Powstanie listopadowe (1830-1831).

26. Powstanie listopadowe - narodowe powstanie przeciw carskiej Rosji. Rozpoczęło się 29 XI 1830 a zakończyło X 1831;

27. Przyczyny powstania listopadowego:

• rewolucja w Belgii i we Francji
• łamanie przez carską władzę konstytucji
• ucisk podatkowy
• rozkaz aresztowania członków Sprzysiężenia Podchorążych
• strach przed uczestnictwem w wyprawie przeciw Francji

28. Bitwy rozegrane w trakcie powstania:

data	miejsce	rezultat
29 listopad 1830	Warszawa	atak na Belweder, zdobycie Arsenału, opanowanie mostów na Wiśle, rosyjskich koszarów wojskowych, prochowni na Pradze
24-25 luty 1831	Grochów	obrona stolicy
31 marzec 1831	Wawer, Dębe Wielkie	zwycięska
10kwiecień1831	Iganie	zwycięska
26maj 1831	Ostrołęka	straty po polskiej stronie
8 wrzesień 1831	Warszawa	szturm na Warszawę , duże straty powstańców

29. Józef Chłopicki (1771-1854) uczestnik powstania kościuszkowskiego, były legionista. W czasie powstania listopadowego pełnił funkcję dyktatora .

30. Ignacy Prądzyński (1792-1850) generał, szef sztabu w powstaniu listopadowym. Po klęsce którego był na zesłaniu.

31. Jan Skrzynecki (1787-1860) generał, legionista , wódz naczelny powstania listopadowego, usunięty ze stanowiska wskutek zarzutu nieudolności w prowadzeniu działań wojennych.

32. Józef Bem (1784-1850) uczestnik bitwy pod Iganiami, Ostrołęką oraz obrony Warszawy .W czasie bitwy pod Ostrołęką uratował polskie wojska przed zupełną klęską .

33. Jan Krukowiecki w czasie powstania listopadowego prezes Rządu Narodowego. Doprowadził do skapitulowania Warszawy.

34. Przyczyny upadku powstania:

• przewaga militarna i liczebna Rosji
• brak poparcia ze strony chłopów
• niewiara w zwycięstwo
• nieudolność i niezdecydowanie dowódców
• obojętność innych europejskich państw

35. Skutki upadku powstania:

• ograniczenie autonomii państwa polskiego
• represje carskie wobec ludności
• zaprzepaszczenie możliwości rosyjskiej interwencji w Belgii i Francji

36. Noc paskiewiczowska to okres w polskich dziejach, w którym car nałożył na Polaków po powstaniu listopadowym represje

37. Mikołaj I - rosyjski car w okresie po powstaniu listopadowym

38. Represje caratu:

• skazywanie na śmierć, zsyłanie na Syberię, Kaukaz działaczy politycznych i oficerów
• konfiskata majątków emigrantów
• unieważnienie Konstytucji Królestwa Polskiego
• likwidacja Sejmu, polskiego wojska i odrębnej koronacji w Warszawie
• sprawowanie ważniejszych urzędów przez Rosjanom
• rusyfikacja - niszczenie polskiej kultury i oświaty
• zamknięcie uniwersytetów w Warszawie i Wilnie

39. Wielka Emigracja - po upadku powstania listopadowego wyjazd Polaków z kraju. Na takie określenie miała wpływ duża liczba Polaków wyjeżdżających z kraju oraz ich wyjątkowa polityczna i kulturalna aktywność na międzynarodowej arenie.

40. Prusy, Rosja, Austria, zaostrzyły antypolską politykę w obawiając się rozpowszechnienia powstańczych idei .W 1833 podpisały one specjalny układ, jego celem miało być wspólne zwalczanie prób powstańczych w Polsce.

41. Polscy emigranci osiedlali się w Belgii, Anglii, Szwajcarii. Byli entuzjastycznie witani przez ludność, która w nich widziała bojowników o wolność w walce z absolutyzmem . Jednak władze uważały Polaków za zwykłych buntowników. Często ich usuwały ze swych terytoriów oraz nakazywały im powrót do Królestwa.

42. Stronnictwa polityczne jakie powstawały na emigracji i ich programy:

• Hotel Lambert (Adam Jerzy Czatoryski), jego celem była odbudowa Polski z okresu przedrozbiorowego wraz z ustrojem zbliżonym do norm zawartych w konstytucji 3 maja. Uważali, że Polska powstanie na skutek wojny Rosji z Anglią i Francją.
• Towarzystwo Demokratyczne Polskie (TDP), Tadeusz Krępowiecki - cel to odzyskanie niepodległości Polski poprzez działanie całego społeczeństwa, ścisła współpraca z rewolucyjnymi ruchami w Europie.
• Gromady Ludu Polskiego (Grudziąż i Humań) - przyszła Polska miała być demokratyczna i republikańska.

Obwiniano się wśród tych stronnictw o spowodowanie porażki powstania. Istniały różne zdania co do metod przyszłej walki o niepodległość ojczyzny.

43. Emisariusze byli to tajni polityczni wysłannicy, którzy utrzymywali ciągłą łączność między emigrantami a krajem.

44. Wielu wybitnych polskich artystów i pisarzy znalazło się na emigracji w Paryżu (Chopin, Mickiewicz, Słowacki, Krasiński). Najważniejszym ośrodkiem polskiej kultury stał się właśnie Paryż.

45. Po powstaniu listopadowym znowu zakładano spiskowe organizacje. Na Litwie, Polesiu, Ukrainie, Wołyniu działał Szymon Konarski. Aresztowano go i skazano na śmierć. Zaś na Kielecczyźnie i Lubelszczyźnie działał Ks. Piotr Ściegienny. Skazany został na dożywotnią katorgę.

46. W 1846 roku wybuchło powstanie Krakowskie. Dążono wówczas do wzniecenia powstania ogólnonarodowego. Przyczyną jego upadku było wystąpienie przeciwko szlachcie galicyjskich chłopów (tak zwana rabacja). Przyczyną zaś rabacji stały się kłamstwa austriackich urzędników, którzy głosili że szlachta wywołała powstanie krakowskie aby zwiększyć ujarzmienia chłopstwa.