W 1765 roku Stanisław August Poniatowski podjął się stworzenia pierwszego publicznego teatru w Warszawie. Znajdował się on w budynku zwanym Operalnią i występowały w nim trzy grupy aktorskie: francuska, włoska i polska. Teatr na początku działalności był kierowany przez Franciszka Bohomolca, który realizował królewski program reform oświeceniowych. Innymi pisarzami, którzy tworzyli na potrzeby teatru byli J. U. Niemcewicz oraz F. Zabłocki.
Rola teatru i przykłady:
Franciszek Bohomolec - napisał utwory do szkoły jezuickiej. Jest uznawany za autora komedii polskiej (stworzył komedie o charakterze dydaktycznym). Czynił także przerabianie klasycznych utworów francuskich. Wyśmiewał sarmatyzm, zaś wzorem dla niego była Francja i wykreował nowy obraz współczesnego Polaka. Skrytykował zamiłowanie do cudzoziemszczyzny oraz ludowe zabobony.
Franciszek Zabłocki - tworzył przede wszystkim komedie o charakterze obyczajowym lub tłumaczył klasyczne dzieła francuskie. Jest autorem "Fircyka w zalotach".
Julian Ursyn Niemcewicz - autor "Powrotu posła" (wystawionego w 1791 roku). Jego dzieła miały charakter moralizatorski, miały na celu edukowanie społeczeństwa polskiego i pokazanie wad zachowań.
Wojciech Bogusławski był wspaniałym aktorem, dyrektorem Teatru Narodowego, autorem i tłumaczem licznych dzieł, historykiem teatru i twórcą przewodnika gry aktorów, ponieważ posiadał mocny charakter i był wielkim patriotą.
Schematyzm w sztuce:
- przerabianie dzieł francuskich,
- miłosna intryga
- kontrastowe zestawienie bohaterów
- służąca
- moralizatorstwo
- nazwiska specyficzne (Gadulski Dobrotliwski, , itp.),
- kontrast ideowy i realistyczny
