5. Technika:

 

Leonardo da Vinci zastosował wyjątkowe umiejętności w malowaniu szczegółów, takich jak miękkość skóry Cecylii, faktura jej stroju czy realistyczne przedstawienie zwierzęcia. Wykorzystanie światła i cienia (tzw. sfumato) nadaje postaci głębi i trójwymiarowości, co było jednym z charakterystycznych elementów techniki Leonarda.

 

 

Obraz jest jednym z najważniejszych dzieł Leonarda, łącząc w sobie elementy portretu renesansowego z głęboką sym

boliką i doskonałością techniczną. W Polsce jest niezwykle cenionym zabytkiem, a jego losy w historii (m.in. kradzież w czasie II wojny światowej) nadają mu dodatkowego znaczenia.