Siłaczka - problematyka
Problematyka „Siłaczki” wiąże się przede wszystkim z wiernością własnym ideałom. Z racji epoki, w której powstała nowela, chodzi o pozytywistyczną pracę u podstaw. Kiedy bohaterowie są młodzi, zarówno, Stanisława, jak i Paweł to idealiści, społecznicy. Choć już wtedy widać różnicę – Bozowska jest szanowana wśród społeczników, choć jest biedna to nigdy nie przychodzi na spotkania z pustymi rękami (np. przynosi funt cukru). Dziewczyna ma wielkie plany — zamierza wyjechać do Zurychu lub do Paryża. Paweł jest natomiast nazywany w towarzystwie żartobliwie „wielkim leniuchem” i zalicza się raczej do tych, którzy korzystają z powiatu przyniesionego na spotkanie. Później Stanisława wyjeżdża uczyć do pańskiego domu, a Paweł trafia do Obrzydłówka. Początkowo sprzeciwia się nieuczciwej praktyce aptekarza, sam kompletuję apteczkę i zaczyna leczyć i edukować. Ugina się jednak pod naciskiem aptekarza i proboszcza, kiedy ten pierwszy rozpuszcza plotki na jego temat. Paweł Obarecki staje się konformistą, przystaje z tymi, których wcześniej zwalczał; mówi, że płomień, z którym przybył, wypalił się. Bohater czuje się jak Syzyf, którego praca jest mozolna i bezowocna; Stanisława Bozowska przeciwnie. Prawdopodobnie porzuca dobrą posadę w wielkopolskim domu, aby nieść kaganek oświaty w Obrzydłówku; uczy i pożycza książki osobom najuboższym; pracuje nad podręcznikiem „Fizyka dla ludu”. Choć heroiczna walka bohaterki, kończy się śmiercią, to panna Stanisława góruje moralnie nad doktorem Pawłem, ponieważ pozostaje wierna swoim ideałom; staje się tytułową siłaczką. Jej postawa budzi z uśpienia także Obareckiego, pytanie tylko, czy na zawsze, czy tylko na chwilę. Warto zadać sobie pytanie, jakie jest przesłanie noweli. Choć Bozowska pozostawia po sobie podręcznik, chociaż zachęciła do nauki parobków, to jednak umarła, bo pracowała ponad siły, zapominając o sobie. Z kolei Obarecki poddał się i przez wiele lat wiódł puste i pozbawione sensu życie. Wydaje się więc, że przesłanie „Siłaczki” jest takie, by zachować umiar — pozostać wiernym swoim ideałom, nie zapominając o sobie i swoich potrzebach.
