Starożytność (biblia)- wstęp

Nazwa: biblios (grecki- papirus) lub biblian (grecki- księga).

Hebrajska (żydowska)

chrześcijańska

chrześcijańska

-

Stary Testament

Nowy Testament

- obejmuje 39 ksiąg 

-powstawała w XII-II w. p.n.e.

-kanon został ustalony w I-II w. p.n.e.

-napisana w językach hebrajskim i aramejskim

-obejmuje 46 ksiąg

-zawiera księgi Biblii hebrajskiej oraz księgi spisane po grecku (apokryfy) w III w. p.n.e. – I w. p.n.e.

-składa się z czterech Ewangelii i innych ksiąg

-powstawał w I-II w. n.e.

-kanon został ustalony ok. IV w. n.e.

-napisany głównie w języku greckim

 

 

Stary Testament

Księgi historyczne

Pięcioksiąg Mojżesza (Rodzaju, Wyjścia, Kapłańska, Liczb, Powtórzonego Prawa), Jozuego, Sędziów, Rut, 1 i 2. Kronik, Ezdrasza, Nehemiasza, Tobiasza, Judyty, Estery, 1 i 2, Machabejska.

Księgi dydaktyczne

Hioba, psalmów, Przysłów, Koheleta, Pieśń nad Pieśniami, Mądrości, Mądrość Syracha.

Księgi prorockie

…

Nowy Testament

Ewangelie

Dzieje Apostolskie

Listy Apostolskie

Apokalipsa (Objawienie) św. Jana

 

 

Definicje:

Sacrum- (łac. To co święte od sacer- święty) cecha boskie rzeczywistości (to co należy do sfery religijnej)

Profanum- sfera świecka, przeciwstawiona sferze sacrum

Kanon- zbiór ksiąg biblijnych uznanych przez kościół za autentyczne i natchnione

Apokryfy- pisma powstałe w kręgu judaizmu czasów Jezusa i wczesnego chrześcijaństwa, które nie weszły do kanonu ksiąg religijnych gdyż stanowiły uzupełnienie wątków biblijnych lecz często zawierały narracje sprzeczne z pismami kanonicznymi.

Werset- podstawowa jednostka podziału w Biblii; wyodrębniony graficznie odcinek tekstu, składający się zwykle ze zdania lub grupy zdań, stanowiący odrębną znaczeniowo, rytmicznie i intonacyjnie całość

Księga historyczna- chronologicznie opisuje wydarzenia, przedstawia ich przyczyny i skutki.

Księga dydaktyczna-(mądrościowa) głosi mądrość biblijną oraz to, że Bóg stanowi podstawę życia ludzkiego; dotyczy człowieka oraz jego codzienności

Teodycea- koncepcja mająca na celu pogodzenie sprzeczności pomiędzy wiarą w dobroć i wszechmoc Boga a istnieniem zła

Traktat filozoficzny- rozprawa poruszająca uniwersalne tematy związane ze zrozumieniem świata, zawiera kluczowe pytania i odpowiedzi dotyczące m.in. natury człowieka, sensu istnienia, możliwości poznania

Caritas- miłość bliźniego wypływająca z miłości do Boga; pojęcie wprowadzone przez chrześcijaństwo

Eros- miłość zmysłowa wynikająca z pożądania cielesnego

Psalm- pieśń religijna o modlitewnym, podniosłym charakterze, adresatem najczęściej jest Bóg; gr. Psalmos- pieśń wykonywana przy akompaniamencie instrumentu zwanego psałterionem

Psałterz- zbiór psalmów wyodrębniony z Biblii wydany osobno jako modlitewnik lub śpiewnik

Przypowieść- gatunek literatury moralistycznej oparty na alegorii; przedstawione w utworze wydarzenia i postaci są typowe, ukazane w sposób mało szczegółowy i służą jako ilustracja uniwersalnych prawd filozoficznych, moralnych i religijnych.

Apokalipsa- (gr. Apokalypsis- objawienie, odsłonięcie). 1. Apokalipsa- ostatnia księga Nowego Testamentu; 2. Wyobrażenie grozy, katastrofy, wielkiego kataklizmu, kresu istnienia; 3. Koniec świata przepowiedziany w Biblii; 4. Utwór podejmujący temat końca świata.

Eschatologia- obecne w religiach i systemach filozoficznych przekonania dotyczące ostatecznych losów świata, ludzkości i człowieka; motywy eschatologiczne mogą się pojawiać w koncepcjach reinkarnacji, pośmiertnej nagrody lub kary, sądu ostatecznego.

Symbol- jako element świata przedstawionego lub wykładnik znaczeń zaszyfrowanych

Lamentacja- wypowiedź o charakterze skargi, wyrażająca uczucia podmiotu mówiącego; pieśń żałobna, elegia, tren

KSIĘGA RODZAJU

-Opisuje początek świata (geneza- źródło życia, początek) i składa się z dwóch części, pierwsza to opis boskiego dzieła stworzenia, początek ludzkości i początek grzechu. Druga część opisuje historię patriarchów m.in. Abrahama. I opowiada o przymierzu jakie Bóg zawarł z Mojżeszem.

-Zaliczana do biblijnych ksiąg historycznych.

-Pierwsza księga Biblii, zwana Mojżeszową, należy do Pięcioksięgu (Tory).

KSIĘGA HIOBA

-Jedna z siedmiu ksiąg dydaktycznych Starego Testamentu.

-Stara się odpowiedzieć na pytanie „unde malum” skąd zło?

Hiob zostaje pozbawiony przez Boga całego swojego majątku, dzieci i zdrowia (zapada na trąd) pomimo tego, że był bardzo religijny i dobry. Nadzieja na szczęście zanika w chorym Hiobie, który zaczyna rozważać przyczyny Boskiej kary. Jest pewny, że zgrzeszył jednak mimo wszystkich swoich cierpień ani razu nie obraża Boga i tylko błaga o szybką śmierć aby zakończyć swoje cierpienie. Bóg przedstawia mu się jako stwórca i po tej próbie oddaje mu podwojony majątek i zdrowie.

-Według księgi Hioba cierpienie to nie kara za grzechy, a próba.

KSIĘGA KOHELETA

-Jedna z ksiąg dydaktycznych Starego Testamentu zawierająca rozważania na temat ludzkiego życia.

-W Księdze Koheleta widać wpływy myśli starożytnej, ponieważ autor przedstawia swoją filozofię życiową, będącą wynikiem doświadczenia i refleksji. Z jednej strony podkreśla znaczenie wiedzy, bogactwa i władzy, a z drugie podważa czy dają one człowiekowi szczęście. Zwraca uwagę na marność i ulotność wszystkiego. Według niego warto jednak żyć pomimo trudu jakim jest samo istnienie dla ulotnych, szczęśliwych chwil oraz dla czynienia i zaznania dobra. 

(Wszystkie cytaty pochodzą z

podręcznika do języka polskiego gwo i repetytorium nowej ery)