Jeden z najbardziej znanych i cenionych poetów w polskim oświeceniu, Krasicki, najczęściej wypowiadał się w bajkach i satyrach. Oba te gatunki służyły mu, by udowodnić, jak nieprzyzwoite bywały zachowania polskiej szlachty. Oprócz tego, miały stać się nauką i wskazywać ludziom odpowiedni kierunek działania. Doskonale nadawała się do tego celu bajka, która "żywiła się" codziennym życiem i częstymi wśród ludzi zachowaniami.
Bajka o "Kruku i lisie" jest zbudowana tak, że mamy do czynienia w niej z fabułą. Występuje w niej także narracja oraz komentarze. Jej początek stanowi morał mówiący o tym, że zbytnie pragnienie pochwały może stać się powodem czyjegoś upadku. Następnie autor przedstawia całą historię, w której główne role grają próżność i zarozumialstwo. To są cechy, które w tej bajce przypisać można krukowi. Natomiast drugim z bohaterów jest, jak zwykle przebiegły i przewrotny lis. Otóż kruk zdobył gdzieś spory kawał sera, który wzbudził chętkę lisa. Postanowił więc zrobić wszystko, by zdobyć smakołyk. Zaczęło się od tego, że chwalił kruka słowami, jakie tylko przyszły mu do głowy. Największym kłamstwem, na jakie się zdobył, były zachwyty nad śpiewem tego ptaka. Kruk, pełen dumy ze swoich umiejętności, stwierdził, że da pokaz swego talentu i zaśpiewa coś specjalnie dla lisa. Otwierając w tym celu szeroko swój dziób, wypuścił zdobycz, na którą pod drzewem czekał już niecierpliwie lisek.
Pierwszy wers utworu o "Jagnięciu i wilkach" zawiera morał, w którym znajduje się istotna prawda, że nie sprawia trudności wytłumaczenie sobie przyczyny, jeśli koniecznie chce się coś zdobyć. W słowach tych zawarta została także stara jak świat prawda, iż racja najczęściej należy do silniejszego. Historia, która zostaje opowiedziana w tej bajce, jest potwierdzeniem wcześniejszych słów. Okazuje się bowiem, że nie ma absolutnie żadnych szans na przeżycie, jeśli jest się małym i samotnym stworzeniem. Taki jest również los jagnięcia, które dopada para wilków. Wszelkie protesty na niewiele się zdają, bowiem nawet jeśli małe zwierzę ma rację, odbierając ten napad jako niesprawiedliwy, to nie może nic poradzić - nie ma siły pokonać drapieżników. Owca jest tu symbolem niewinności, słabości, bezsilności a nawet naiwności, wilki są pełne siły, okrucieństwa, bezduszności.
Bajką, w której zostaje ośmieszona pycha, jest historia o "Szczurze i kocie". Szczur, który jest narcyzem i uważa się za "naj" pod każdym względem, zapomina o ostrożności. Tę jego słabość wykorzystuje automatycznie kot, który nie czeka, aż szczur skończy, tylko szybko skacze mu do gardła. Przesłaniem tej bajki jest prawda, że w życiu trzeba być pokornym i pełnym skromności, ponieważ zawsze może na naszej drodze stanąć ktoś, kto da radę nas pokonać. Zarozumiałość szczura wynikała właściwie z jego głupoty, gdyż wpatrzony w swe rzekome zalety, przestał zauważać, co dzieje się wokół niego.
Kolejna z bajek, w której bohaterami są zwierzęta, jest o "Baranie danym na ofiarę". Poeta wskazuje nam zwierzę, które pomyślało, że ludzie zajmują się nim, ponieważ chcą oddać mu hołd. Nie pomyślał, że podtuczanie go ma na celu "wyhodowanie" odpowiedniej ilości mięsa. Kiedy zorientował się w końcu, czemu wszystkie te zabiegi służyły, nie było już możliwości ucieczki. Baran stał się więc kolejną ilustracją zarozumiałości. Jest to następny dowód, że zbyt wysokie mniemanie o sobie nigdy nie doprowadzi do niczego dobrego, a kara może przyjść szybciej, niż ktokolwiek mógłby się spodziewać.
W bajkach Krasicki bardzo często używa wielu epitetów, które mają za zadanie wzmocnić właśnie te wady, o jakich mowa jest w danym tekście. Ich zadaniem jest właściwie opisanie postępowania danego zwierzęcia. Dwa z przytoczonych przeze mnie utworów mają budowę narracyjno - dramatyczną, zaś pozostałe dwa to epigramaty.
Poeta często posługuje się w napisanych przez siebie utworach maskami. To, jak względem siebie zachowują się zwierzęta, ma przypomnieć ludzkie sposoby postępowania. Zwierzęta są tak naprawdę animizacją pewnych ludzkich cech, więc tworzą równocześnie obrazy społeczeństwa. Jagnię symbolizuje ludzi słabych, samotnych i naiwnych, wilki złych, okrutnych i silnych. Barany, kruki i szczury są ludźmi zarozumiałymi, pozbawionymi samokrytyki, cechującymi się samouwielbieniem. Koty charakteryzuje zwinność, przebiegłość i okrucieństwo. Lis jest zaś symbolem człowieka pełnego podstępności, przebiegłości, przewrotności.
Poeta, dzięki napisanym przez siebie utworom, ukazuje swój sposób patrzenia na życie i cały świat. Jego bajki to skarbnica wielu aspektów siedemnastowiecznej rzeczywistości w Polsce, oraz skarbnica ogólnych cech postępowania ludzi w każdym czasie i miejscu. Humor nie zawsze jest jednak w stanie pokonać pesymizm, wiążący się z pewnymi sytuacjami, przedstawionymi w utworach Krasickiego. Tak naprawdę ich lektura czasem przygnębia i zmusza do zastanowienia się nad wieloma sprawami. Zresztą, to zwykła cecha bajek, które bawią, ale jednocześnie przekazują treści, które mogą czegoś nauczyć. Tak bowiem najłatwiej dotrzeć do odbiorcy - lekką treścią, która zostaje w pamięci, nie obciążając, ale ucząc.
