Najstarsze cywilizacje starożytne przeważnie powstawały w rejonach, w których panowały sprzyjające warunki klimatyczne i geograficzne. Najdogodniejsze warunki dla rozwoju osadnictwa a także rolnictwa mogły zapewnić doliny wielkich rzek, będące źródłem bardzo żyznej ziemi. To właśnie naturalne warunki decydowały o najdogodniejszym miejscu dla powstawania pierwszych ludzkich siedzib. Przede wszystkim zwracano uwagę na: klimat, dostępność do wody, ilość rzecznych wylewów, które miały użyźniać glebę. Znaczną wagę przykładano również do ukształtowania terenu, a było ono inne w poszczególnych regionach starożytnego świata. To zróżnicowanie ukształtowania terenu wpływało na fakt, iż różne cywilizacje posiadały odrębny charakter swego rozwoju.

Najstarsza z cywilizacji- Mezopotamia- została utworzona na obszarze tak zwanego Żyznego Półksiężyca. Ten teren posiadał wyjątkowo korzystne warunki zarówno geograficzne jak i klimatyczne, jakie sprawiały, że to tu rozwinęło się najwcześniej stałe osadnictwo. Mezopotamia była nazywana "Międzyrzeczem" albo "Krainą między rzekami", leżała w dolinie dwóch rzek: Tygrysa i Eufratu. Obszar tego kraju stanowiła bardzo rozległa równina, nie posiadająca żadnych większych wzniesień. Ową równinę tworzyły rzeczne muły pochodzące z wylewów tych dwóch rzek. Wylewy były nieregularne a także trudno je było przewidzieć. Zwykle wylew rzek miał miejsce w czasie zbiorów i często powodował niebezpieczne w skutkach powodzie. W regionie tym lato było wyjątkowo gorące, zaś upały ciągnęły się niemal przez cały rok. Istniejące tam klimatyczne warunki powodowały tworzenie się w niektórych miejscach bagien, a znów w innych brakowało wody. Tam rosły tylko palmy daktylowe.

Mezopotamia nie posiadała naturalnych granic. Miało to wpływ na nieustanny przypływ ludności w te tereny, niejednokrotnie był on związany ze zbrojną napaścią.

Równie podobne hydrograficzne warunki panowały w Egipcie leżącym nad Nilem. Rzeka ta wylewała obficie oraz regularnie. Wylewy Nilu i słoneczny klimat zapewniały bogactwo i urodzaj w kraju. Egipcjanie nazywali swoje państwo "czarną ziemią", nazwa pochodzi od koloru jaki miał muł z doliny rzeki Nil. Egipt cieszył się specyficznym geograficznym położeniem - wyraźnie był odizolowany od reszty świata, posiadał bowiem naturalne granice. Z północny granicę stanowiło Morze Śródziemne oraz Delta Nilu. Z południa granicą była pierwsza katarakta czyli próg skalny. Wschodnia granica Egiptu to kamienisty płaskowyż (dzisiejsza Pustynia Arabska) oraz Morze Czerwone. Zaś na zachodzie granicę stanowiła Pustynia Zachodnia, przechodząca dalej w Pustynię Libijską. Naturalne granice stały się dla Egiptu pewną izolacją od pozostałych społeczności oraz miały wyjątkowy charakter podczas rozwoju tejże cywilizacji. W ciągu długich lat nie był Egipt zagrożony najazdami innych państw.

Podobnie jak Egipt, także Grecja odcięta była naturalną barierą od całej reszty kontynentu. Barierę tą stanowiło pasmo dość wysokich gór. Naturalne warunki jakie panowały na terenie Grecji różniły się zdecydowanie od warunków panujących w Egipcie lub też w Mezopotamii. Dużym problemem był brak urodzajnych ziem w dolinach rzek. Stąd też grecka cywilizacja rozwijać się musiała w mało sprzyjających warunkach. Terytorium Grecji stanowiły mało żyzne gleby, wręcz często jałowe. Dominował tam klimat zmienny o bardzo ostrych zimach oraz suchych i gorących latach. Istniejące warunki klimatyczne a także górzyste położenie nie były korzystne dla rozwoju rolnictwa, to zaś wymusiło na Grekach szukanie innych źródeł uzyskiwania żywności. Takie uwarunkowania przyczyniły się do rozwoju zarówno kolonizacji jak i handlu. Grecy potrafili umiejętnie wykorzystać także swe morskie położenie, doskonale rozwinęli sztukę morskiego żeglowania, wytyczyli nowoczesne szlaki handlowe. Pomimo, że Grecja nie miała żyznych ziem, jednak cywilizacja która tam się rozwinęła doprowadziła do powstania wielu wspaniałych miast-państw takich jak: Sparta, Milet, Ateny, Maraton, Salamina, Efez. Bogactwem Grecji stały się takie surowce naturalne: ołów, żelazo, srebro. Istotnym surowcem pozostawała też glinka, wykorzystywano ją do produkcji greckiej ceramiki. Bardzo cennym również był marmur i to w licznych gatunkach.

Zupełnie inne warunki panowały na Półwyspie Apenińskim, w Italii. Obok ogromnego górskiego pasma (Apeniny) wiele było tam urodzajnych oraz żyznych ziem. Przede wszystkim znajdowały się w Kampanii a także na Nizinie Panońskiej. Liczne też były pastwiska. Na terenie starożytnej Italii istniały bogate złoża różnych metali, zwłaszcza zaś żelaza (w Etrurii i na wyspie Elbie). Geograficzne położenie półwyspu miało bardzo dogodny wpływ na zasiedlania się ludności, bowiem półwysep leży w części centralnej Morza śródziemnego. Granicę północną Italii były góry Alpy. Rzym osiągnął największe znaczenie oraz największy rozwój, był uważany za stolicę całego świata. Położenie państwa dawało pewne bezpieczeństwo, było dość dobrym punktem dla wyruszania na liczne podboje.

Również na rozwój cywilizacji Dalekiego Wschodu znaczący wpływ wywarły warunki geograficzne. Najbardziej znane oraz największe ówczesne cywilizacje to Chiny i Indie. Indie, leżące u stóp gór Himalajów rozkwit swój zawdzięczają rzekom - Indusowi oraz Gangesowi. Indyjska cywilizacja wykorzystywała dla swojego rozwoju dogodne położenie nad wodami Oceanu Indyjskiego. Indie dzięki temu miały możliwość żeglowania do różnych regionów świata nawet do Afryki. W Indiach początkowo ludność prowadziła koczowniczy jak również pasterski sposób życia, dopiero później zajęła się uprawą roli i zaczęła wówczas wykorzystywać położenie swych rzek, tworząc nawadniające systemy.

W Chinach cywilizacja natomiast rozwijała się na olbrzymich terenach w dorzeczach dwóch rzek: Huang-ho oraz Jangcy. Urodzajne i żyzne ziemie stały się podstawą uprawy wielu roślin. Szczególnie zaś: bawełny, pszenicy, jęczmienia i ryżu. Właśnie ryż jest podstawą pożywienia wielu azjatyckich państw aż po dzień dzisiejszy. Podczas rozwoju starożytnej chińskiej cywilizacji rolę największą odegrał obszar Chin Północnych. Warunki geograficzne, brak barier naturalnych, jak na przykład góry lub pustynie, doprowadziły do tego, że Chińczycy zbudowali tak zwany Wielki Mur. Miał on bronić ich przed atakami plemion koczowniczych. Wielki Mur jest jedyną na ziemi budowlą, którą zaobserwować można z kosmosu.

Inne cywilizacje jak np. Palestyna, Syria czy Fenicja, położone na terenie Bliskiego Wschodu ale u wybrzeży Morza Śródziemnego, także wykorzystywały swe geograficzne położenie. Tereny nizinne sprzyjały tam rozwojowi osadnictwa. Leżąca u podnóża gór Libanu Fenicja, nad brzegiem Morza Śródziemnego zabezpieczona była od państw położonych wewnątrz lądu. Szeroki dostęp do morskich wód wpłynął na rozwój żeglowania i kupiectwa. Fenicjanie byli uważani za najlepszych starożytnych żeglarzy. Lasy Libanu dawały Fenicjanom drzewo do budowy licznych statków (jodły, cedry, cyprysy). Miasto fenickie Tyr stało się istotnym ośrodkiem handlu a także wyrobu szkła i czerwonego barwnika.

Na podstawie powyższego można wysunąć stwierdzenie, że wszystkie cywilizacje starożytne rozwijały się właśnie dzięki swym naturalnym warunkom oraz położeniu geograficznemu. Pomimo że, w poszczególnych krajach uwarunkowania te różniły się od siebie, to można jednoznacznie stwierdzić, że największe i najwspanialsze cywilizacje tworzone były w dolinach jakichś wielkich rzek. Duże znaczenie miał również otwarte dojście do morza, które sprzyjało wyprawom morskim i odkrywaniu nowych lądów. To co osiągnęły starożytne cywilizacje dało solidne podstawy dla rozwoju kolejnych pokoleń.