Klimat to charakterystyczny przebieg zjawisk pogody nad obszarem określany na podstawie wielu lat obserwacji pogody. To jakie zjawiska dominują nad obszarem wynika z: dostawy energii słonecznej, stosunków wodnych, dominujące masy powietrza docierające do obszaru, rozmieszczeniem mas lądu i morza, ukształtowaniem terenu i przebiegiem pas górskich, wyniosłością terenu, budowy geologicznej, szaty roślinnej, wpływu człowieka na dany obszar. Człowiek może regulować stosunki wilgotnościowe poprzez budowę zbiorników wodnych, betonowanie i asfaltowanie powierzchni, budowane miasta.

Klimat globalny wpływa na średnie temperatury, te na dominujące typy wietrzenia co z kolei wpływa na gleby. Dlatego klimat decyduje o pokrywie glebowej. Dla rolnictwa największe znaczenie ma klimat. Wpływa on bowiem na szatę roślinną. Rośliny są podstawa wyżywienia zwierząt gospodarskich dlatego tu właśnie klimat odgrywa najważniejszą rolę.

Klimat Polski wynika z jej położenia w tej części Europy i z równoleżnikowego układu krain geograficznych. Klimat ten jest klimatem o charakterze przejściowym. Nad terytorium Polski ścierają się w wyniku tego masy powietrza polarnomorskiego znad Atlantyku i polarnego kontynentalnego znad Azji. W wyniku tego nad polska występują częste zmiany pogody. Również dominacja jednego z kierunków napływu mas powietrza może spowodować przesunięcie się początku pór roku. Wobec takiego zróżnicowania napływających mas powietrza na terytorium Polski występuje sześć pór roku. W okresie po zimie i przed zimą wyznaczono dwie pory roku. Są to przedzimie i przedwiośnie. W tych dwóch dodatkowych porach roku temperatury przez dłuższy okres czasu utrzymują się w pobliżu zera stopni. Polska ze względu na ścieranie się wpływów różnych mas powietrza cechuje się różną długością pór roku. Na terenach we wschodniej części kraju zimy są ostrzejsze i trwają dłużej. Odwrotnie jest na zachodzie gdzie okres wegetacyjny i wszelkie prace na roli rozpoczynają się wcześniej. Skutkuje to także szybszymi zbiorami i możliwością dojrzewania poplonu. Bliskość morza powoduje, że pory roku trwają dłużej w pasie nabrzeża. Morze nie nagrzewa się tak szybko i dlatego ochładza masy powietrza. Na wielu obszarach kraju charakterystyczne są wiosenne przymrozki, szczególnie w północno- wschodnich rejonach. Zdarzają się one również jesienią. W obszarach górskich na południu pora roku chłodna jest najdłuższa. Pokrywa śnieżna zalega najdłużej w kraju. Liczba dni z mrozem jest najdłuższa. Powoduje to przesunięcie rozpoczęcia prac polowych.

Poszczególne elementy klimatu jak nasłonecznienie, opady, temperatura, wiatr wpływają na rozwój roślin. Ich potrzeby są różne w zależności od gatunku i fazy wzrostu. Zboża w czasie swojego wzrostu w różnych okresach potrzebują różnej ilości wody. Opady powinny być małe w zimie i na wiosnę. Zwiększyć się mają w okresie kwitnienia i wytwarzania kłosów czyli w okolicy maja. Ten okres w rozwoju zbóż jest najważniejszy. Temperatura nie powinna być za wysoka a obfite opady zapewniają najlepsze plony. Wilgoć przy niskich temperaturach utrzymuje się odpowiednio długo co zapewnia odpowiednie warunki dla dojrzewania. W okresie przed zbiorami temperatura powinna wzrosnąć. Powinno być również w tym okresie możliwie sucho. W przypadku roślin okopowych najważniejsza jest pogoda w okresie kwitnienia. Inaczej niż w przypadku zbóż mniejsze znaczenia maja warunki we wczesnej fazie wzrostu roślin. Opady jako najważniejsze są niezbędne w odpowiednio dużej wysokości w okresie wzrostu bulw czyli czerwiec-sierpień. Najniższe są plony tych roślin przy długim i gorącym lecie połączonym z małymi opadami. Tak już bywa w rolnictwie, że nieudany rok dla zboża to udane dla roślin okopowych. Dla buraków cukrowych najlepsza jest słoneczna i ciepła jesień. Dla sadownictwa duże znaczenie maja częste zmiany pogody. Najlepiej gdy okresy deszczowej pogody przeplatają się ze słoneczną. Dla drzewek niebezpieczne są przymrozki majowe kiedy rozpoczyna się kwitnienie drzewek owocowych. Największe plony zbiera się przy sumach rocznych przekraczających 600 milimetrów jak to ma miejsce w Beskidach i na pogórzu. Dla pastwisk najlepszym okresem opadów jest wiosna czyli wzrost młodych roślin, później opady mogą maleć.

Dla wszystkich roślin jednak największe znaczenie ma światło słoneczne i energia słoneczna. Oprócz tego, że wywołuje wiatr to jeszcze reguluje parowanie, krążenie atmosfery a razem z nią wody w obiegu dużym i małym. Najważniejszym procesem związanym ze słońcem jest fotosynteza. To dzięki niej rośliny zielone wzrastają. Warunkuje ona życie wszystkich roślin i zwierząt na Ziemi i jest źródłem wszystkiego co żyje. To ile tej energii dotrze do powierzchni ziemi i roślin tam rosnących uzależnione jest od natężenia promieniowania i czasu jego oddziaływania na podłoże. Natężenie czyli intensywność promieniowania docierającego do ziemi zależy od szerokości geograficznej, aktualnej pory roku (odległości od Słońca), pory doby. Natomiast czas jaki ziemia jest naświetlona jest zależny od długości dnia i stopnia zachmurzenia nieba. Ilość godzin podczas których słońce działa na rośliny jest inne o każdej porze roku. Północne części kraju maja tutaj lepszą sytuację co pozwala zniwelować niekorzystny wpływ morza na temperatury. Działalność Słońca wpływa na tworzenie się warstwy gleby przyspieszając lub hamując wietrzenie. Dla roślin istotne są granice klimatyczne przy których nie są one w stanie żyć. Każda roślina ma swoje optima i minima z maksimami temperatur. Nie są to aż tak ścisłe granicy typu 26 stopni. Zdecydowana większość roślin potrafi przetrwać w temperaturach od zera stopni do ponad 40 stopni Celsjusza. Ważniejsze od tego wydaje się optimum klimatyczne. Jest to zakres temperatur w których roślina wzrasta najszybciej i najlepiej. Nie są i te bariery stałe i zmieniają się w czasie wzrostu rośliny. Dla rolników okres wegetacyjny rośliny to istotna informacja. Nie uda się uprawa śliwy gdzieś gdzie jest tylko 170 dni z temperatura powyżej 5 stopni. Dla każdej rośliny potrzebna jest inna ilość dni na wzrost i wydanie owoców. Najmniej potrzebuje jęczmień - około 60 do 70 dni. Dla innych roślin jest to:

  • Pszenica od 90 do 120,
  • Kukurydza około 140,
  • Jabłoń 170,
  • Śliwa 190 dni;

Dla Polski określono, że dostaje ona wystarczająco dużo energii aby uprawiać większość roślin żywieniowych. Pszenica i buraki mogą się nie udawać jedynie w niewielkich partiach północno-wschodniej Polski no i oczywiście w górach. Nie jest tam również korzystnie dla uprawy chmielu i rzepaku. Polska niestety nie nadaje się dla uprawy winnej latorośli czy takich drzewek jak morela czy brzoskwinia. Jest możliwa uprawa ale w wyjątkowo korzystnych warunkach terenowych czyli odpowiednia ekspozycja stoku, małe zachmurzenie w ciągu roku oraz osłona od wiatru. O najlepszych obszarach dla upraw wymagających odpowiednich warunków termicznych mówi średnia ilość dni z mrozem i przymrozkami. Najniższe wartości notowane są na Nizinie Śląskiej oraz w opasie pobrzeży gdzie działa Bałtyk. Najwięcej takich dni jest w północno-wschodniej Polsce i w górach. Bardzo silne lub długotrwałe mrozy uszkadzają wiele upraw a nawet las. Dla rolnictwa groźniejsze są jednak przymrozki wiosenne i te jesienią. Wiosenne uszkadzają sadzonki, paki kwiatowe i same kwiaty. Bardzo ogranicza to plony. Jesienią natomiast porażają warzywa i inne wrażliwe rośliny uprawne. Okres wegetacyjne czyli ten w którym rozpoczyna się wzrost roślin zaczyna się gdy średnie temperatury dobowe przez 3 kolejne dni przekroczą 5 stopni Celsjusza. W Polsce trwa on od 190 do 220 dni. Najkrócej na Pojezierzu Suwalskim najdłużej na Nizinie Śląskiej i w Kotlinach Podkarpackich. Pokazuje to, że poza górami to właśnie północno-wschodnia Polska jest najmniej korzystnym terenem pod uprawę. Zima jest tam długa i ostra a wiosna długo zdarzają się przymrozki. Praca tam wymaga dużej ilości pracy na roli.

Wiatr to kolejny czynnik klimatyczny decydujący o powodzeniu upraw. Korzystny wiatr to taki który przynosi w odpowiednim momencie deszcz a w innym pozwala rozsiewać i zapylać rośliny takie jak zboża. Mocny wiatr może wyrządzić szkody w plonach. Często załamuje on łodygi zbóż i całe pola "kładą" się pod jego naporem. Takie zboże mające kontakt z podłożem jest narażone na wilgoć i mniejszą dostawę promieni słonecznych. W sadach silny wiatr wyrywa lub łamie drzewka, gałęzie. Wiatr przyspiesza parowanie i przewietrza pola usuwając zanieczyszczenia atmosferyczne. W zimie może być przyczyną odsłonięcia gleby co prowadzi do przemarznięcia ozimin. Oprócz przenoszenia pyłków może też roznosić zarodniki chorób.

Opady to nie tylko deszcz lecz także grad i śnieg. Dodatkowo na pola uprawne może opaść osad w postaci rosy, szronu czy szadzi. Opad atmosferyczny jest głównym źródłem wilgoci w glebie i tu skupia się jego największa rola. Ma to ogromne znaczenie dla rozwoju roślin. Oprócz dostarczenia określonej ilości wody na dany obszar to deszcz w istotny sposób może rzeźbić powierzchnię pól uprawnych, szczególnie na obszarach górskich. Poza wymienionym już wpływem na cykl biologiczny roślin uprawnych opady same w sobie są czynnikiem tworzącym gleby. Deszcz dostarcza wodę wprost do roślin w czasie krótkim od opadu. Jeśli deszcz pada równomiernie i często to ma to najlepszy wpływ na plon. Gdy gwałtowna ulewa jest krótka a po niej następuje susza to nie ma on wpływu na długotrwałe zatrzymanie tej wody w glebie. Wówczas taka ulewa niszczy powierzchnię gleby, uruchamia spłukiwanie i niszczy małe rośliny.

Śnieg magazynuje wilgoć do czasu ocieplenia i jego topnienia. A opad w postaci gradu jest tutaj najbardziej niepożądany. W rolnictwie może on spowodować spore zniszczenia. Uszkadza rośliny niszcząc pąki, kwiaty, owoce i same części zielone roślin. Najgorsze zniszczenia to te dokonane w okresie kwitnienia. Zniszczonych kwiatów i pąków roślina nie jest już w stanie w danym roku odnowić. Śnieg pełni na roli w czasie zimy bardzo ważną funkcję. Jest to gruba, naturalna warstwa izolacyjna chroniąca rośliny przed wpływem niskich temperatur. Oczyszcza on także powietrze z bakterii i zanieczyszczeń. Na drzewkach zbyt jego duża warstwa może uszkodzić gałęzie. Dla dobrego przezimowania roślin największe znaczenie ma stałość pokrywy śnieżnej. Opady w Polsce, ich częstotliwość i wysokość, są korzystniejsze dla roślin okopowych niż zbóż. W naszym kraju okres nasilenia opadów przypada na lipiec kiedy to zboża już jej tyle nie potrzebują natomiast doskonale wykorzystują nastające bulwy. W okresie maja zboża rosną najszybciej, natomiast opady wtedy nie są wysokie.

Pomiędzy różnymi latami występują dość duże różnice w ilości opadów, w wielu regionach kraju występują praktycznie co drugo sezon okresy suszy, co powoduje niedobór wody, potrzebnej do rozwoju roślin. Szczególnie problem ten jest odczuwalny w centralnej części Polski.

Polski klimat jest w miarę korzystny dla rozwoju rolnictwa. Najbardziej optymalny jest dla roślin pastewnych. Natomiast w niektórych częściach kraju panują dobre warunki dla upraw jęczmienia browarnego oraz buraka cukrowego. Praktycznie na terenie całej Polski uprawia się ziemniaki.