Biblia jako świętość

Biblia jest nazywana również Pismem Świętym - stanowi bowiem zbiór ksiąg, uważanych za natchnione przez Boga, a więc święte. Biblię czytają jednak również ateiści oraz wyznawcy religii innych niż chrześcijaństwo i judaizm. Dlaczego tak się dzieje? Otóż dlatego, że Biblia stanowi również dla ateisty piękną, ponadczasową opowieść, która inspirowało się wielu artystów już od średniowiecza. Nieznajomość Biblii powoduje więc niezrozumienie wielu utworów, nie tylko współczesnych.

Przykłady dzieł inspirowanych Biblią:

a) literatura

  • Pamiętnik Adama i Ewy Marka Twaina
  • Na wschód od Edenu Johna Steinbecka
  • Józef i jego bracia Tomasza Manna

b) rzeźba

  • Dawid Michała Anioła
  • Mojżesz i niewolnicy Michała Anioła
  • Freski w kaplicy sykstyńskiej autorstwa Michała Anioła

Biblia:

Słowo "biblia" wywodzi się z greckich "biblios", "biblion", oznaczających dosłownie "księgi".

Powstanie:

  • Stary Testament powstawał stopniowo od VIII do I wieku przed naszą erą
  • Nowy Testament został spisany w I wieku naszej ery, w latach 51 - 96.

Języki:

  • Stary Testament został napisany w językach hebrajskim, greckim i aramejskim
  • Nowy Testament spisano po grecku oraz aramejsku (Ewangelia Św. Mateusza).

Podział Biblii:

  • Stary Testament składa się z 46 ksiąg, wśród nich wyróżniamy następujące części: Tora - Prawo (pięcioksiąg Mojżesza, do którego zaliczamy księgi: Rodzaju (Genesis), Wyjścia (Exodus), Kapłańską, Liczb i Powtórzonego Prawa), Nebiim - Prorocy oraz Ketuvim - Pisma.
  • Nowy Testament obejmuje 27 ksiąg. Zaliczają się do nich: cztery ewangelie (św. Marka, św. Mateusza, św. Łukasza i św. Jana), Dzieje Apostolskie, Listy Apostolskie oraz Apokalipsę św. Jana.

Najdawniejsze przekłady Biblii:

  • Septuaginta (tłumaczenie siedemdziesięciu) - tłumaczenie na język grecki, stworzone przez Żydów w Aleksandrii w III - I wieku przed naszą erą.
  • Wulgata (dosłownie: powszechnie używane) - tłumaczenie na język łaciński autorstwa św. Hieronima, stworzone w IV - V wieku naszej ery.

Polskie przekłady Biblii:

  • Psałterz św. Kingi - XIII w.
  • Psałterz floriański - XIV/XV w.
  • Psałterz puławski - XV/XVI w.
  • Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka) - XVI w.
  • Biblia Leopolity - 1561 r.
  • Biblia Jakuba Wujka - koniec wieku XVI.
  • Biblia Tysiąclecia - 1965 r.

Tłumaczenia na inne języki:

Do chwili obecnej Biblia została przetłumaczona na 1473 języki i dialekty.

Niezwykłość Biblii:

Biblia jest jedną z najlepiej znanych na świecie ksiąg. Istnieje już od trzech tysiącleci. Doniosłość Bibliimoże być rozważana na płaszczyznach:

  • religijnej
  • moralnej
  • kulturalnej

Niezwykłość Pisma Świętego polega przede wszystkim na tym, że zawiera jeden moralno-filozoficzny system (dla wierzących jest nim słowo Boże). Choć jest on definiowany przez różnych ludzi i w innych formach, pozostaje spójny.

Gatunki występujące w Biblii:

Biblia to nie jedna, zwarta księga, ale zbiór pism niejednolitych ze względu na gatunek. Wiele gatunków używanych przez późniejszych twórców ma swoje korzenie w biblii, choć nie zawsze są one rzeczywiste. Należą do nich na przykład:

  • opowiadania historyczne
  • listy
  • hymny
  • pieśni
  • modlitwy
  • kazania
  • aforyzmy
  • treny
  • sentencje
  • epos
  • poemat
  • kroniki
  • nowele
  • dialogi filozoficzne
  • saga rodu

Biblia jako arcydzieło literackie:

Bez wątpienia Biblię nazwać można arcydziełem światowej literatury, wyjątkowym pod wieloma względami. Warto tu wspomnieć o tym, że:

  • Biblia powstawała przez około tysiąc lat;
  • Jej autorami było wielu ludzi, używali oni różnych gatunków literackich oraz form wypowiedzi;
  • Nie wszystkie fragmenty Biblii obdarzone są niezwykłymi walorami literackimi.

Biblia jako źródło europejskiej kultury:

W sferze religijnej i moralnej Biblia ustanowiła wyznaczniki, które do dziś są podstawą kontaktów międzyludzkich, nie tylko wśród chrześcijan. Tymi wyznacznikami są przykazania.

W sferze kultury Biblia zapisała się na stałe jako niewyczerpane źródło motywów, toposów, wzorów oraz symboli, metafor, frazeologizmów czy stylistyki. Pismo Święte jest inspiracją dla wielu pisarzy, poetów, filozofów i artystów. Natchnienie czerpali i czerpią z niego twórcy literatury, rzeźby, malarstwa, muzyki…

Liczne wątki oraz biblijne wersety stały się tak popularne, że jako środki wyrazu przez literaturę weszły do obiegu potocznego. Jak przykłady można tu podać wyrażenia: "Sodoma i Gomora", "trąby jerychońskie", "hiobowe wieści" czy "salomonowa mądrość".

Biblia odegrała bardzo dużą rolę w rozwoju piśmiennictwa w epoce staropolskiej. W tym czasie bowiem w Europie panował uniwersalizm, a Biblia była podstawową księgą i autorytetem, którego nie można było podważać.

Autorzy Biblii:

Nie bez powodu księgi wchodzące w skład Biblii nazywa się księgami natchnionymi. Chrześcijanie bowiem wierzą, że Bóg poprzez Ducha Świętego natchnął ludzi do jej napisania. Bóg użył niektórych ludzi, aby wyrazić to, co chciał przekazać całej ludzkości. Można by więc uznać, że Biblia ma dwóch autorów: Boga oraz człowieka, przez którego Bóg przemawia.

Bohaterzy Biblii:

Najważniejszym bohaterem Biblii jest bez wątpienia Bóg w trzech postaciach (jako Ojciec, Jezus Chrystus oraz Duch Święty). Jego dzieła i czyny tworzą historię spisaną w księgach Starego i Nowego Testamentu.

Oprócz Boga w Starym Testamencie wyróżnić możemy Izrael, Naród Wybrany przez Boga, oraz jego przywódców: Abrahama, Mojżesza, Dawida, Salomona i wielu innych mędrców. Wielu z nich to postacie historyczne.

Natomiast w Nowym Testamencie duży nacisk jest położony na postaci apostołów, przede wszystkich w Dziejach Apostolskich i Listach, których są autorami.

Biblia jako element światowego dziedzictwa:

Biblia to dobro powszechne, dostępne wszystkim ludziom, niezależnie od wyznania. Jest ona dziedzictwem literackim oraz źródłem wielu literackich (i nie tylko) inspiracji.

Oto, co zawdzięczamy Biblii:

Znajomość historii;

Przykazania moralne, zawarte w Dekalogu;

Liczne wzorce osobowe, motywy, symbole, nawiązania w literaturze, sztuce i języku potocznym.