1. Nazwa epoki

Termin odrodzenie wprowadził do historii sztuki i literatury włoski artysta Giorgio Vasari. W swoim dziele, które jest zbiorem życiorysów włoskich malarzy i pisarzy, pisze, że odrodzenie jest procesem udoskonalania sztuki, która we Włoszech została zainspirowana przez starożytność, a potem rozwijała już swoje prądy.

2. Humanizm- jako prąd epoki

Humanizm- nazwa tego kierunku wywodzi się z łacińskiego słowa humanitas, oznaczający człowieczeństwo ,ludzkość. Idea humanizmu sprowadza się w dużej mierze na szczegółowym poznaniu kondycji pojedynczej osoby, jako ciekawej indywidualności. Zaczęły liczyć się osiągnięcia człowieka, jego zdolności i twórcza aktywność, a także poznanie wszystkich dziedzin jego życia. Mottem humanistów stało się powiedzenie Terencjusza: "Człowiekiem jestem i nic co ludzkie, nie jest mi obce." Hasło to określało dokładnie podejście do życia ,jakie powinien przyjąć prawdziwy człowiek renesansu, poszukujący życiowego doświadczenia i mądrości. Filozofem, który interesował wczesnych humanistów był Epikur ,głoszący dążenie do szczęścia.

3. Powstanie renesansu

Miejscem, gdzie najwcześniej rozwinęły się myśli renesansowe były Włochy. Odkryto tam starożytne wzorce kultury, literatury i sztuki, które próbowano przenieś na grunt europejski.

4. Filozofia

Renesans czerpał z filozofów starożytnych i cenił ich dorobek. Ideałom humanistycznym odpowiadała na samym początku myśl Epikura (żyjącego w latach 341- 270 p.n.e.). Jego system i filozofia odzwierciedlała optymizm i radość humanistów. Epikur opierał swe przekonania na tezie, że należy korzystać z uroków życia doczesnego i dążyć stanu zadowolenia. Możliwe jest to jednak przy zachowaniu zdrowego rozsądku, powagi dla prawa i ładu, a także dla innych ludzi. Najważniejsze jest to, by możliwie w każdej sytuacji wyzbywać się udręk i znoju. Ten system epikurejski odnosił się do humanistycznego poszanowania Boga jako stwórcy całego świata. Poszukiwali oni piękna i symetrii w naturze, przyrodzie. Cnotę i prawdziwy rozwój człowieka, jego możliwości, upatrywali w pracy na rzecz ojczyzny, a także ciągłego udoskonalania swego ducha i wykształcenia.

Później w filozofia renesansowa zaczyna się załamywać, pojawia się zwątpienie i refleksja, które dominują u schyłku epoki. Filozofią, która dawała spokój strudzonym i nękanym przez różne życiowe niespodzianki, był stoicyzm. Nakazywała wyzbyć się niepotrzebnych emocji, zwłaszcza skrajnych, które mogą burzyć wewnętrzną harmonię.

Epoka renesansu uwielbiała starożytność, jej wiedzę o ludziach, estetykę, sposoby rozumienia świata i tłumaczenia porządku świata. Niemniej nie nawiązywano do religii Greków i Rzymian w sposób praktyczny. Nie zrezygnowano z wiary w Jezusa Chrystusa. Niemniej jednak pojawiły się w tej epoce nowe wyznania, które doprowadziły do wojen religijnych. Poglądem, który postuluje pokój był irenizm, jego największym przedstawicielem zaś Erazm z Rotterdamu.

5. Reformacja jako prąd epoki.

Reformacja była jednym z najważniejszych prądów epoki renesansu, kształtowała światopogląd renesansu. Jest zjawiskiem bardzo złożonym, który wynikał z kryzysu Kościoła, zapoczątkowanym jeszcze w XIV wieku. Spór polegał na próbie podporządkowania papieża kontroli soboru.

Przełomowym wydarzeniem, którego Kościół się nie spodziewał było ogłoszenie tez przez Marcina Lutra w 1517 roku w Wittemberdze. Tezy dotyczyły udzielania przez księży odpustów, które miały rozgrzeszać wiernych. Robili to za pieniądze. Luter ostro się temu sprzeciwił, ponieważ doszedł do wniosku, że człowiek na ziemi nie może samymi dobrymi uczynkami zaskarbić sobie swojego zbawienia i zapewnić pobytu w niebie, czy też uwolnić się od piekielnych kar. Do tego potrzebna jest wiara w łaskę bożą.

Swoim wystąpieniem ściągnął na siebie Luter gniew papieża, który wydał bullę, tępiącą poczynania i stanowisko Lutra. Niedługo jednak po tym pojawiły się też inne, obok luteranizmu, reformacyjne pomysły, które doprowadziły do rozbicia jedności religijnej Europy. W każdym prawie kraju dochodziło do dyskusji o podłożu religijnym, a potem do krwawych wojen. Kościół w tej sytuacji musiał szybko działać. Najważniejszym wydarzeniem okazał się sobór trydencki, który w jakimś stopniu starał się zreformować samą instytucję Kościoła na różnych jej szczeblach. Najważniejsze okazało się użycie ideałów renesansowych do stworzenia obrony religii chrześcijańskiej i walki z różnowiercami. Utworzony program nazwano kontrreformacją, jej wykonawcą miał być zakon jezuitów, powstały w 1534 roku.

6. Pojęcie klasycyzmu.

Klasycyzm jest prądem w literaturze i sztuce, który rozwijał się najpierw we Włoszech (XVI wiek), potem we Francja ( XVII wiek). Bardzo szeroko nawiązywał do antyku, zwłaszcza zaś do teorii poezji, która się wówczas narodziła, a także do teorii gatunków i stylów. Odwoływano się do tradycji racjonalizmu, zestawiania ze sobą piękna i prawdy. Ufano w istnienie boskiego porządku, doskonałości i zgody w przyrodzie, a także stałej natury rzeczy. Podporządkowywano sztukę określonym warunkom. Boileau, Francuz, stworzył teorię spisaną w "Sztuce poetyckiej". Twierdził, że piękno i prawda są wartościami, zgodnymi z rozumem; sztuka ma realizować te wartości. Jest to możliwe przez zręczne wykorzystanie i naśladowanie dwóch wzorów: antyku i natury, ponieważ w nich zawiera się to, co uniwersalne. Sztuka miała być prawdopodobna i stosowna ( zasada decorum). Klasycyzm zwracał też uwagę na wartość słowa, którym można wpływać na ludzi; wynikała stąd pouczająca rola sztuki.

7. niektóre ważne daty.

1453- wynalezienie druku przez Jana Gutenberga

1453-koniec Cesarstwa Rzymskiego, spowodowane zdobyciem Konstantynopola przez Turków.

1492- odkrycie Ameryki przez Krzysztoofa Kolumba.

1500- 1506- powstaje "Mona Lisa" Leonarda da Vinci.

1517- wystąpienie Marcina Lutra w Wittenberdze.

1543- "O obrotach sfer niebieskich" Mikołaja Kopernika.

1545- 1563- obrady Sobory w Trydencie.

1536- 1541 "Sąd Ostateczny" Michała Anioła.