Traktat moralny

Czesław Miłosz

Analiza i interpretacja – szczegółowa

Analizę dzieła literackiego należy rozpocząć od odwołania do moralnych oraz egzystencjalnych problemów jednostki w okresie powojennym. Traktat moralny Czesława Miłosza to utwór literacki odwołujący się do powyższych wartości. Traktat moralny Czesława Miłosza powstał 1947 roku. W 1948 roku utwór został opublikowany w piśmie „Twórczość”, kolejno zaś przedrukowany w 1953 roku w Światło dzienne.

Dzieło literackie Czesława Miłosza Traktat moralny rozpoczyna się symbolicznym zdaniem: „Gdzież jest, poeto, ocalenie?” Czy coś ocalić może ziemię? Cóż dał tak zwany świt pokoju? […] Nadziejom gorycz, sercom skrytość, A wątpię, czy obudził litość”. Czesław Miłosz w utworze odwołuje się do koncepcji jednostki w świecie. Człowiek jest uwikłany w coś co jest ponad nic, czyli w historię. Czesław Miłosz odwołuje się także do tytułowej moralności. Człowiek wobec narzuconych ideologii jest słaby. Miłosz krytykuje wszelkie skrajne ideologie, które są przeciwko człowiekowi. Tymczasem każdy wiary pragnie, Prosi, by wskazać mu poradnie. Autor podkreśla upadek moralności oraz nieustające zmiany.

Poeta także zaznacza, że każdy człowiek decyduje sam o sobie. Żyjesz tu i teraz. Masz jedno życie, jeden punkt. Co zdążysz zrobić, to zostanie, Choćby ktoś inne mógł mieć zdanie. Każdy człowiek zdaniem pisarza powinien sam o sobie decydować. W Traktacie moralnym Czesława Miłosza można dostrzec poszukiwanie sensu życia. Miłosz zadaje pytania, jak odnaleźć uniwersalne wartości, które byłyby ponad wszelkie ideologie, historię. Pisarz w Traktacie moralnym podkreśla wartość dobra, moralności, prawdy o świecie i człowieku. Niemniej jednak, Czesław Miłosz ma realne podejście do życia, zdaje sobie sprawę z konfliktu postawy moralnej ze światem pełnym cierpienia i wszechogarniającego zła. Miłosz zaznacza jednak, że jednostki nie są bezradne. Lawina bieg od tego zmienia, Po jakich toczy się kamieniach. I, jak zwykł mawiać już ktoś inny, Możesz, więc wpłyń na bieg lawiny. Miłosz w symboliczny sposób zaznacza, że człowiek może wpłynąć na bieg lawiny, czyli na kierunek życia.  

Czesław Miłosz w Traktacie moralnym nawołuje także do wiary w marzenia. Marzeń masz być ambasadorem, Tych marzeń sennych z głębi mroku. Czesław Miłosz w Traktacie moralnym w symboliczny sposób nawołuje ludzi do samodzielnego myślenia, podejmowania decyzji, odpowiedzialności za własne wybory i decyzje. Życie w zgodzie z moralnością nie należy do najłatwiejszych. Niemniej jednak, warto wykazać się odwagą, gdyż wierność wartościom zgodnym z człowiekiem, daje prawdziwą wolność.

Kolejno Czesław Miłosz krytykuje zachwyt obcymi. Na obcych zresztą bardzo nie licz. U nas ciekawy jest Witkiewicz. Dzieło literackie Miłosza odwołuje się do wartości, które nie powinny być narzucane przez obcych. Należy doceniać własną kulturę i jej przedstawicieli. Łatwiej, niż sądzisz, zgubić duszę Przez niewłaściwe towarzystwo, Bo jesteś gąbką – wchłaniasz wszystko. Czesław Miłosz podkreśla, iż istotne jest środowisko człowieka w jakim przebywa.

Traktat moralny Czesława Miłosza kończy się słowami Nie czekaj darmo treuga Dei, Bo z życia, które Tobie dano, Magiczną nie uciekniesz bramą. Idźmy w pokoju, ludzie prości. Przed nami jest – Jądro ciemności. Traktat moralny zapowiada rozstanie Czesława Miłosza z jego ojczyzną. Rówieśnikom autor zapowiada nadejście Jądra ciemności. Niewątpliwie wyrażenie Jądro ciemności jest zaczerpnięte z tytułu utworu Jądro ciemności. Joseph Conrad był autorem Jądra Ciemności.

Dzieło literackie Jądro ciemności niesie za sobą głębokie przesłanie moralne. W centrum jego zainteresowań stoi człowiek i etyka. Etyka Conradowska oznacza przestrzeganie zasad moralnych. Człowiek powinien postępować zgodnie z etyką. Niezależnie od wpływu okoliczności, miejsca, czasu człowiek powinien przestrzegać i co najważniejsze kierować się zasadami moralnymi. Tym samym, Czesław Miłosz odwołując się do wyrażenia Jądro ciemności przypuszcza, że nadchodzi czas borykania się ludzkości z dominującym złem.

Tytuł utworu Jądro ciemności ma znaczenie symboliczne. Angielski tytuł „Heart of Darkness” (serce ciemności). Polskie tłumaczenie to „Jądro ciemności”. Połączenie słów jądro i ciemność jest symboliczne. Niemożliwe jest wyznaczenie ”jądra” w ciemności, która jest co do zasady nieograniczona, by móc w pełni zrozumieć tytuł, należy odnieść się do aspektu moralnego. Można pokusić się o interpretację, że jądro to ta część „dobra” a ciemność to część „zła”. Tym samym, Czesław Miłosz w Traktacie moralnym odwołuje się do kondycji jednostki ludzkiej w XX wieku. Wiek, który zaczyna się od wojen, totalitaryzmu oraz zła i cierpienia. Utwór jest jednocześnie próbą odnalezienia dobra i nadziei, ale także krytyką świata i obawą przed przywołanym na końcu utworu Jądrem ciemności.   

Potrzebujesz pomocy?

Współczesność (Język polski)

Teksty dostarczone przez Interia.pl. © Copyright by Interia.pl Sp. z o.o.

Opracowania lektur zostały przygotowane przez nauczycieli i specjalistów.

Materiały są opracowane z najwyższą starannością pod kątem przygotowania uczniów do egzaminów.

Zgodnie z regulaminem serwisu www.bryk.pl, rozpowszechnianie niniejszego materiału w wersji oryginalnej albo w postaci opracowania, utrwalanie lub kopiowanie materiału w celu rozpowszechnienia w szczególności zamieszczanie na innym serwerze, przekazywanie drogą elektroniczną i wykorzystywanie materiału w inny sposób niż dla celów własnej edukacji bez zgody autora podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności lub pozbawienia wolności.

Prywatność. Polityka prywatności. Ustawienia preferencji. Copyright: INTERIA.PL 1999-2025 Wszystkie prawa zastrzeżone.