Zbrodnia i kara - znaczenie tytułu
Tytuł powieści „Zbrodnia i kara” Fiodora Dostojewskiego wskazuje na główny, moralny wydźwięk utworu, który w dużej mierze stanowi wielowątkową dyskusję na temat kondycji ludzkiej. W bezpośrednim odczytaniu tytuł nawiązuje oczywiście do postaci Raskolnikowa, który popełnił zbrodnię podwójnego morderstwa, a następnie musiał otrzymać za nią karę w postaci zsyłki do łagru. To jednak jedynie najprostsze odczytanie tych dwóch słów. Po pierwsze istotny jest tutaj spójnik "i", który wskazuje na przekonanie, że wina zawsze pociąga za sobą karę. Wniosek ten nie dotyczy jedynie Raskolnikowa. Bardzo mocno na to przekonanie wskazuje również historia Swidrygajłowa, który opowiada Raskolnikowi o popełnionych przez siebie grzechach, których wspomnienie dręczy go na tyle, że ten popełnia samobójstwo.
Po drugie, w kontekście samego Raskolnikowa wielowymiarowe może być już rozumienie pojęcia zbrodni. Na poziomie fabularnym jest to oczywiście morderstwo Alony i Lizawiety. Zbrodnią Raskolnikowa wydaje się jednak także odmawianie niektórym prawa do istnienia, przyznawanie zaś innym możliwości podejmowania decyzji bez oglądania się na to, jak wpłyną one na losy innych. Po trzecie zaś, bardzo wielopoziomowa jest kara, którą musi zapłacić bohater. Jest to oczywiście 8 lat ciężkich robót, jakie zostaje mu zasądzone. Na dobrą sprawę Raskolnikow ukarany zostaje zaraz po zbrodni. Karą są cierpienia fizyczne, jakich doznaje – gorączka, słabość, choroba, majaczenia, halucynacje. Karą są cierpienia umysłowe – powracające wizje, sny, nieustanne przepracowywanie w umyśle dokonanego czynu. Karą najbardziej bolesną, która ostatecznie doprowadza do jego przyznania się do winy, jest poczucie bycia niegodnym uczestnikiem życia społecznego, wyłączenia ze wspólnoty. Raskolnikow karze się samotnością, a jednocześnie bez przyznania się do winy, nie jest w stanie otworzyć się na drugiego człowieka. Dlatego też stosunkowo szybko otwiera się przed Sonią.
