Sztuka ukształtowała się we Włoszech w latach 20-ych XV wieku, w innych krajach europejskich rozwijała się od XVI w., kontynuowana na niektórych obszarach w I poł. XVII wieku. Nigdy w żadnym kraju nie było tylu artystów, co we Włoszech w tym okresie. Przeważali malarze, ale wielu było również rzeźbiarzy. Za najważniejszą ze sztuk była uważana architektura. Zbudowano mnóstwo kościołów, ratuszów, pałaców, domów mieszczańskich, wśród nich bazylikę Św. Piotra w Rzymie. Jednym z jej budowniczych był rzeźbiarz i malarz Michał Anioł Buonarroti. Na dworze Wawrzyńca Wspaniałego zetknął się z kulturą humanistyczną, poznał wyznawców platonizmu. Wyrzeźbił "Madonnę z Dzieciątkiem", namalował obraz "Świętej Rodziny". W 1503 roku otrzymał od rządu miasta marmur, który groził pęknięciem. Michał Anioł wykuł z tego marmuru posąg Dawida. Namalował al fresco sklepienie kaplicy Sykstyńskiej w Watykanie. Sceny biblijne są niezwykłe w rysunku. Wszystkie figury siedzące z boku obrazów, są nagie, Michał Anioł uważał, że jedynie przedstawienie nagiego ciała daje pełną możliwość artystycznego wypowiedzenia się. Odsłonięta po czterech latach kaplica Sykstyńska zrobiła na współczesnych olbrzymie wrażenie. Michał Anioł był także architektem. Jego dziełem jest zabudowa Kapitolu w Rzymie. Przebudował bibliotekę św. Wawrzyńca we Florencji, gdzie w ciasnej przestrzeni przedsionka umieścił monumentalne schody.

Filip Brunelleschi pchnął architekturę na odmienne od gotyku drogi. Poklask zyskał piękną fasadą przytułku dla dzieci (Ospendale degli Innocenti). Kolumny i łuki budynku są lekkie, mimo że wspiera się na nich sklepienie krzyżowe. Zamiłowanie do wskrzeszania form antycznych wypowiedział w niewielkich budowlach sakralnych: w kaplicy Pazzich, w zakrystii w kościele św. Wawrzyńca oraz we wnętrzu kościoła San Spirito. Dalszy rozwój architektury florenckiej zapewnił Michelozzo di Bartolommeo, twórca pałacu Medyceuszów we Florencji. Donatello, rzeźbiarz, prześcignął współczesnych obserwacją życia. Do najwybitniejszych jego dzieł należą posągi młodego Dawida i św. Jerzego. Najsławniejszym dziełem jego życia stał się konny pomnik kondotiera Gattamelaty. Drugim takim pomnikiem jest w Wenecji "Pomnik Colleoniego" dłuta Verrocchia.

Malarstwo włoskie dzieli się na szkoły, nazwane według stolic małych państw włoskich. Najstarsza jest szkoła florencka. Obok występuje szkoła sieneńska. Następne to umbryjska, rzymska, wenecka. W XVI wieku powstanie szkoła mediolańska, w XVII bolońska, ostatnią jest szkoła neapolitańska. W XVI wieku malarstwo porzuci wielkie kompozycje ścienne. Wypowiadać się będzie w obrazach przenośnych, malowanych olejno na płótnie. Rozwija się grafika, powstaje akwarela. Sandro Botticelli malował głównie w latach 70-ych XV wieku, obrazy świeckie, mitologiczne. Namalował "Narodziny Wenus" i "Primaverę". Z końcem XV wieku osiadł w Rzymie architekt Donato Bramante. Zbudował kilka gmachów (S. Maria Della Grazie, zakrystia S. Maria presso S. Satiro). Rozbudowa pałacu Watykańskiego, skończona przez Rafaela, pozostała największym jego dziełem. Rozpoczął również budowę kościoła św. Piotra.

Leonardo da Vinci, ofiarował swe usługi jako nadworny malarz i rzeźbiarz księciu Mediolanu Ludwikowi Sforzy. Pierwszym wielkim dziełem Leonarda jest "Madonna w grocie" (1483). Słynny obraz "Ostatnia Wieczerza" (1497). Z czasu pobytu w Mediolanie pochodzi portret Cecylii Gallerani, zwany "Damą z łasicą", w Muzeum Czartoryskich w Krakowie. Najsłynniejszy stał się portret Mony Lizy, żony Florentczyka Zapobiega del Giocondo, malowany około roku 1505.

Rafael Santi zaczął malować liczne obrazy Madonny z Dzieciątkiem. Rafaelowi została powierzona dekoracja pokoi watykańskich, tzw. stanz oraz krużganków, czyli loggi. "Szkoła Ateńska" i "Adoracja Eucharystii" to dwa główne obrazy Sali Stanza Della Sygnatura. W pierwszym występuję grupa antycznych filozofów z Platonem i Arystotelesem w środku. W drugim obrazie Rafael odmalował sferę nieba chrześcijańskiego i sferę Kościoła. Odtąd sława Rafaela rozeszła się po całych Włoszech. Papież powierzył mu dokończenie budowy Kościoła św. Piotra. Rafael zmienił plan centralny na wydłużony. Równocześnie Michał Anioł ukończył dekorację sklepienia kaplicy Sykstyńskiej, a Rafael namalował w przedsionku willi Farnesina w Rzymie historię miłości Amora i Psyche.

Przed rokiem 1520 renesans włoski tylko z trudnością przenikał przez Alpy. Artyści flamandzcy lub niemieccy podróżowali w XV wieku do Włoch. Pierwszym krajem w Europie, który przejął renesans, były Węgry. Zachowało się tam niewiele zabytków z XV wieku. W Czechach pod koniec XV wieku powstają pierwsze budowle renesansowe (tzw. sala Władysławowska w Pradze).

Francja przejmując renesans łączyła go konstrukcją gotycką. W zamku Chambord nad Loarą włoscy architekci zastosowali centralny plan zamku. W połowie XVI wieku Pierre Lescot zbudował jedno skrzydło i fasadę pałacu Luwru w Paryżu. Do wybitnych osiągnięć odrodzenia w Francji należy grobowiec Henryka II i Katarzyny Medici w kościele w St. Denis.

W Niemczech nowe wartości na polu malarstwa i grafiki stworzył Albrecht Durer; malarz religijny, portrecista, rysownik i grafik. W 1526 roku namalował obrazy "Czterech Apostołów".

Hans Holbein mł. zyskał sławę portretami angielskiego króla Henryka VIII.

W Anglii renesans w XVI wieku nie przyjął się. W czasach królowej Elżbiety renesans wypowiedział się bardziej w filozofii, tetrze, poezji.

Renesans w Hiszpanii łączony był w oryginalny sposób z bogactwem i ozdobnością sztuki islamu. Powaga sztuki hiszpańskiej zaznaczyła się w budowie wielkiego zespołu Escorialu, którego budowę zaczął architekt Juan de Toledo.

Wśród malarzy renesansowych w Niderlandach najwybitniejszym był Piotr Bruegel St. Odkrył tematykę życia chłopskiego ("Ślepcy"). Quentin Massys był portrecistą, religijnym twórcą był Bernard van Orley. Rozwinęła się sztuka gobelinowa, arrasy wawelskie pochodzą z tego okresu.

Przyjęcie przez Polskę renesansu dokonało się bardzo wcześnie. Architekt Jana Zamoyskiego Bernardo Mirando tworzył miasto Zamość, budowane od podstaw. Najwybitniejsze osiągnięcia rzeźby i architektury odnaleźć można w Krakowie: przebudowany na początku XVI wieku zamek na Wawelu i kaplica Zygmuntowska.