Mit to bajeczne podanie o powstaniu świata, o bogach, o legendarnych bohaterach. Mit to również legendarna opowieść o charakterze sakralnym w sposób opisowy wyjaśniająca powstanie świata, religii związana z magią, kultem i rytuałem. Mitologia zawiera zbiór mitów opowiadających o powstawaniu świata człowieka i wszelkich miedzy ludzkich zależności. Istnieje wiele mitologii grecka, rzymska, indyjska. Każda z nich przedstawia swa własną koncepcje powstawania świata człowieka oraz swój własny panteon bogów i ich mitycznych rodowodów i historii. Dzięki nim właśnie możemy się dowiedzieć jak rozwijały się wierzenia, w jaki sposób starożytni czcili swoich bogów, w jaki sposób oddawali im cześć i hołd i dlaczego właśnie to w ten sposób czynili. W mitach zachowane zostały pewne typy zachowań, które z czasem stały się archetypami.

Mitologia jest zbiorem baśni o bogach i bohaterach. Takie opowieści stawały się siłą napędową wszelkiego materialnego i duchowego rozwoju ludzkich gromad żyjących razem na jakimś danym określonym terenie. Rytuały wspólne dla danej społeczności przyczyniały się do budowania pewnej wspólnoty z czasem opierającej się na danych mitach, kulcie rytuale, które budowały jedność wspólnoty na danym terytorium. Mit na początku występował jedynie w formie ustnej z czasem jednak był już zapisywany po to aby stać się opowieścią już nie religijną lecz literacką. Raczej fantastyczną niż realistyczną. Mogącą podlegać różnorodnym interpretacjom i przeróbkom. Badaniem mitów zajmują się takie działy nauki jak etnologia, religioznawstwo , socjologia oraz historia myśli społecznej. Mity stworzyły wzorce osobowe, wzorce zachowań i wyobrażeń, a także wszelkie możliwe sposoby rozumienia i odczuwania świata.

Literatura powstaje z mitu wtedy, kiedy przestaje on być przedmiotem wiary i coraz swobodniej może stać się oceniany w kontekście wartości estetycznych, moralnych czy poznawczych. Literatura czerpie mitu wiele wątków postaci , motywy i na ich podstawie kształtuje swoje własne formy. Literatura porządkuje pierwotne mity, racjonalizuje je oraz bardzo często dokonuje ich interpretacji wchodząc nawet z nimi w polemikę. Mity wreszcie pozostają niezwykle cennym źródłem inspiracji twórczej dla twórców, nie tylko przecież literackich. Mity są bowiem wyrazem sposobów myślenia o świecie jako nierozerwalnej całości, szukają one podstawowego sensu życia człowieka w otaczającym go świecie. Budują świat na miarę ludzkich pragnień, pozwalając człowiekowi włączyć się w niezrozumiały świat kosmosu.

Istnieją mity:

I. Poznawcze - dzięki nim właśnie udało się ludziom powstawanie świata i otaczających człowieka zjawisk przyrodniczych, często dla niego zupełnie nie zrozumiałych.

II. Światopoglądowe -mity kształtowały wszelkie wierzenia religijne

III. Sakralne - interpretowały świat sacrum sam mit bez kultu i rytuału nie jest jeszcze wierzeniem.

Podział mitów :

Mit teogoniczny np: Hermes

Hermes to syn Zeusa i Mai, urodził się rano na górze Kyllene w Arkadii. Kiedy się wreszcie wyspał, wyszedł z pieczary. Zabił żółwia, zrobił z jego skorupy cytrę. Popołudniu zakradł się do obory króla Admeta w Tesalii i uprowadził z niej stado powierzone opiece Apolla . szelmostwa Hermesa uczyniły z niego bogiem złodziei. Ares bowiem przez niego stracił swój miecz, Posejdon zgubił swój trójząb Afrodycie zginęła przepaska na biodra, Hefajstos nie mógł odnaleźć swoich obcęgów. Zeusowi o mało nie skradł piorunu, ale poparzył sobie palce i na tym się to na szczęście skończyło. Wszystko to było sprawką Hermesa, ale pomimo wszystko był on bardzo lubiany przez wszystkich bogów. Był niezwykle miły i sympatyczny. Olimp bez niego był smutny więc Zeus ustanowił go swoim ambasadorem i posłańcem, był bowiem sprytny i bardzo dyskretny, jeśli zachodziła taka potrzeba. Bogowie chętnie korzystali z jego usług. Dlatego też musiał przyprawić sobie niewielkie skrzydełka u nóg, aby móc się wywiązać ze wszelkich zobowiązań. Zabłąkanym ludziom wskazywał drogę powrotu do domu. Prowadził również dusze zmarłych do podziemia. Stał się wynalazca ćwiczeń gimnastycznych. Również i kupcy widzieli w nim swojego szczególnego orędownika.

2.Mit antropogeniczny ( mówiący o powstaniu człowieka ):

Najbardziej znanym mitem jest ten, który mówi, że to Prometeusz - tytan stworzył człowieka. Ulepił go z gliny, którą pomieszał ze swoimi łzami. Obdarzył tę stworzoną przez siebie istotę duszą wziętą z ognia niebieskiego. Opiekował się ludźmi, podarował im ogień który uczynił człowieka mężną istotę i bardzo zaradną. Ogień bowiem pozwolił człowiekowi zapanować nad dzikimi zwierzętami i pozwolił mu na rozwój wielu dziedzin w obrębie jego codziennego życia.

Za swa wielka miłość do człowieka Prometeusz zapłacił najwyższą cenę - cenę własnego męczeńskiego życia.

3.Mit genealogiczny ( o rodach ludzkich ) Historia rodu Labdakidów".

Edyp, to przybrany syn króla i królowej Koryntu. Pewnego dnia dowiedział się że zabije swojego prawdziwego, rodzonego ojca i na dodatek ożeni się ze swoją własną matką. Nie wiedząc jak to mogłoby się stać, bo nie znał swej przeszłości, sądził bowiem, że to właśnie władcy Koryntu są jego rodzonymi rodzicami. Chcąc uciec przed przeznaczeniem i chcąc przechytrzyć los, opuścił Korynt i wyruszył na tułaczkę po świecie.

Na rozstaju dróg zabił przypadkowego człowieka nie zdając sobie sprawy, ze był to właśnie jego rodzony ojciec, Lajos, król Teb.

Przybył do Teb, tam udaje mu się pokonać straszliwego potwora Sfinksa, rozwiązując jego zagadkę i w ten oto sposób uwalnia miasto od potwora.

Zostaje królem Teb i bierze za żonę, wdowę po Lajosie, która jak się okazuje jest jego własną matką. Jokasta rodzi mu dwóch synów - Eteoklesa i Polinika oraz dwie córki - Antygonę i Ismenę.

Kiedy nieszczęsny odkrył prawdę o sobie, dokonał swego samookaleczenia - pozbawił się bowiem wzroku i opuścił Teby. Dwaj synowie, na których spadł obowiązek rządzenia państwem, nieustannie kłócili się ze sobą i w efekcie Eteokles nakazał Polinikowi opuścić swe rodzinne miasto.

Polinik doprowadził do najazdu wrogich Tebom sąsiadów. W czasie walki obaj bracia stracili życie. Pokonano najeźdźców a królem Teb został Kreon, brat królowej Jokasty. Nakazał on pochować ze wszelkimi godnościami i czcią Eteokla, który zginął w obronie ojczyzny, natomiast ciało Polinika, uznanego za zdrajcę nakazał pozostawić nie pochowane. Siostry młodzieńców Antygona i Ismena, nie chcąc usłuchać decyzji Kreona i pragną pochować ciało swego brata. Zdają sobie jednak sprawę, że ten kto nie wypełni rozkazu Kreona skazuje się na pewna śmierć.

Antygona wierna prawom boskim pragnie pochować ciało swego brata bez względu na czekające ją konsekwencje. Nie chce pomocy niepewnej Ismeny, pragnie uczynić to sama.

Łamie więc rozkaz Kreona i dokonuje pogrzebania swego brata, skazana zostaje przez swój czyn na śmierć. Istota tego konfliktu jest racja dwóch przeciwstawnych w tym wypadku racji. Prawa ludzkie, ustanowione przez człowieka a prawa boskie, odwieczne i niepodważalne. I w tym wszystkim człowiek który obdarzony rozumem i sercem musi dokonać odpowiedniego wyboru.

Dzieje literatury można przedstawić jako przekształcenia mitologicznego dziedzictwa. Starożytność wypracowała kilka form stosunku literatury i mitu. Literatura grecka to przede wszystkim taki nazwiska jak Homer, Hezjod, Pindar oraz starsi tragicy w literaturze greckiej oraz Wergiliusz w literaturze rzymskiej. Oni to właśnie uporządkowali wszelkie znane im mity nadając im postać klasycznej mitologii, z jednej strony związanej zwierzeniami i religią oraz tradycja państwa i wszelkimi wartościami estetycznymi kultury.

Mitologia obok Biblii jest najbardziej znaną i czytaną księgą na świecie. Z niej to właśnie czerpią wszelcy artyści z różnych dziedzin sztuki swe natchnienie i inspirację. To mityczne motywy zagościły na stałe w literaturze i sztuce: malarstwie i rzeźbie mając charakter ponadczasowy.