Karol Wielki objął władzę w 768 roku, w czasie swego panowania prowadził wiele wojen dzięki którym jego państwo sięgało w kierumku zachodnim od Pirenejów po Łabę i Dunaj i w kierunku północnym od Morza Północnego do środkowej Italii. Starał się sprawować silną władzę centralną. Wydawał więc pisemne zarządzenia czyli tzw. kapitularze. Ważnym zadaniem jakie postawił sobie już na początku swego panowania było wydźwignięciu kleru z upadku moralnego. Dlatego też doprowadził do podporządkowania państwu Kościoła. W kapitularzy wydanym przez Karola wielkiego w 802 roku czytamy: „Najjaśniejszy i arcychrześcijański Pan i Cesarz Karol wybrał z grona dostojników swoich mężów najmędrszych tak arcybiskupów, biskupów, opatów, jak i ludzi świeckich, rozesłał ich po całym królestwie i przez nich nakazał żyć wszystkim podług słusznego prawa. Gdzie zaś postanowione w prawie inaczej nakazał by nikt nie ważył się wbrew przepisanemu prawu własnym rozumem działać.(...)
2. Żaden osobnik mieniący się nuncjuszem, legatem, wikarym nie będzie mógł bez takiegoż upoważnienia wykonywać żadnej czynności w odniesieniu do spraw kościoła gallikańskiego
3.Dekrety synodów obcych, nawet soborów powszechnych nie będą mogły być ogłaszane we Francji przed zbadaniem ich formy oraz zgodności z prawami
4.Żaden sobór narodowy albo metropolitalny, żaden synod diecezjalny, żadne zebranie obradujące, nie odbędzie się bez wyraźnego zezwolenia rządu”.
Zamierzeniem Karola Wielkiego było podniesienie poziomu umysłowego duchowieństwa, w związku z tym dokonał reformy szkolnictwa. W jej ramach powołał tzw. szkołę pałacową, sprowadzając na swój dwór w roku 774 roku Piotra z Pizy i Pawlina z Akwilei. W 782 roku dołączył do gego grona do nich Włoch Paweł Diakon - benedyktyński mnich i mnich anglosaski Alkuin. Przy ich pomocy Karol zorganizował szkołę pałacowa, której kierownikiem był Alkuin. Szkoła pałacowa kładła nacisk na trzy przedmioty I stopnia nauczania (tzw. trivium): gramatykę, retorykę i dialektykę, lecz nie zaniedbywano przedmiotów II stopnia (tzw. quadrivium): arytmetyki, geometrii, astronomii i muzyki. Odnowienie tych nauk miało służyć głównemu celowi: lepszemu zrozumieniu i wyjaśnianiu Pisma Świętego. Nauczyciele i uczniowie prowadzili życie wspólne, dlatego nie istniały ustalone godziny nauki. Wszystkich uczniów szkoły uczono m.in. redagować dokumenty, co przyczyniło się rozwoju różnego rodzaju form pisma kancelaryjnego. Szczególną wagę przypisywano astronomii, matematyce, medycynie i architekturze, korzystano z dorobku Rzymian. W szkole uczyli się, oprócz krewnych panującego, także ważni urzędnicy państwowi, uczeni – mieszkańcy najodleglejszych zakątków monarchii karolińskiej.
Karol Wielki uczynił funkcjonujące w jego państwie kościoły i klasztory centrami oświatowymi, mającymi służyć podniesieniu poziomu oświaty. Dlatego też reforma szkolnictwa polegała przede wszystkim na rozbudowie sieci klasztorów i zakładaniu przy nich tzw. szkół przyklasztornych, powstały także szkoły przykatedralne. W szkołach niższego stopnia nauczano głównie nauki czytania i pisania, w wyższych natomiast nauczano przedmiotów I II stopnia. Jednocześnie nastąpił powrót do łaciny klasycznej.
Reforma karolińska miała olbrzymi wpływ na dalszy rozwój monarchii Karola Wielkiego, bowiem sprowadzenie na dwór królewski takich uczonych jak Alkuin czy Einhard zaowocowało nie tylko rozwojem kulturalnym całego państwa, ale też rozwojem malarstwa miniaturowego i historiografii. Einhard zasłynął bowiem jako biograf Karola Wielkiego. Ponadto wzrosła liczba kopistów, którzy w skryptoriach przepisywali księgi, co wpłynęło na powstania nowego typu pisma średniowiecznego, tzw. minuskuły karolińskiej. Ważnym osiągnięciem architektonicznym były budowle wznoszone w stylu bizantyńsko – raweńskim, do których należy bazylika w Akwizgranie. Dzięki reformie zostały stworzone nowe wzorce nauczanie, które swym zasięgiem objęły jednak przede wszystkim dwór samego króla i jego poddanych. Nieco na wyrost jest niemal powszechne przekonanie że renesans karoliński dał podwaliny pod cała kulturę europejską.
