Woda posiada olbrzymie znaczenie, występując w postaci oceanów, mórz, jezior, rzek ,wód podziemnych znajduje bardzo szerokie zastosowanie. Woda jest podstawowym składnikiem organizmów żywych; roślinnych i zwierzęcych, w środowisku wodnym rozwija się fauna i flora. Dla człowieka woda posiada ogromne znaczenie jako przedmiot konsumpcji; jest elementem posiłków oraz jest niezbędna dla zachowywania higieny osobistej, jak i higieny w miejscach przebywania ludzi.

Oceany i morza, rzeki i kanały wykorzystywane są jako drogi wodne dla transportu oraz komunikacji.

Jakość wody opisywana jest przez własności fizyczne (smak, zapach, mętność, barwa, przejrzystość), przez własności chemiczne (twardość wody) i przez własności bakteriologiczne (ilość bakterii chorobotwórczych, powodujących różnorakie schorzenia, między innymi cholerę, tyfus brzuszny, czerwonkę i inne choroby układu pokarmowego)

Obszary wodne stanową 71% powierzchni naszej planety, jej zawartość w organizmach żywych waha się od 60% do 90%.

Ogólnoświatowym problemem jest zanieczyszczenie wód. Szybki rozwój przemysłu i rosnące zaludnienie Ziemi powodują gwałtowny wzrost ilości zanieczyszczeń odprowadzanych do wód.

Przyjmując jako kryterium pochodzenie można dokonać podziału zanieczyszczeń na: zanieczyszczenia komunalne, zanieczyszczenia rolnicze, zanieczyszczenia przemysłowe i zanieczyszczenie pochodzące z powietrza.

Zanieczyszczenia komunalne

Do zanieczyszczeń komunalnych zaliczamy ścieki powstające w gospodarstwach domowych, pralniach, łaźniach jak i w zakładach przemysłowych. Ścieki komunalne to w głównej mierze związki organiczne (tłuszcze ,białka, cukry) oraz zawiesiny. Często jako składnik ścieków komunalnych występują metale ciężkie (Pb, Hg itd), ich przenikanie i odkładanie się w organizmach żywych powoduje choroby układu krążenia, kości, wątroby i układu nerwowego. Równie niebezpieczne dla organizmów żywych są chorobotwórcze drobnoustroje, rozwijające się w ściekach komunalnych, wywołujące tyfus, dur brzuszny, chorobę Heinego Mediny, cholerę i inne.

Zanieczyszczenia przemysłowe

Zanieczyszczenia te są efektem działania przemysłu. Powstają w wyniku chłodzenia urządzeń technicznych, filtracji, produkcji oraz wielu innych procesów przemysłowych.  Skład takich zanieczyszczeń zależy od miejsca ich powstawania i procesu przy którym są one emitowane, dla przykładu w ściekach powstających w garbarni występują: związki wapnia, związki chromu, związki organiczne oraz siarczki i chlorki. Wymienione wyżej związki mają bardzo negatywny wpływ na organizmy żywe; uszkadzają między innymi układ trawienny i krwionośny oraz wątrobę.

Zanieczyszczenia rolnicze

Negatywny wpływ rolnictwa na środowisko wodne polega na stosowaniu nawozów sztucznych, które to nawozy nie są w całości wykorzystywane przez rośliny. Ich część która nie została pochłonięta przez rośliny wraz z deszczem i wodami gruntowymi spływa do zbiorników wodnych, gdzie następuje jej gromadzenie, a co za tym idzie zaburzona zostaje równowaga ekologiczna w zbiorniku. Stosowane w rolnictwie środki ochrony roślin, zabijające niepożądane organizmy, wywierają negatywny wpływ również na pozostałą część organizmów. Podobnie jak nadmiar nawozów przedostają się do wód gruntowych powodując ich zanieczyszczenie.

Zanieczyszczenia powietrza

Zanieczyszczenia te, w postaci opadu suchego lub mokrego, powodują skażenie wód gruntowych oraz powierzchniowych.

Jako skład takich zanieczyszczeń należy wymienić pyły i gazy emitowane w wyniku działalności ludzkiej do atmosfery. Szczególnie niebezpieczne są często występujące tlenki azotu i siarki. Związki te w połączeniu z wodą tworzą kwasy azotowy i siarkowy. W wyniku tego procesu powstają kwaśnie deszcze powodujące między innymi korozję metali i niszczenie marmurów.

Tlenki siarki emitowane są podczas spalenia węgla kamiennego, którego składnikiem jest siarka.

W celu zapobiegania zanieczyszczeniom powietrza stosuje się urządzenia, filtry i pochłaniacze wodne, zatrzymujące szkodliwe gazy i pyły. Innym sposobem zapobiegania emisji tlenków siarki jest ograniczenie ich powstawania. Osiąga się to dzięki spalaniu węgla poddanego uprzednio procesowi odsiarczania.

Ciepło powoduje nieustanne parowanie z powierzchni zbiorników wodnych, para wodna znajdująca się w atmosferze tworzy chmury.

Przy udziale wiatru odbywa się ruch chmur nad ląd, gdzie następuje ich ochłodzenie i kondensacja pary. W ten sposób powstają opady atmosferyczne, które częściowo podlegają spływowi po powierzchni ziemi, częściowo w nią wsiąkają, a częściowo ponownie parują tworząc chmury.

W ten sposób woda nieustannie krąży pomiędzy powierzchnią naszej planety a atmosferą. Proces ten określa się mianem obiegu wody w przyrodzie, odbywa się on cyklicznie i jest i jest obiegiem zamkniętym.

Ogólny podział zanieczyszczeń wód naturalnych:

-Zanieczyszczenia fizyczne 

Stanowią je wszelkie substancje stałe występujące w wodzie jako zawiesiny o różnym stopniu rozdrobnienia, np.: szczątki roślin i zwierząt, drobne elementy gleby, nierozpuszczalne substancje będące efektem działania człowieka etc.

-Zanieczyszczenia chemiczne

Wśród zanieczyszczeń chemicznych należy wymienić chemiczne związki organicznie i mineralne, najczęściej będące efektem działania przemysłu. Często substancje te są substancjami toksycznymi, takimi jak cyjanki, sole metali ciężkich, produkty ropopochodne. Oprócz tego zanieczyszczenia chemiczne hamują lub spowolniają szybkość procesów biologicznych odbywających się w zbiornikach wodnych oraz wpływają negatywnie na smak i zapach wody.

-Zanieczyszczenia bakteriologiczne

Znaczna część bakterii żyjących w wodzie nie wywiera negatywnego wpływu na zdrowie. Istnieją jednak bakterie, które działają chorobotwórczo, wraz z wodą dostają się do układu pokarmowego ludzi lub zwierząt. Są przyczyną groźnych chorób ,między innymi czerwonkę, dur brzuszny ,cholerę.

-Zanieczyszczenia radioaktywne

Substancje radioaktywne mogą dostawać się do wód wraz ze ściekami z zakładów, które używają radioaktywnych izotopów swojej działalności. Możliwe jest też skażenie wód przez pyły radioaktywne opadające z atmosfery, będące efektem wybuchów broni nuklearnej bądź katastrof elektrowni atomowych.

Zanieczyszczenia wód powierzchniowych

Wody powierzchniowe; jeziora, źródła, strumienie i rzeki są głównymi źródłami zaopatrującymi ludzkość w wodę użytkową.

Najczęściej wody powierzchniowe nie są zdatne do spożycia bez uprzedniego poddania ich procesowi uzdatniania. Są w różnym stopniu zanieczyszczone, wyjątkiem są tu rzeki górskie.

W największym stopniu zanieczyszczone są wody powierzchniowe znajdujące się blisko siedlisk ludzkich; miast, fabryk. W wodach takich znajdują się składniki ścieków komunalnych oraz przemysłowych. Zanieczyszczone wody charakteryzują się pogorszeniem właściwości fizycznych (np. przejrzystość, barwa), obecnością bakterii oraz pojawiającymi się tzw. zakwitami wód.

Mając na celu ocenę przydatności wody do spożycia przez ludzi, ich zdrowie oraz przydatność wody do użytku gospodarczego wprowadzono normy, którym powinna odpowiadać woda podlegająca spożyciu i wykorzystywana do użytku gospodarczego. Rosnący stopień zanieczyszczenia środowiska naturalnego powoduje, że rośnie ilość wód nie odpowiadających normom. Wody powierzchniowe są siłą rzeczy najbardziej podatne na zanieczyszczenia.

Polskie rzeki sklasyfikowano na trzy klasy czystości, kryterium tej klasyfikacji są występujące w wodach zanieczyszczenia fizykochemiczne.

Klasy czystości rzek:

 Klasa I – Wody najczystsze, zdatne do picia, stosowane w różnych gałęziach przemysłu i w hodowli ryb. Stanowią 3% wszystkich wód

 Klasa II – Wody wykorzystywane w celu rekreacji oraz w hodowli zwierząt. Stanowią 34% wszystkich wód

 Klasa III – Wody zanieczyszczone, stosowane w przemyśle, z pominięciem przemysłu spożywczego oraz farmaceutycznego. Stosowane również w rolnictwie do nawadniania upraw.

 WODY POZAKLASOWE – wody zanieczyszczone w stopniu znacznym, nie mieszczące się w żadnych normach.

Ścieki oraz ich skład

Ścieki to zanieczyszczenia odprowadzane z terenów zamieszkałych i użytkowanych przez człowieka; z miast, fabryk, osiedli, terenów rolniczych innych powiązanych z działalnością ludzką.

Rozróżnia się sześć grup składników ścieków:

  1. zawiesiny szybko opadające
  2. zawiesiny wolno opadające oraz nie opadające
  3. substancje rozpuszczone
  4. składniki stałe
  5. substancje toksyczne
  6. składniki łatwo podlegające biochemicznemu rozkładowi

Ze względu na źródło pochodzenia ścieki dzieli się na:

  1. komunalne (bytowo-gospodarcze)- Powstają w miejscach bytowanie ludzi, w wyniku ich codziennej egzystencji.
  2. przemysłowe – ścieki pochodzące z fabryk, zakładów produkcyjnych oraz przemysłowych
  3. rolne – ścieki pochodzenia zwierzęcego (np. odchody), mogą w nich występować zanieczyszczenia chemiczne.
  4. deszczowo-burzowe – są wynikiem opadów oraz topnienia śniegu.
  5. toksyczne – szkodliwe związki chemiczne (np. siarczany), metale ciężkie, pierwiastki promieniotwórcze (np. pluton, uran).

Uzdatnienie wód

Woda przeznaczona do spożycia i co zastosowań przemysłowych musi spełniać ściśle określone warunki. Aby spełnić te warunki woda pobierana ze zbiorników wodnych poddawana jest zabiegom, ogólnie nazywanym uzdatnianiem. Procesy te mają na celu usunięcie z wody szkodliwych domieszek występujących w nadmiarze i innych niepożądanych substancji oraz poprawienie jej jakości przez dodawanie specjalnych substancji.

Wśród metod uzdatniania wody jedną z najistotniejszych jest klarowanie. Polega ono na usuwaniu zanieczyszczeń mechanicznych znajdujących się w wodach rzek oraz jezior.

Można dokonać podziału zanieczyszczeń mechanicznych na trzy grupy:

  1. zawiesiny grube (np. liście, szczątki roślinne) pływające po powierzchni wody, usuwane przy użyciu krat
  2. zawiesiny mniejsze, do ich usuwania używa się metalowych sit.
  3. zawiesiny drobne, usuwane przy użyciu mikrosit i osadników.

Filtrowanie stosuje się w celu usuwania zanieczyszczeń wymiarach 10-4 cm, jest stosowane w przypadku wód surowych oraz wstępnie uzdatnionych.

Koagulacja jest również metodą uzdatniania wód. Przy jej użyciu usuwa się z wody najdrobniejsze zawiesiny (glony, mikroorganizmy, cząstki gliny). Proces ten polega na dodawaniu do oczyszczanej wody specjalnie dobranych substancji chemicznych nazywanych koagulantami. Związki te powodują powstawanie zawiesin w postaci kłaczek, które bardzo łatwo opadają.

Wnioski

Zanieczyszczeń nie da się wyeliminować z wody zupełnie.

Czystość wód urosła do rangi ogólnoświatowego problemu. W wielu rejonach ziemi wody rzek i jezior nie nadają się już do bezpośredniego spożycia, a bywa nawet, że woda w kranach pozostawia wiele do życzenia pod względem czystości. Zanieczyszczenie wód gruntowych także rośnie, a jak wiadomo są one głównym źródłem zaopatrywania ludzkości w wodę. Kraje ubogie oprócz zanieczyszczeń muszą uporać się z ograniczonym dostępem ludności do wody. Do wody bieżącej dostęp posiada zaledwie ¼ ludzi na Ziemi. Szacuje się, że 1,5 miliarda ludzi nie posiada dostępu do wody pitnej, a 1,8 miliarda ,z czego 330 milionów w państwach ODCE, nie posiada instalacji sanitarnych. W celu dostarczenia wody pitnej dla ludności miejskiej w państwach trzeciego świata należałoby ponieść koszty, które znacznie przekraczają możliwości finansowe tych krajów. Nie sposób się więc dziwić, że w tych rejonach świata wśród przyczyn śmiertelności przodują choroby wywoływane wodą pitną złej jakości.

Zanieczyszczenia mórz oraz oceanów

Ścieki, nie poddane oczyszczaniu, często dostają się do wód; rzek, strumieni, jezior i mórz niszcząc w nich, nieraz zupełnie, życie biologiczne. Organizmy bytujące w skażonych wodach stają się bardzo często nosicielami groźnych chorób.

Wielkim zagrożeniem dla czystości wód naturalnych staje się rozwój rolnictwa, coraz intensywniej korzystającego substancji chemicznych. Najbardziej szkodliwe dla wód jest stosowanie nawozów chemicznych. Związki azotu, potasu, wapnia i fosforu dostają się do zbiorników wodnych za pośrednictwem wód powierzchniowych, lub trafiają do nich bezpośrednio w trakcie ich rozpylania z samolotów. Substancje te wywołują eutrofizację wód, zwłaszcza jezior. Eutrofizacja polega intensywnym rozwoju organizmów roślinnych wskutek nadmiernej ilości substancji odżywczych. Rośliny, nadmiernie rozwinięte, wychwytują tlen obecny w wodzie powodując tym samym deficyt tlenowy w zbiorniku.

W rolnictwie stosowane są również środki ochrony roślin będące znaczącym zagrożeniem dla życia biologicznego w zbiornikach wodnych. Niektóre z takich środków są silnie toksyczne i bardzo trwałe, nie ulegają rozkładowi przez długi okres czasu.

Również rozwój żeglugi nie pozostaje obojętny dla zbiorników wodnych. Groźne dla życia biologicznego są w szczególności ropa naftowa, oleje i smary. Ropa naftowa powoduje nie tylko duże szkody w środowisku wodnym, może również wyrządzać szkody na plażach. Katastrofy tankowców oraz ich awarie są więc olbrzymim zagrożeniem dla życia w morzach.

Zanieczyszczeniem wód nazywamy pośrednie bądź bezpośrednie pogorszenie jakości wód będące efektem działalności człowieka powodujące, że wody tracą przydatność do zaspokojenia niektórych albo wszystkich potrzeb człowieka

Przykłady wskaźników opisujących zanieczyszczenie wód:

  1. pięciodniowe biochemiczne zapotrzebowanie tlenu – określa część substancji organicznych nie ulegających biochemicznemu rozkładowi.
  2. chemiczne zapotrzebowanie tlenu – jest miarą stężenia substancji organicznych ulegających rozkładowi biochemicznemu
  3. węgiel organiczny – umożliwia określenie ilości związków organicznych.
  4. azot organiczny – umożliwia ilość peptydów, aminokwasów białek oraz ich pochodnych
  5. azot amonowy – to wskaźnik zanieczyszczeń będących produktami rozkładu moczu, białek, zasad amonowych oraz ścieków soli.

Woda jest dobrem ekonomicznych wyłącznie wtedy, gdy przestrzegane są określone normy zanieczyszczeń. Stopień zanieczyszczenia określa się perspektywy użytkownika. Podstawą oceny skażenia wody są też wartości graniczne, po przekroczeniu których woda traci żądane cechy jakościowe.

Powody powstawania zanieczyszczeń wody:

- spływy powierzchniowe z terenów rolniczych

- zanieczyszczenia powietrza

- odprowadzanie ścieków

- zagrożenia chemiczne związane z przemysłem

Ścieki są efektem gospodarki komunalnej oraz działalności przemysłu. ścieki występują jako zanieczyszczenia mechaniczne bądź chemiczne. Zanieczyszczenia mechaniczne występują w postaci materii mineralnej bądź organicznej, posiadającej postać koloidu bądź zawiesiny. Są substancjami nierozpuszczalnymi oraz potrafiącymi utrzymywać się w ściekach. Cecha ta zależy od stopnia rozdrobnienia, prędkości przepływu, kształty cząsteczek, gęstości, temperatury. Zawiesina jest dominującym typem zanieczyszczeń mechanicznych. Usunięcia zanieczyszczeń mechanicznych jest stosunkowo łatwe, dokonuje się go w oczyszczalniach mechanicznych. Mechanicznych wiele trudniejszym problemem są zanieczyszczenia chemiczne. Ich usuwanie jest trudne, każdej technologii oczyszczania dopowiada konkretny skład chemiczny ścieków.

Cechą wód płynących jest zdolność rozpuszczania, absorbowania oraz neutralizacji ścieków. Neutralizacja przebiega przy udziale mikroorganizmów posiadających umiejętność rozkładania substancji organicznych. Rozkład substancji mineralnych zachodzi wyłącznie w obecności tlenu. Wraz ze wzrostem natlenienia wody rośnie szybkość i wydajność tego procesu. Procesy te charakteryzują się dużą skutecznością, jednak w momencie przekroczenia granicznej ilości ścieków i ich złej jakości wydajność tego procesu gwałtownie maleje. Samooczyszczenie dotyczy związków organicznych, wody bywają jednakże skażone również przez sole, które procesom samooczyszczania nie poddają się. Głównym źródłem zasolenia wód jest górnictwo. Chemiczne zanieczyszczenia pochodzące z przemysłu są produkowane na powierzchni naszej planety, ich głównymi źródłami są: hałdy odpadów, rurociągi, wysypiska śmieci, nieszczelne zawory, stacje tankowania. Jest to najczęściej wynikiem złego przechowywania szkodliwych substancji (np. pestycydy, odpady komunalne).

Degradacja Bałtyku

Około 140 milionów ludzi żyje wokół Bałtyku, a w 60 wielkich miastach oraz nad uchodzącymi do Morza Bałtyckiego dwustu rzekami znajdują się rejony gospodarcze o wielkiej gęstości zaludnienia. Praktycznie każda działalność ludzka powoduje powstawanie różnorakich odpadów i zanieczyszczeń (płynnych, stałych, gazowych)

Morze Bałtyckie to jedna ze stref najczęściej wykorzystywanych do celów żeglugi na świecie.

Kraje nadbałtyckie są zgodne w kwestii tego, że zanieczyszczenia morza dawno już osiągnęły szczyt. Badania czystości wód Bałtyku, i ich analiza wykazują liczne negatywne zmiany:

- występuje eutrofizacja wód Bałtyku, jej przyczyną jest doprowadzanie w ściekach nadmiaru substancji odżywczych.

- powiększanie obszarów stref beztlenowych na dużych głębokościach.

- wzrost zawartości substancji szkodliwych oraz toksycznych powodujący pogorszenie warunków bytowania organizmów zwierzęcych i roślinnych jak i organizmów dennych.

Kraje nadbałtyckie opracowują specjalną konwencję mającą na celu ochronę Bałtyku i jego środowiska przed zanieczyszczeniem.

Zanieczyszczenia a prawo wodne

Bardzo istotny element Prawa Wodnego stanowi ochrona wód. Przepisy odnoszące się do ochrony wód dotyczą także terenów nadbrzeżnych. Poziom zanieczyszczenie nabrzeża jak i wykonywanie na brzegu pewnych zabiegów może bardzo negatywnie wpływać na stan wód.

Ustawa o ochronie wód nie tylko mówi o zapobieganiu zanieczyszczaniu wód i utrzymaniu ich stanu na bezpiecznym poziomie, lecz przede wszystkim mówi o przywracaniu wodom pierwotnego stanu. Na mocy tej ustawy wszelkie zakłady i fabryki produkujące zanieczyszczenia będące zagrożeniem dla wód  mają obowiązek budowania i korzystania z urządzeń chroniących wody przed niebezpiecznymi substancjami. Bardzo ważny jest artykuł który zwraca uwagę na to aby zachować piękno krajobrazu i biologicznej równowagi środowiska wodnego w trakcie regulacji wód. Fakt ten ma znaczenie przede wszystkim dla osób wypoczywających nad wodą i ludzi których praca wiąże się ze zbiornikami wodnymi. W myśl ustawy budowa wszelkich obiektów (kąpieliska, pomosty itd.) wymaga uzyskania zezwolenia wojewody, jeśli dotyczy wód żeglugowych. Jeśli zaś dotyczy innych wód, pozwolenie wydaje wójt.

Z terytorium naszego kraju odprowadzane są do Bałtyku ogromne ilości zanieczyszczeń, lecz dzięki czynnikom takim, jak otwarty charakter wybrzeża i wysoka dynamika wód wybrzeże pozostaje stosunkowo czyste. Polska będąc krajem gęsto zaludnionym (około połowa mieszkańców zlewiska Morza Bałtyckiego to Polacy) oraz posiadającym wiele obszarów rolniczych (50% w obszarze zlewiska Bałtyku), ma prawo do odprowadzania do Bałtyku większej ilości zanieczyszczeń. Mimo to nasza ojczyzna, przeliczając ilość zanieczyszczeń odprowadzanych do morza na głowę mieszkańca, jest jednym z państw, najmniej zanieczyszczających Bałtyk.

Ilościowo Polska dominuje jednak wśród „trucicieli” Morza Bałtyckiego i co się z tym wiąże, od działań naszych władz zależy stan czystości Bałtyku.

Największym problemem Morza Bałtyckiego jest eutrofizacja, proces polegający na silnym rozwoju fitoplanktonu, powodowany doprowadzaniem do wód Bałtyku nadmiernych ilości substancji odżywczych (związki azotu oraz fosforu). Eutrofizacja rozpoczyna się z nastaniem wiosny, obszary zwłaszcza narażone na zakwit wód to Zatoka Gdańska (miejsce ujścia Wisły) oraz Zatoka Pomorska (miejsce ujścia Odry). Największe polskie rzeki dostarczają do morza duże ilości substancji odżywczych. Zakwit wód powoduje spadek przeźroczystości wód, powodowane jest to ograniczeniem dostępu światła w głębsze rejony przez masę fitoplanktonu. Proces ten wpłynął na maksymalną głębokość na której żyją rośliny. W zatoce Gdańskiej flora występuje do głębokości 8 metrów (50 lat temu głębokość ta wynosiła 20 metrów). W wodach Zatoki Puckiej organizmy dłużej żyjące zostały wyparte przez organizmy żyjące krócej.

Gwałtownie maleje poplucia gatunków ryb. Efektem eutrofizacja jest również intensywne opadanie fitoplanktonu na dno i wiążące się z tym zużywanie, w trakcie procesu rozkładu, nieodzownego dla życia organizmów dennych tlenu. Trudno ocenić ilościowo to zjawisko albowiem na dnie Bałtyku pojawiają się naturalne obszary deficytu tlenowego, eutrofizacja powoduje jednak wzrost niedoborów tlenu w głębi morskiej.

Skażenie Morza Bałtyckiego związkami toksycznymi, metalami ciężkimi i związkami organicznymi, zostało spowodowane odprowadzeniem od Bałtyku ścieków komunalnych oraz przemysłowych, oraz spływem za pośrednictwem rzek substancji chemicznych wykorzystywanych rolnictwie. Nie podlegające rozkładowi ani przemianom fizykochemicznym substancje na długo pozostają w wodach morskich. Prowadzone przez wiele lat badania Bałtyku wykazały, że substancje szkodliwe są rozmieszczone w miarę równomiernie w morskich wodach i obecne w praktyczne każdym elemencie środowiska. Stopień bioakumulacji związków toksycznych jest największy u zwierząt, które żywią się tylko rybami (np. foki, orzeł bielik). Dowiedziono, że populacja wyżej wymienionych organizmów zmalała w skutek oddziaływania tych związków. Fauna denna póki co pozostaje w dobrym stanie, ryby są zdatne do spożycia, ale mimo to są w nich obecne niewielkie ilości toksyn (nie przekraczające norm Światowej Organizacji Zdrowia). Skutki obecności substancji toksycznych są wciąż w małym stopniu poznane, czego przyczyną jest różny stopień reagowania organizmów żywych na zanieczyszczenia.

Skażenia bakteryjne są najczęściej spotykane w pobliżu osiedli oraz miast, jaki i przy ujściach rzek. Źródłem tych skażeń są ścieki komunalne dostające się do wód morskich. W latach 1980 - 1989 40% kąpielisk morskich na wybrzeżu naszego kraju było w złym, stałym bądź okresowym, stanie sanitarnym. Aktualnie, dzięki powstawaniu oczyszczalni ścieków, ta zła sytuacja uległa poprawie. W okolicy Zatoki Gdańskiej już tylko 20% kąpielisk morskich jest nieczynna ze względu na zły stan wód, podczas gdy przed dziesięcioma laty nieczynne były wszystkie.

Intensywne skażenie środowiska substancjami ropopochodnymi pojawia się niezmiernie rzadko. Najsilniej tego typu zanieczyszczenia ujawniają się w basenach portów oraz stoczni. Zauważa się również zwiększone skażenie wód w obrębie szlaków żeglugowych. Jest to efektem nielegalnego zrzucania wody zanieczyszczonej olejem ze statków. Urząd Morski prowadzi monitorowanie wód Bałtyku z powietrza w celu ukrócenia takich praktyk.

Do zanieczyszczeń ropopochodnych zaliczamy nie tylko substancje pochodzące z rozlewów ropy i jej pochodnych, ale również produkty spalania ropy naftowej oraz węgla kamiennego (np. węglowodory aromatyczne)

Dbałość o stan przyrody Morza Bałtyckiego jest obowiązkiem wynikającym z ratyfikowania Konwencji Helsińskiej w 1992 roku.

Przed rokiem 1990 praktycznie nie zajmowano się tą problematyką, co było spowodowane biernością naukowców tych kwestiach oraz panującemu przekonaniu, że Morze Bałtyckie posiada bardzo niską atrakcyjność.