Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela

Henryk Sienkiewicz

Geneza utworu i gatunek

Nowela Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela autorstwa Henryka Sienkiewicza wydana po raz pierwszy w 1880 roku to relacja poznańskiego nauczyciela opisująca ucznia o imieniu Michaś. Utwór Henryka Sienkiewicza jest osadzony w czasie, kiedy Polska znajduje się pod zaborami.

Autor to polski nowelista, powieściopisarz epoki pozytywizm. Polska znajdująca się pod zaborami narażona była na tępienie polskiej kultury, tradycji, wszelkich przejawów polskości. Polscy uczniowie znajdują się pod naciskiem okupanta, począwszy od zakazu używania języka polskiego w polskich szkołach, wyłącznie nauczanie w języku niemieckim, na kulturze i poczuciu świadomości narodowej kończąc. Doskonale zorganizowany plan przemocy wobec polskiego ucznia był wyjątkowo restrykcyjny. Uczeń żyjący w ciągłym strachu, często śledzony i straszony czuł nieustający nacisk psychiczny. Kształcący się w tych warunkach młodzi ludzie, często doświadczali niejednokrotnych tragedii. Część z nich starała się zaakceptować zastane realia, na rzecz zobojętnienia. Niemniej jednak wielu młodych Polaków usiłowało na swój dziecięcy sposób walczyć z germanizacją, niestety często za cenę swojego życia.

Akcja noweli Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela dzieje się w zaborze pruskim, w Poznaniu, czyli Wielkopolska. Jest to czas panującej germanizacji na ziemiach polskich. Germanizacja rozumiana jako proces, który ma na celu zdominowanie polskiej kultury, języka, historii przez kulturę, wartości i przede wszystkim język niemiecki. Jest to czas germanizacji, dominuje nauczanie w języku niemieckim na ziemiach polskich w okresie zaborów.

Szkoła w zaborze pruskim była zdominowana przez rozpowszechnianie nauki języka niemieckiego. Nauczyciel pan Wawrzynkiewicz jest narratorem pierwszoosobowym, z jego pamiętnikarskiej szczegółowej narracji poznajemy losy Michasia […] nie o naukę więc chodziło, tylko o czas i o ten nieszczęsny niemiecki język, którym dziecko nie władało dostatecznie. Przedstawiona jest szkoła w zaborze pruskim, wszechogarniająca germanizacja, metody dydaktyczne oraz nauczanie w języku niemieckim. Nauczanie w języku niemieckim dla polskich dzieci jest niezrozumiałe, wyjątkowo trudne i sprawia młodym Polakom wiele stresu. Nauczyciel Michasia, pan Wawrzynkiewicz o systemie nauczania w pruskiej szkole wypowiada się krytycznie. Rankiem, gdym mu pakował książki do tornistra i gdym widział, jak chude jego ramiona gięły się pod ciężarem tych bizantyjskich tomów, serce mi się po prostu ściskało.

Nowela Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela to swoisty manifest Henryka Sienkiewicza wobec germanizacji i sposobu kształtowania młodych pokoleń Polaków. Gatunek: Utwór Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela pisarza Henryka Sienkiewicza jest klasyczną, jednowątkową nowelą. Akcja utworu jest skupiona wokół chłopca. Nowela Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela pisarza Henryka Sienkiewicza nawiązuje do motywu literackiego dziecka. Jak sam tytuł wskazuje jest to fragment zapisków pochodzących z pamiętnika poznańskiego nauczyciela pana Wawrzynkiewicza, który w narracji pierwszoosobowej relacjonuje losy młodego Michasia.

Nowela jako gatunek literacki dominowała w okresie epoki literackiej, jaką jest pozytywizm. Nowela to krótki utwór epicki pisany prozą posiada zwartą kompozycję oraz jednowątkową fabułę. Nowelę cechuje dramatyczna akcja, która prowadzi do rozstrzygnięcia. W punkcie kulminacyjnym rozwiązują się skomplikowane losy bohaterów. Nowela kończy się puentą, która ma na celu podkreślić symbolikę wypowiedzi. Twórcą noweli był Giovanni Boccaccio. Boccaccio to włoski humanista epoki początkowego renesansu. W twórczości Henryka Sienkiewicza losy jednostki, bohatera mają charakter i symbolikę społeczną, ogólnonarodową. Śmierć polskiego dziecka Michasia jest symbolem wszystkich polskich dzieci, które były prześladowane i gnębione. […] polskiemu dziecku trafiało się słyszeć w niemieckiej szkole rzeczy, które raniły jego najgłębsze uczucia. Szkoła w zaborze pruskim, germanizacja, restrykcyjne metody dydaktyczne nasilały konflikt polsko – niemiecki. Nauczanie w języku niemieckim dla polskich dzieci, jak i nauczycieli w większości jest niezrozumiałe. […] nauka nie powinna być tragedią dla dzieci… Może powinienem był nie pozwolić, by dziecko męczyło się nad siły, ale cóżem miał robić? Fragment wskazuje na bezradność Polaków wobec germanizacji.

Potrzebujesz pomocy?

Pozytywizm (Język polski)

Teksty dostarczone przez Interia.pl. © Copyright by Interia.pl Sp. z o.o.

Opracowania lektur zostały przygotowane przez nauczycieli i specjalistów.

Materiały są opracowane z najwyższą starannością pod kątem przygotowania uczniów do egzaminów.

Zgodnie z regulaminem serwisu www.bryk.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności.

Prywatność. Polityka prywatności. Ustawienia preferencji. Copyright: INTERIA.PL 1999-2025 Wszystkie prawa zastrzeżone.