Podstawową cechą charakterystyczną i wyróżniającą człowieka wśród innych stworzeń jest zdolność odróżniania zła od dobra. Człowiek ma świadomość, że za popełnione czyny będzie musiał ponieść odpowiedzialność. Jednak trudno mówić o obiektywnym ocenianiu danego zdarzenia, bowiem każdy z nas posiada własny system wartości, indywidualnie określa to, co jest dobre lub złe, każdy ma własne doświadczenia. Postępowanie jest wówczas pozytywne gdy spotyka się z akceptacją większości społeczeństwa. Jednak faktem jest, że w swych sądach bywamy omylni, wówczas trudno powiedzieć jednoznacznie, że nasze zdanie jest niepodważalne. W tym kontekście większość naszych decyzji jest subiektywnych oraz nie zawsze sprawiedliwych. W poszukiwaniach najlepszego dla nas wyjścia zdarza się, że gubimy podstawowe wartości, a w sposób jaki działamy krzywdzimy innych ludzi. Nie było chyba sytuacji takiej, że ktoś chciał zdziałać coś dobrego, a w rezultacie przyczynił się do czyjegoś nieszczęścia. Takim człowiekiem jest tytułowa postać z dzieła "Konrad Wallenrod" autorstwa Adama Mickiewicza. Jedną z najważniejszych maksym tego utworu były słowa pochodzące z "Księcia" autorstwa Macchiavelliego ("Macie bowiem wiedzieć, że są dwa sposoby walczenia - trzeba być lisem i lwem"). W ten sposób czytelnik dowiaduje się o dwóch sposobach toczenia walki z zaborcą. Warto zaznaczyć, że dzieło ukazało się w momencie gdy Polska nie odzyskała jeszcze niepodległości. Bohater musiał dokonać życiowego wyboru między postawą lojalnego człowieka wobec zaufanych osób lub miłością do ukochanej ojczyzny, także swojej małżonki Aldony. Na szali stanął honor rycerski i ofiarna pomoc ukochanej ojczyźnie. Pojawi się pytanie czy bohater słusznie postąpił? Poniższe rozważania będą dotyczyły konieczności podjęcia niezwykle trudnych decyzji oraz okoliczności, w których doszło do ich podjęcia. W celu osiągnięcia zamierzonego celu bohater odjął decyzję o zboczeniu z drogi sprawiedliwej, zaczął kroczyć drogą zdrady oraz podstępu. Jednak nie kierował się prywata i własnymi dobrami, jedynie jego ojczyzna mogła coś zyskać.
Jako pięciolatek główny bohater dzieła Adama Mickiewicza został uprowadzony przez Krzyżaków, dostał się do litewskiego miasteczka. Nie miał już swojej rodziny, wszyscy zginęli. Przyznano mu imię niemieckie, został wychowany na posiadłości Winrycha (mistrz krzyżacki), tam dobrze go traktowano. Miał możliwość zawarcia znajomości ze starym Halbanem, litewskim pieśniarzem, którego w przeszłości porwali Krzyżacy. To on poinformował chłopca o prawdziwym jego pochodzeniu, pobudził w nim patriotyzm względem ukochanej ojczyzny oraz nienawiść do narodu krzyżackiego. Młodzieniec wykorzystał sytuację i pewnego dnia w towarzystwie Halbana znalazł się po stronie litewskiej. Po dotarciu na dwór księcia litewskiego powziął za żonę jego córkę Aldonę. W szeregach wojsk księcia litewskiego działał na szkodę Krzyżaków, jak walka wydawała się być bezowocna, bowiem Krzyżacy zajmowali wiele ziem litewskich. Główny bohater uświadomił sobie, że można pokonać Krzyżaków podstępem. Jednak na przeszkodzie stał kodeks honorowy obowiązujący wśród rycerzy, informował o walce otwartej oraz czystej. W tym momencie pojawił się pierwszy problem: czy honor jest ważniejszy od dobra ojczyzny? Wspomniany bohater uświadamia sobie tragiczne położenie, o otwartej i zwycięskiej walce nie ma mowy, bowiem równa to się klęsce narodu litewskiego. W tej sytuacji zostaje zmuszony do podjęcia trudnej decyzji, na szali staje szczęśliwe życie rodzinne, honor oraz zasady moralne lub ratowanie ukochanego kraju. W tej sytuacji postanawia powrócić do Krzyżaków, w towarzystwie swego znajomego Halbana. Zostaje giermkiem znanego Konrada Wallenroda, w momencie gdy tamten ginie on podszywa się pod niego, chce do końca zrealizować swój plan. Jako Konrad zyskuje dużą sławę na terenie Hiszpanii - jako przykładny rycerz. Potem powraca do Malborka, tam otrzymuje mianowanie na Wielkiego Mistrza. W tym momencie znika ostatnia przeszkoda do skutecznej realizacji wcześniejszych zamierzeń. Jako przywódca wojsk krzyżackich uderza w kierunku Litwy. Ostatecznie wojska krzyżackie odnoszą porażkę, z której nie ma już wyjścia. Konrad doświadcza zdemaskowania, jest postrzegany jako zabójca oraz zdrajca. Nie pojmuje braku zrozumienia swego działania w oczach społeczeństwa, decyduje się na samobójstwo.
Główny bohater dzieła Mickiewicza to rycerz, który w swych działaniach kierował się honorem oraz regułami otwartej i czystej walki. W swym życiu szukał sprawiedliwości oraz prawdy, chciał czynić dobrze. Jako przykładny rycerz realizował swe zamierzenia, starał się dotrzymywać danego słowa. Był człowiekiem, dla którego najwyższą wartość stanowił honor, także rycerskość oraz patriotyzm. Adam Mickiewicz wykreował barwną postać, człowieka, który za wszelką cenę realizuje swoje zamierzenia. Główny bohater omawianego powyżej utworu doświadcza dylematów moralnych, w ten sposób to dzieło do dzisiejszego dnia jest niezwykle aktualne i nie traci na swej wartości, bowiem każdy z nas toczy wewnętrzne boje o dobro i szczęśliwe życie. Konrad to człowiek, który ponad wszystko ukochał swoją ojczyznę, poświęcił się dla niej całkowicie. Porażki, które doświadczali Litwini w starciach z Krzyżakami raniły jego serce, były powodem największych zmartwień. W tej sytuacji nie zawahał się zapłacić najwyższą cenę na rzecz ratowania ukochanego kraju. W celu osiągnięcia zamierzonego celu stworzył plan działania, który opierał się na podstępie, był świadomy niebezpieczeństwa ze strony narodu krzyżackiego. Plan polegał na ataku przeciwnika z zaskoczenia, cel był jasny - zniszczyć wroga raz na zawsze. Przybierając postać Konrada Wallenroda spotkał się z akceptacją Krzyżaków, następnie otrzymał mianowanie na Wielkiego Mistrza. Dzięki takiemu działaniu jego cel został osiągnięty. Przyczynił się do przygotowania zasadzki na Krzyżaków. W tej sytuacji wróg poniósł druzgocąca klęskę, nie było już zagrożenia ze strony narodu krzyżackiego. Jednak nie ulega wątpliwości, ze ten czyn nie miał wiele wspólnego z postępowaniem prawdziwego rycerza, odbiegał daleko od ustalonego etosu. W tej sytuacji zastanawia fakt czy ów czyn Litwina jest godny postępowania wzorowego patrioty, czy też cechuje człowieka, dla którego zemsta jest sprawą priorytetową?
Główny bohater dzieła Mickiewicza to człowiek myślący oraz inteligentny, doskonale świadomy zagrożenia otwartej walki oraz zmarnowania w ten sposób życia, bowiem nic nie zyska w ten sposób. Był świadomy tego, że Litwini nie pokonają najeźdźcy, jeżeli nie wykorzystają podstępu oraz inteligencji. Wiedział o słabości militarnej narodu litewskiego, któremu nie uda się odnieść zwycięstwa na potężnym narodem krzyżackim. Okazało się, że odpowiednio przygotowany podstęp okaże się kluczem do upragnionego zwycięstwa. Jego osobiste plany przyniosły zamierzony skutek. Jednak wzrastanie wśród wrogiego narodu zrodziły w jego sercu pustkę. Początkowo niszczyły go wyrzuty sumienia, potem doszła świadomość litewskiego pochodzenia. W tym kontekście można zaryzykować stwierdzenie, że wspomniany bohater popadł w pewnego rodzaju obłęd. Jednak jego postępowanie nie było do końca niewłaściwe. Najważniejsze, ze działał w imię dobra, był świadomy, ze w ten sposób uratuje wiele swoich rodaków. Trudno w tym kontekście mówić o świadomej i okrutnej zdradzie.
Bolesna wydaje się kwestia rycerskości oraz straconego honoru, które w momencie realizacji podstępu miały miejsce. Nie ulega wątpliwości, że cechy prawowitego rycerza zostały złamane. Kwestie związane z honorem oraz godnością dotyczą każdego człowieka. Wspomniane wartości towarzyszą człowiekowi do dnia dzisiejszego. W związku z tym dzieło Mickiewicza ma niezwykłą wartość Az do czasów nam współczesnych.
Wspomniany wyżej bohater za wszelką cenę chciał zrealizować swoje zamierzenia. Jednak zniszczył to, co w człowieku bardzo cenne: zasady moralne. Swoim postępowaniem pokazał jak niezwykle skuteczny jest podstęp. W tej sytuacji realne wydaje się stwierdzenie, że "cel uświęca środki". Droga jaką należy pokonać by zrealizować swe zamierzenia przestaje być rzeczą najważniejszą.
Podsumowując powyższe rozważania warto zwrócić uwagę na wątek, o którym rzadko się wspomina przy okazji omawiania "Konrada Wallenrod" Adama Mickiewicza. Jest to miłość głównego bohatera do małżonki Aldony. Warto o niej pamiętać przy charakterystyce wspomnianej postaci. Ostatecznie można rzecz, że Adam Mickiewicz stworzył bohatera z wszystkimi zaletami i wadami charakterystycznymi dla każdego człowieka. Ponadto w dążeniach człowieka ważne jest dążenie do skutecznej realizacji zamierzonego celu. Ważne jest, aby to był szczytny cel, w imię jakichś wartości i dobra tych, dla których podejmujemy walkę. Ważna kwestią pozostaje ta, czy my osobiście jesteśmy przekonani, że działania, które podejmujemy są słuszne i zgadzają się z naszym sumieniem. Ostatecznie można rzec, że główny bohater w utworze Adama Mickiewicza jest postacią o skomplikowanej osobowości. Warto na to zwrócić uwagę w czasie lektury "Konrada Wallenroda".
