Woda na Ziemi znajduje się w zamkniętym obiegu, a jej całkowita ilość w środowisku jest stała. Znaczna jej większość znajduje się w oceanach. Na ląd woda dostaje się w postaci opadów atmosferycznych, część wyparowuje, a pozostałość wsiąka w podłoże. Woda dała początek wszystkim organizmom żyjącym na Ziemi, a także jest ich podstawowym składnikiem.
Woda jest szeroko wykorzystywana przez ludzi m.in. w przemyśle, gospodarstwie, leśnictwie i rolnictwie. Jej zużycie jest bardzo duże i wciąż rośnie. Jakość wykorzystywanych przez ludzi wód powierzchniowych z roku na rok ulega pogorszeniu. Stan wody można ocenić na podstawie analiz cech fizycznych (temperatura, barwa, smak, zapach, mętność), chemicznych (pH, twardość, poziom rozpuszczonego tlenu) i biologicznych (miano Coli).
Na podstawie analiz wyróżnia się trzy klasy czystości wody:
- I klasa – są to wody czyste, które nadają się do spożywania, wykorzystywane są także w przemyśle farmaceutycznym i spożywczym. I klasa czystości wody zawiera ilość tlenu równą nasyceniu. Bakterie występują w ilości powyżej 10 000 na cm3. Fermentujące osady nie występują na dnie zbiornika.
- II klasa – są to wody nadające się do hodowli zwierząt. Zawartość tlenu w wodzie osiąga już tylko połowę nasycenia. Bakterie występują w ilości poniżej 100 000 na cm3.
- III klasa – są to wody wykorzystywane w przemyśle, a także uprawach rolniczych. Występuje niedobór tlenu w wodzie. Występują „zakwity wody”. Ilość bakterii na cm3 przekracza 100 000.
Wody powierzchniowe, które są nadmiernie zanieczyszczone, nie mieszczące się w odpowiednich normach nazywane są wodami pozaklasowymi. W 1993 roku w Polsce aż 54% wód przekraczało normy czystości.
Zanieczyszczenia wody mogą być spowodowane przez:
- naturalne produkty
- zanieczyszczenia pochodzące z atmosfery (związki azotu, fosforu, siarki, metale ciężkie)
- zanieczyszczenia przemysłowe (ścieki przemysłowe)
- zanieczyszczenia ściekami komunalnymi
Ograniczanie zanieczyszczania wody można uzyskać przez:
- zmniejszenie ilości wytwarzanych ścieków
- oczyszczanie ścieków komunalnych, jak i zanieczyszczeń przemysłowych (mechaniczne, chemiczne, biologiczne)
- utylizację wody przemysłowej
- zabezpieczanie odpadów
Zanieczyszczenie powietrza.
Powietrze, którym oddychamy jest mieszaniną gazów (głównie tlenu, azotu i dwutlenku węgla), pary wodnej i rozmaitych zanieczyszczeń. Zanieczyszczenia te mogą być różnego pochodzenia. Naturalne, które powstają w wyniku działalności wulkanów, pożarów lasów oraz erozji skał i gleb. Zanieczyszczenia antropogeniczne są wynikiem działalności człowieka np. przemysłowej, transportu.
Można wyróżnić dwa główne rodzaje powstających zanieczyszczeń powietrza:
- pyłowe, jak np. metale ciężkie, pyły, popioły z cementowni
- gazowe, np. tlenki węgla, azotu i siarki
W Polsce każdego roku emitowana jest bardzo duża ilość szkodliwych gazów i pyłów. Jest to bezpośrednio związane z postępem przemysłowym i rozwojem komunikacji. Zanieczyszczenia atmosferyczne mają działanie chorobotwórcze, mogą nawet wywoływać nowotwory. Należy ograniczać tego typu szkodliwe czynniki. Można tego dokonać np. przez stosowanie odpylaczy, używanie benzyny bezołowiowej, szukanie bezpiecznych dla środowiska źródeł energii, ograniczanie zużywania węgla, tworzenie pasów zieleni w pobliżu zakładów przemysłowych i ruchliwych ulic.
Zanieczyszczenie gleb.
Powierzchniowa warstwa skorupy ziemskiej – gleba – stanowi środowisko życia wielu organizmów żywych. Jest źródłem zaopatrującym je w substancje pokarmowe i wodę, dlatego też ważna jest jakość gleby. Zależy ona od wielu składników np. pochodzenia gleby, klimatu, obecności organizmów roślinnych i zwierzęcych, a także mikroorganizmów. Istotny jest również wpływ człowieka czyli użyźnianie gleby, wyjaławianie, wysuszanie i nawadnianie. Do gleby przedostaje się wiele rozmaitych substancji szkodliwych, są to m.in. pestycydy, metale ciężkie, związki radioaktywne i gazy. Znaczna większość związków gromadzi się w powierzchniowej warstwie, ale część przenika głębiej do wód gruntowych.
Degradacja gleby to:
- zakwaszenie gleby (kwaśna gleba hamuje wzrost roślin)
- zmiana właściwości chemicznych (wynik zanieczyszczenia chemicznego)
- niszczenie gleby
- odwodnienie
- zatrucie gleby (związki szkodliwe gromadzone są przez rośliny, które później zjada człowiek)
Zdegradowaną przez zanieczyszczenia glebę należy poddawać procesom rekultywacji technicznej czy biologicznej, lecz mimo to nie jest możliwe osiągnięcie jej stanu pierwotnego.
W Polsce występują głównie gleby o średnim urodzaju. Zagrożone są erozją, zakwaszeniem, deficytem wodnym i skażeniem pestycydami.