MICHAŚ

H. Sienkiewicz Z pamiętnika poznańskiego nauczyciela, bohater główny.

Wygląd: Michaś był drobnym, wątłym chłopcem. Z wyglądu bardzo przypominał matkę. Miał delikatne rysy twarzy, gęste włosy i ciepły, łagodny głos.

Życiorys: Uczył się w jednej ze szkół zaboru pruskiego, jego opiekunem był pan Wawrzynkiewicz, prywatny nauczyciel. Michaś miał jedenaście lat, uczęszczał do drugiej klasy gimnazjum. Z powodu kłopotów w nauce, których nie mógł pokonać, ciężko zachorował i zmarł.

Charakterystyka: Autor noweli pisze, że Michaś należał "do tego rodzaju istot nerwowych, wrażliwych, szlachetnych i kochających, które zdolne są do największych poświęceń, ale które w życiu i zetknięciu się z jego rzeczywistością mało znajdują szczęścia, dając naprzód więcej niż mogą otrzymać (...), z góry są na śmierć skazani, bo przychodzą na świat z wadą serca - za dużo kochają". Z tych słów wynika, że Michaś był wzruszająco wrażliwym, delikatnym, subtelnym chłopcem. Bardzo kochał matkę, czuł, że każde jego niepowodzenie w nauce może zaszkodzić jej słabemu zdrowiu. Dlatego tak bardzo przejmował się każdą oceną niedostateczną. Marzył o świadectwie z samymi piątkami, ponieważ wierzył, że mógłby nim "uzdrowić" matkę. Czuł się odpowiedzialny za matkę i siostrę. Wiedział, jak wielkie pokładają w nim nadzieje, i za wszelką cenę starał się je zadowolić.

Nauczyciel Wawrzynkiewicz mówi, że Michaś był dzieckiem o wielkiej sile charakteru. Był uparty i wytrwały. Potrafił dzielnie przełamywać własną słabość i zmęczenie, z podziwu godnym uporem dążył do celu - pragnął osiągnąć jak najlepsze wyniki w nauce, by matka mogła być z niego dumna. Michaś był bardzo cierpliwy. Choć wiedział, że prawdziwą przeszkodą jest dla niego niemiecki akcent, a nie brak wiedzy, uznawał krzywdzące decyzje i sądy nauczycieli. Znosił ich niesłuszne uwagi w milczeniu i podwajał wysiłek.

Z czasem nawet jego wewnętrzną siłę złamał surowy pruski system szkolnictwa. Stracił nadzieję, że kiedykolwiek będzie umiał mówić poprawnie po niemiecku. Pogodził się z tym, że musi być złym uczniem.

Obok wielu zalet charakteru warto mieć na uwadze szlachetność Michasia. Nie manifestował tego, że jest Polakiem, starał się po prostu spełniać wymagania niemieckich nauczycieli. Pewnie nawet nie wiedział, że są zbyt wygórowane i dlatego tak ciężko im sprostać. Michaś myślał, że to on jest złym, niemądrym chłopcem. Tylko w jednym wypadku bohater otwarcie odmówił spełnienia woli nauczycieli - nie chciał wyśmiewać "polskiego zacofania", języka, tradycji. Dzięki szlachetności, wrodzonej uczciwości dziecko instynktownie czuło, że taka postawa nie jest godna prawego człowieka. Został za to oczywiście ukarany - niską oceną ze sprawowania.

Rola w utworze: Michaś to wzruszająca postać. Był zbyt słaby i bezbronny, by móc przeciwstawić się całej machinie niemieckiej szkoły. A mimo to udowodnił swą uczciwość, prawość, szlachetność, odpowiedzialność. Był wspaniałym synem.