Zbrodnia i kara - czas i miejsce akcji
Czas w „Zbrodni i karze” Fiodora Dostojewskiego trzeba podzielić na czas akcji i czas, o którym opowiada fabuła. Ten drugi jest zdecydowanie szerszy. Akcja powieści trwa w bardzo precyzyjnie określonym czasie – od siódmego lipca 1865 roku do 20 lipca 1865 roku. Chodzi tutaj więc o czas, który upływa od zabójstwa lichwiarki i jej siostry do momentu przyznania się Raskolnikowa na komisariacie do popełnienia tego czynu.
Jeśli chodzi o czas fabularny, to jest on dłuższy – przede wszystkim zamyka się dopiero w grudniu 1865 roku, ponieważ w epilogu dużo mówi się o procesie Rodiona, jego zsyłce na Sybir, aż do wyznania miłości Soni. W narracji znajdują się także informacje dotyczące innych bohaterów w tym samym czasie – matki Raskolnikowa, Duni, Razumichina. Warto jednak także pamiętać, że w przypadku wielu bohaterów mamy powroty do przeszłości – wspomina się o narzeczeństwie Rodiona, Swidrygajłow spowiada się ze swoich wcześniejszych grzechów. To znacznie rozszerza czas fabuły „Zbrodni i kary”.
Czas w „Zbrodni i karze” Fiodora Dostojewskiego to jednak nie tylko czas fabularny. To przede wszystkim czas historyczny, społeczno-polityczny. Dostojewski pokazuje przez Raskolnikowa i jego otoczenie ludzi konkretnego czasu, którzy musieli się zmagać z niewyobrażalną biedą. To historyczny portret wykluczonych, mieszkających w Petersburgu w połowie XIX wieku.
Miejsce akcji to oczywiście Petersburg (okolice placu Siennego), ale nie z jego pięknymi panoramami i krajobrazami, ale najczęściej tymi przestrzeniami miejskimi, o których rzadko się wspomina: ubogich mieszkaniach, brudnych kamienicach, obskurnych pokojach. Najważniejsze miejsca akcji to mieszkanie samego Rodiona, lichwiarki, Marmieładowa, pokój Soni. Oprócz mieszkań dużo opisów dotyczy ulic, podwórzy, po których spaceruje Rodion. Często pojawiają się mosty. Petersburg jawi się tutaj jako miasto pełne smutku, szarości i biedy. Tutaj przestrzeń bardzo mocno współgra ze stanem emocjonalnym poruszających się po nim bohaterów.
W powieści pojawia się jednak drugie miejsce akcji – Syberia. Zaprezentowana zupełnie inaczej niż Petersburg. Mimo całej surowości i ubogiego więzienia, prostego szpitala, to właśnie tutaj Rodion Raskolnikow przechodzi swoje zmartwychwstanie.
